Morgunblaðið - 24.04.2020, Side 17

Morgunblaðið - 24.04.2020, Side 17
MINNINGAR 17 MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 24. APRÍL 2020 ✝ Þórhallur Jóns-son fæddist 4. janúar 1926 í Skál- holtsvík í Stranda- sýslu. Hann lést á hjúkrunarheimilinu Sóltúni 12. apríl 2020. Foreldrar Þór- halls voru Jón Ólafs- son, f. 11.7. 1891, d. 14.4. 1971, og Aldís Ósk Sveinsdóttir, f. 7.11. 1895, d. 7.8. 1990. Systkini Þórhalls eru Guðrún, f. 21.10. 1921, d. 18.7. 2017; Ólafur, f. 2.12. 1923, d. 1.1. 2013; Borg- hildur, f. 4.4. 1928; Höskuldur, f. 6.4. 1929, d. 4.12. 2014, og Ægir, f. 28.12. 1936. Hálfbróðir sammæðra Þorsteinn Erlings- son Ólafsson, f. 1.12. 1916, d. 16.9. 1984. Þórhallur bjó með foreldrum sínum og systkinum á Hömrum ari og húsasmíðameistari, f. 17.2. 1951, maki Ingibjörg Si- vertsen skrifstofumaður, f. 20.5. 1950. Börn þeirra eru Þórhallur, Hafsteinn Michael og Sólveig. 3) Jóhanna Val- gerður, söngkona og myndlistarkona, f. 18.4. 1957, maki Óttar Guðmundsson lækn- ir, f. 29.4. 1948. Börn Jóhönnu eru Hildigunnur og Guðmundur Þórir. Barnabarnabörn Þór- halls og Guðmundu eru alls 12. Þórhallur lauk námi í húsa- smíðum við Iðnskólann í Reykjavík og öðlaðist meist- araréttindi 1953. Hann stofnaði ásamt fjórum félögum sínum trésmíðafélagið Við sf. 1957. Var félagið í fullum rekstri allt fram til ársins 2005. Eftir það sinnti Þórhallur margs konar trésmíðum og handverki frá heimili sínu. Útför Þórhalls fer fram frá Bústaðakirkju í dag, 24. apríl 2020, en sökum aðstæðna er hún aðeins ætluð nánustu ætt- ingjum. í Dalasýslu árin 1930-1945. Eftir það bjó hann í Reykjavík. Eiginkona Þór- halls er Guð- munda Guð- mundsdóttir húsmóðir, f. 14.3. 1928. Foreldrar hennar voru Guð- mundur Nikulás- son, f. 29.3. 1894, d. 27.12. 1972, og Jóhanna Gísladóttir, f. 3.3. 1894, d. 16.12. 1962. Guðmunda og Þór- hallur bjuggu síðast á Háa- leitisbraut 145. Börn þeirra eru: 1) Þórir, læknir, f. 7.9. 1948, maki Sólveig S. Krist- insdóttir, hjúkrunarfræðingur og ljósmóðir, f. 9.5. 1948. Börn þeirra eru Kristín Þórhalla og Jóhanna Guðmunda. 2) Guð- mundur, framhaldsskólakenn- Pabbi var alinn upp á Hömrum í Laxárdal. Þar hafði verið stund- aður hefðbundinn fjárbúskapur við frekar erfið skilyrði. Heimilið var barnmargt og 19 ára gamall ákvað hann að hleypa heimdrag- anum og halda til Reykjavíkur. Hann hóf nám í húsasmíði og hlaut meistararéttindi 1953. Pabbi og móðir mín giftu þau sig 1948. Þau stofnuðu heimili á Háaleitisvegi 26, sem var á erfðafestulandi sem móðurafi minn hafði fengið úthlutað snemma á fjórða áratugnum. Afi hafði rutt landsvæðið og breytt í grösug tún og var með kindur og kartöflurækt. Pabbi hjálpaði tengdaföður sínum við þau störf sem lutu að fjárbúskapnum. Hann stækkaði lítið hús afa og bætti við efri hæð fyrir sína fjöl- skyldu. Mér er minnisstætt frá æsku- árum mínum þegar féð var rekið úr réttinni við Blesugróf á haust- dögum eftir Sogavegi, upp Soga- mýrarblett og inn á túnið við Háa- leitisveg. Þetta var sveit í ört vaxandi borg. Pabbi var aldrei atvinnulaus með smíðaverkefni þótt erfiðir tímar væru um miðbik síðustu aldar. Fyrsta alvörumeistara- verkefnið fékk hann 1953, að byggja einbýlishús fyrir lögreglu- stjórann í Reykjavík við Ægisíðu. Þetta varð hvatinn að því sem síð- ar varð, en 1957 stofnaði hann með fjórum úrvalstrésmiðum tré- smíðaverkstæðið Við sf. sem til húsa var á Háaleitisvegi 26. Þar með bættust hamarshögg, vélar- hljóð og ótrúlega fjölbreytt at- hafnalíf við heimilið og æsku- minningarnar. Þeir félagarnir fengu strax mjög góða viðskiptavini sem færðu þeim óþrjótandi verkefni til ársins 2005. Ég nefni hér nokk- ur s.s. Skeljung frá 1958, Geir Gunnar bónda í Lundi og Kristin í Björgun frá 1960. Jafnhliða þjón- ustu við viðskiptamenn byggðu þeir nokkur fjölbýlishús á sjö- unda áratugnum. Samhliða öðr- um krefjandi verkefnum fyrir fasta viðskiptavini voru einnig smíðuð hús víða á höfuðborgar- svæðinu fyrir einstaklinga. Ég var svo heppinn að nema húsasmíðar hjá þessum einstaka mannskap. Vinnan með þeim var mjög fjölbreytt og þeir voru allir ótrúlega vinnusamir og ósérhlífn- ir. Pabbi sá um allt bókhald og umsýslu með rekstri fyrirtækis- ins. Það var allt kvöldvinna að loknum vinnudegi. Pabbi var meðalmaður á hæð, rétt byrjaður að grána í vöngum upp úr áttræðisaldri, samsvaraði sér vel og var ákaflega léttur í spori. Hann hafði rólegt og yfir- vegað fas en var fastur fyrir í grundvallarskoðunum sem byggðist á sterkri réttlætiskennd. Það var engin sýndarmennska í framkomu hans og lífi. Hann var bindindismaður á vín, bjó yfir góðri þekkingu og hjálpsemi gagnvart öðrum. Hann hafði endalaust umburðarlyndi gagn- vart yfirsjónum barna sinna. Pabbi hafði yndi af góðum bók- menntum og Dalaskáldin voru í mestu uppáhaldi og kunni hann mörg ljóð þeirra. Pabbi var list- fengur og góður teiknari. Þau mamma voru samhent og nutu þess að ferðast og gera sér daga- mun í hópi góðra vina. Ég kveð með söknuði föður og mentor. Handleiðslan var ein- stök. Pabbi nefndi stundum við mig hin síðari ár hve heppinn hann hefði verið í lífi sínu. Við niðjar hans erum ekki síður heppnir að hafa átt yndislegan pabba, tengdapabba, afa og lang- afa. Guðmundur Þórhallsson. Tengdafaðir minn, Þórhallur Jónsson, var af þeirri kynslóð sem flutti úr sveitum landsins til Reykjavíkur á árunum eftir stríð- ið. Hann var alinn upp í stórum systkinahópi á Hömrum í Laxár- dal við fornfálegar aðstæður. Hann lýsti frumstæðum búskap- arháttum, baðstofulífi, rafmagns- leysi og farskóla. Þórhallur gerðist húsasmíða- meistari í Reykjavík, kvæntist mikilli sómakonu, Guðmundu Guðmundsdóttur, og eignaðist þrjú börn. Mér fannst hann alltaf vera maður tveggja heima. Hann stóð styrkum fótum í tæknivæð- ingu og framförum nútímans en gleymdi aldrei uppruna sínum í Dölunum. Hann talaði um Kjart- an og Bolla og aðrar hetjur Lax- dælu eins og bernskuvini sína. Þórhallur var fermdur í kirkjunni í Hjarðarholti þar sem andi Ólafs pá sveif enn yfir vötnum. Sturl- unga var honum sérlega hugstæð enda þekkti hann vel harmsögu Sturlu Sighvatssonar og annarra ábúenda á Sauðafelli. Þórhallur var dyggur fulltrúi íslenskrar bændamenningar þótt hann hefði búið á mölinni í 70 ár. Hann kunni ógrynni af kvæðum, sálmum og spakmælum sem voru honum hugleikin. Þórhallur dáðist að Íslendinga- sögum enda rann hann saman við þær og var hluti af þeim. Hann hafði til að bera marga þá mann- kosti sem lýst er í sögunum. Mér fannst hann minna mikið á Hall- dór Snorrason, einn af ábúendum í Hjarðarholti, en hann var æðru- laus og jafnlundaður, fámæltur en bermæltur. Þórhallur lést að kveldi páska- dags í Sóltúni. Hann tók dauðan- um af æðruleysi enda sáttur við dagsverk sitt sem er yfrið. Ég vona að hann sitji nú í góðum fögnuði með vinum sínum Lax- dælum og Sturlungum við lang- elda í veröld þar sem tíminn er ekki lengur til. Guð blessi minn- ingu Þórhalls Jónssonar. Óttar Guðmundsson. Stórhríð í minningunni, hagl- élið og bylurinn stendur á okkur og afi heldur á mér langa leið. Stór, hlýr og þéttur faðmur. Hlýjar, stórar og vinnulúnar hendur. Ekkert getur komið fyrir mig í hans fangi. Mín fyrsta minning af afa finnst mér lýsa því hlutverki sem hann gegndi hjá okkur afkomend- um hans. Hann var alltaf til stað- ar, traustur, þögull, sterkur. Ein- hvers konar fjall. Náttúrubarnið afi. Alinn upp í torfbæ, umkringd- ur íslenskri náttúru, fjöllin, hamr- arnir, lyngið. Hann hljóp upp á fjöll, smalaði fé. Ljóshærður, úti- tekinn fallegur drengur með sveip. Miðjubarnið sem hjálpaði systkinum og foreldrum við hvað sem þurfti að gera. Hann flutti á mölina, hóf tré- smíðanám og kynntist ömmu á dansleik rétt eftir stríð. Þau fet- uðu lífsleiðina í gegnum súrt og sætt. Veittu okkur staðfestu og kjölfestu. Alltaf var opið hús á Háaleitisbraut sem var sannkall- að fjölskylduhús og ég leit alltaf á það sem mitt annað heimili. Afi byggði húsið fyrir fjölskylduna sína frá grunni og hélt því svo fal- lega við í gegnum árin og ég man hann uppi á þaki að dytta að bara fyrir örfáum árum. Þau amma gáfu húsinu sál með sínu dásam- lega sinni. Amma elskaði mann- inn sinn af öllu hjarta og kallaði það upp yfir sig reglulega og það var sannarlega gagnkvæmt þó að afi hefði sýnt það á annan og þög- ulli hátt. Á Háaleitisbraut voru málin rædd í hádeginu yfir rabarbar- agraut og kaffibolli drukkinn „úti í húsi“ - gróðurhúsinu sem afi byggði fyrir rósirnar hennar ömmu. Barnabörnin og síðar barnabarnabörnin voru sem blóm í eggi hjá afa og ömmu. Alltaf tími til að horfa á enn einn dansinn, hlusta á enn eitt lagið og spila enn eitt spilið. Afi gerði hreinlega allt sem maður bað um, kvartaði aldr- ei, brosti bara sínu fallega brosi og klappaði manni á kinn. Þeim fannst þeirra hlutverk vera að passa og sinna þessum fallegu og yndislegu börnum fram eftir öllu. Litla stelpan í mér er ekki tilbúin að sleppa þó að fullorðna konan sé fyrir löngu búin að átta sig á gangi lífsins og þeirri fegurð sem felst í því þegar gamalt fólk kveður satt lífdaga. Afi var sannarlega tilbúinn í langferðina yfir í sumarlandið. Hann verður alltaf hjá okkur á sinn hátt. Takk fyrir allt og allt. Hildigunnur Einarsdóttir. Afi var einn af þessum róleg- heitamönnum sem skipta ekki auðveldlega skapi. Maður sem hafði erft æðruleysi genginna kynslóða sem þoldu hungurs- neyðir og harðræði, áður en nú- tíminn knúði dyra með öllum sín- um allsnægtum. Við áttum skap saman og vorum vinir. Það skyggði sjaldan nokkuð á þá vin- áttu. Frá því að ég man eftir mér gátum við langfeðgar rætt saman um samfélagsmál, bókmenntir, þjóðlegan fróðleik, sagnfræði og handverk. Ein af elstu minning- um mínum er um mig og afa: Lygn, sólbjartur sumardagur og við að ganga hönd í hönd stíginn sem liggur á milli Háaleitis- brautar og Safamýrar. Fíflar og sóleyjar í breiðum á túnunum, köttur liggur í skugga af gömlum bíl, börn hlæja og ég læt dæluna ganga. Spyr hvort hann hafi séð draug, tröll eða álfa, því að ég vissi að afi var fæddur í þiljuðum torfbæ á þeim tíma þegar tröll óðu um tún, álfar bjuggu í hömr- um og draugar dvöldu í hverjum skugga. Ég man eftir því að koma nokkrum árum síðar með afa að Hömrum þar sem hann var fædd- ur, þar voru bara grænar tóftir, svartir klettaveggir og þungbú- inn himinn. Við fjölskyldan setj- umst niður þar sem gamli bærinn hafði staðið og borðum nesti. Það fór að rigna. Mörgum árum síðar sitjum við afi að tafli í eldhúsinu á Háaleit- isbraut. Það er snjómugga úti, jólaljós í glugga og í bakgrunni malar útvarpsleikrit og eins og svo oft áður berst talið að þeirri veröld sem er gengin. Ég hlusta hugfanginn á hann segja mér frá jólahaldinu þegar hann var drengur, einfaldleikanum sem var honum svo minnisstæður, á meðan ég færði peð og svo ridd- ara og loksins segir afi brosandi: „Þarna mátaðir þú mig.“ Með ár- unum breytist umræðuefnið en eitt breyttist aldrei, ánægjan yfir því að vera í návist hvor annars og blíða afa í minn garð. Þessi mildi einkenndi síðasta samtal okkar afa. Við ræddum um liðinn tíma og fólk sem var horfið á braut og hið ókomna. Það var bjart yfir afa þegar ég kvaddi. Við höfðum átt enn eina góða stund saman. Þórhallur Guðmundsson. Elsku afi minn lést að kvöldi páskadags 12. apríl, 94 ára að aldri. Mig langar að minnast hans með fáeinum orðum. Ég varð strax mjög mikil afa stelpa og mín fyrsta minning um hann er hversu örugg ég var hjá honum. Það gat ekkert farið úr- skeiðis ef ég var hjá afa. Ég var einnig þess fullviss fram á ung- lingsárin að afi væri sterkasti maður í heimi. Ef ég var hrædd við einhverjar óútskýrðar draugaverur þá var hræðslan fljót að hverfa þegar ég hugleiddi það hvernig afi myndi yfirbuga þær og vernda mig. Á Háaleitis- braut 145 var alltaf mikið að ger- ast. Það var mikið fjör þegar ég og systir mín ásamt tveimur frændum fengum öll að gista hjá afa og ömmu. Þá fékk eitt okkar að sofa á milli afa og ömmu og hin þrjú röðuðu sér á dýnur kringum rúmið þeirra. Í minningunni voru það einna helst ég og Hafsteinn frændi sem rifumst um það hver ætti að sofa á milli afa og ömmu. Þegar ég vann svaf ég nánast allt- af með andlitið að hálsakoti afa. Afi vildi allt fyrir alla gera og sérstaklega fyrir barnabörnin sín. Hann hafði alltaf áhuga á því sem við vorum að fást við og til í að spjalla og spila við okkur. Það var heldur ekkert tiltökumál að fá hann til að skutla sér eða gera okkur ýmsa greiða. Afi var drátthagur og teiknaði listilega það sem maður bað hann um að gera. Ég hafði unun af því að fylgjast með honum. Ég flutti til afa og ömmu þegar ég var 16 ára og ákvað að fara í menntaskóla í Reykjavík. Ég bjó hjá þeim í þrjú ár og við afi áttum mjög gott skap saman. Á þeim tíma sá ég hvað afi var duglegur að vinna. Hann var húsasmíða- meistari og átti smíðaverkstæði. Í seinni tíð þegar hann var hættur að vinna var hann einnig sístarf- andi. Hann var ýmist niðri í kjall- ara eða út í bílskúr að laga gömul húsgögn og smíða ýmsa muni. Á þessum tíma kenndi hann mér líka ákveðið æðruleysi. Hann sagði stundum „það þýðir ekkert að tala um það“ þegar við stóðum frammi fyrir einhverju sem við gátum ekki breytt. Það kom mjög vel í ljós þegar amma veiktist og þurfti að leggjast inn á hjúkrun- arheimili. Þegar ég minnist afa koma þessi orð helst upp í huga minn: góðmennska, hófsemi, vinnusemi, öryggi og styrkur. Þetta eru eiginleikar sem ég vona að lifi áfram í mér og börnum mínum. Ég sakna afa og er þakklát fyrir þann tíma sem ég átti með hon- um, fyrir það sem hann kenndi mér og fyrir alla hans gæsku og umhyggju. Jóhanna Guðmunda Þórisdóttir. Þórhallur Jónsson ✝ Grétar ÞórSigurðsson fæddist í Keflavík 4. janúar 1947. Hann lést á Land- spítalanum við Hringbraut 26. febrúar 2020. Grét- ar Þór var sonur hjónanna Sigurðar Jóhanns Guð- mundssonar bif- reiðarstjóra, f. 21.7. 1906, d. 1.5. 1965 og Sig- rúnar Hannesdóttur húsmóður, f. 22.9. 1911, d. 24.7. 2001. Systkini Grétars Þórs eru: Guð- mundur, f. 10.6. 1933, d. 24.10. 2013. Arnbjörg, f. 1.9. 1934, d. 6.4. 1987. Tyrfingur Hafsteinn, f. 13.6. 1936, d. 30.6. 2004. Hannes Reynir, f. 30.6. 1939, d. mundsson, dætur þeirra eru Hanna Guðný og Hafdís. 3) Magnea Grétarsdóttir, f 18.8. 1975, maki Sigurður Ragn- ar Magnússon, börn þeirra eru Grétar Þór, Svava Rún og Sigurpáll Magni. Grétar Þór fæddist á Bald- ursgötu 2 í Keflavík og ólst þar upp. Sem ungur maður var hann farinn að stunda sjó- mennsku. Þegar Grétar Þór var um tvítugt stofnaði hann sitt eigið fyrirtæki, Réttingarverk- stæði GS. Í seinni tíð byggði hann upp og rak ferðaþjónustu- fyrirtæki á Blönduósi ásamt eig- inkonu sinni. Ferðalög og sjó- mennska voru hans áhugamál og hafði hann tækifæri til þess að stunda sjóinn sér til ánægju fram undir það síðasta. Útför Grétars Þórs fer fram frá Kefla- víkurkirkju í dag, 24. apríl, kl. 13. Útförinni verður streymt á fésbókarsíðu: (Facebook Signý Sigurhansdóttir). Stytt slóð: shorturl.at/lxZ27. Slóðina má nálgast á mbl.is/andlat. 13.10. 2018. Sig- urður Vignir, f. 26.4 .1941. Guðni Sigurbjörn, f. 16.3. 1944. Grétar Þór, f. 26.3. 1945, d. 24.11. 1945. Lilja Björk, f. 24.7.1951. Eftirlifandi eig- inkona Grétars Þórs er Signý H. Sigurhansdóttir, f. 21.6. 1947. Þau gengu í hjónaband 29.6. 1968. Börn þeirra eru: 1) Gunnar Þór Grétarsson, f. 22.3. 1969, sambýliskona Sól- veig Gísladóttir, börn Gunnars eru Signý Jóna, Helena Rós og Daníel. 2) Bryndís Grétarsdóttir, f. 10.6. 1973, maki Hafsteinn Guð- Drottinn sjálfur stóð á ströndu: Stillist vindur! Lækki sær! Hátt er siglt og stöðugt stjórnað. Stýra kannt þú sonur kær. Hörð er lundin, hraust er mundin, hjartað gott, sem undir slær. Heill til stranda, Stjáni blái, stíg í land og kom til mín. Hér er nóg að stríða og starfa. Stundaðu sjó og drekktu vín, kjós þér leiði, vel þér veiði. Valin skeiðin bíður þín. (Örn Arnarson) Síðustu vikur hef ég staðið mig að því að raula texta lagsins um Stjána bláa. Ástæðan er sú að ljóðið um sægarpinn minnir mig ætíð á afa minn og alnafna sem nú hefur haldið á vit forfeðranna. Í huga mér var afi fyrst og fremst sjómaður. Síðar komst ég að því að sjómennskan hefði náð yfir brot af starfsferli hans. Því er samt ekki hægt að neita að hann hafi smellpassað í hlut- verkið, hann hafði ögn hörkulegt yfirbragð og húðflúr með akkeri. Í barnæsku fannst mér flúrið mjög athyglisvert og spennandi og ég mátaði hann afa minn við ýmsar ævintýrapersónur í hug- anum vegna þess. Þessar minningar um flúrið góða og ævintýramyndirnar eru sóttar til áranna þegar þau amma bjuggu að Hafnargötu 54, sem var höll í huga barns. Þang- að var gaman að koma og sér- staklega spennandi var að kíkja á verkstæðið hans afa. Þar átti afi sér sinn heimavöll. Hann var nefnilega hagleiksmaður í rétt- ingum og hvers kyns bílaviðgerð- um. Sagt er að málmurinn hafi leikið í höndum hans. Hjá honum lærði ég snemma um mikilvægi þess að sinna viðhaldi bíla og síð- ar minnti hann mann reglulega á að kominn væri tími til að bóna bílinn. Afi nýtti ekki einungis kunn- áttu og dugnað sinn í bílarétt- ingar því húsbyggingar eru kap- ítuli út af fyrir sig. Stórhýsið að Hafnargötu 54 hafði hann sjálfur reist ásamt fjölskyldunni. Sem barn þótti mér ótrúlegt að þau sjálf hefðu reist slíkan kastala. Mörgum árum áður höfðu amma og afi flutt inn í sitt fyrsta hús tvítug að aldri, hús sem afi hafði sjálfur byggt. Afi fylgdist vel með því sem fjölskyldan tók sér fyrir hendur og maður gat gengið að því vísu að hann spyrði frétta þegar kíkt var í heimsókn. Hann talaði líka töluvert í síma við vini og kunn- ingja hvaðanæva. Maður heyrði stundum til hans segja frá nýj- ustu afrekum barnabarnanna. Hann var nefnilega hreykinn af sínu fólki. Vina og kunningja- fjöldinn gerði það að verkum að það var þægilegt að geta kennt sig við afa, sérstaklega þegar maður kynnti sig fyrir eldri Kefl- víkingum – hann Grétar í Bár- unni þekktu allir. Ferðalög stundaði afi af kappi, bæði innanlands sem utan og allt fram á hinsta dag. Þau amma keyrðu um landið á húsbíl á sumrin, en á veturna voru það ýmist skíðabrekkur eða hlýrri lendur Kanaríeyja sem heilluðu. Mér er sérstaklega eftirminnileg skíðaferðin sem við Signý Jóna frænka mín fórum með þeim ömmu og afa til Akureyrar um árið. Því er ekki hægt að neita að róður afa þyngdist síðustu árin sökum veikinda. Á honum var samt engan bilbug að finna og hann lét þau mein sem á hann herjuðu ekki stoppa sig. Þannig fékk hann að njóta nokkurra góðra daga á sínum eftirlætis stað, Kanaríeyjum, í félagi við ömmu síðustu dagana áður en hann kvaddi. Grétar Þór Sigurðsson. Grétar Þór Sigurðsson

x

Morgunblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.