Fréttablaðið - 16.09.2020, Qupperneq 28

Elín
Albertsdóttir
elin@frettabladid.is
Í rannsókn sem gerð var í Svíþjóð kemur fram að meðalaldur kvenna sem eignast sitt fyrsta
barn er alltaf að hækka. Árið 1973
var meðalaldur 24 ára en árið 2016
var hann kominn upp í 29 ára. Árið
2017 fæddust 60 börn í Svíþjóð þar
sem móðirin var 49 ára eða eldri.
Kenny Rodriguez-Wallberg, dós-
ent og yfirlæknir við Karólínska
háskólasjúkrahúsið, segir marg-
víslegar ástæður fyrir því að konur
seinki barneignum. Bent er á að
læknisfræðileg aðstoð hafi batnað
mikið á síðustu árum auk þess sem
hegðunarmynstur kvenna hafi
breyst. „Í dag leggja konur mikinn
metnað í að mennta sig og hafa
síður tíma til að stofna fjölskyldu,“
segir Kenny. Þá hafi læknisfræði-
legum valkostum fjölgað við
getnað þótt glasafrjóvgun sé þeirra
algengust. Þess má til gamans geta
að fyrsta glasabarnið í heiminum,
Louise Brown, fæddist í júlí árið
1978 en síðan hafa yfir milljón
börn orðið til við glasafrjóvgun í
heiminum.
Minni frjósemi
Aldursmörk fyrir glasafrjóvgun
hefur verið 40-45 ár. Konur hafa
beðið um endurskoðun á þessum
mörkum þar sem konur á aldr-
inum 45-50 ára séu yfirleitt heil-
brigðar og vel á sig komnar. Konur
eru unglegri og heilsuhraustari í
dag en jafnöldrur þeirra fyrir 10-20
árum. Það er þó erfiðara fyrir konu
yfir fertugt að verða barnshafandi
heldur en yngri konu. Frjósemin
gæti verið meira en 50% minni hjá
þeim sem komnar eru yfir fertugt.
Besti aldurinn til að verða barns-
hafandi er í kringum 25 ár. Þá eru
keisaraskurðir oftar gerðir hjá
eldri konum. Hjá körlum minnkar
líka frjósemin með árunum svo
það á við um bæði kynin.
Meiri áhætta
Það fylgir því áhætta að verða
barnshafandi eftir fertugt. Hættan
er meiri á litningagalla hjá fóstrinu
þótt líkurnar séu ekki miklar. Með
Ófrísk á fimmtugsaldri
Aldur kvenna við fyrstu meðgöngu hefur hækkað mikið á undanförnum árum. Konur eru jafnvel
að eiga börn um og eftir fimmtugt. Frjósemin fer þó mjög minnkandi hjá konum eftir 35 ára.
Konum sem bíða með barneignir þar til þær eru komnar yfir fertugt fjölgar mikið. MYND/GETTY
Nicole Kidman og Keith Urban
eignuðust fyrsta barn sitt árið
2008. Þá var Nicole 41 árs.
Geri Halliwell
Horner var 44
ára þegar hún
eignaðist sitt
annað barn.
legvatnsástungu og fylgjusýni er
hægt að greina truflun á litningum
á meðgöngu. Foreldrar geta staðið
frammi fyrir þeirri erfiðu ákvörð-
un, ef í ljós kemur litningagalli, að
halda áfram meðgöngu eða ljúka
henni.
Sykursýki á meðgöngu og hár
blóðþrýstingur eru algengari
kvillar hjá konum yfir fertugt en
þeim sem yngri eru. Þá eru eldri
konur í meiri hættu á að fá með-
göngueitrun og að barnið fæðist
fyrir tímann. Ef konur ætla sér að
eignast barn eftir fertugt ættu þær
að huga vel að heilsunni. Þær ættu
ekki að vera of þungar því það
eykur mikið hættu á vandamálum
á meðgöngu. Gott er að taka inn
vítamín sem innihalda fólínsýru
og sleppa alfarið reykingum og
áfengisneyslu.
Þótt konur yfir fertugt geti verið
í meiri hættu á ýmsum fylgikvill-
um má líka horfa á björtu hlið-
arnar. Konur á þessum aldri eru
þroskaðri og raunsærri en tvítugar
stúlkur og jafnvel betur undir það
búnar að ala upp barn, enda lík-
lega búnar að þrá það lengi.
Það er ekki bara í Svíþjóð sem
aldur kvenna á meðgöngu hefur
hækkað. Þetta gildir um öll
Norðurlöndin. Barneignum hefur
þar fyrir utan fækkað mikið í
öllum þessum löndum miðað við
fæðingatíðni fyrri ára og er það
áhyggjuefni víða.
Stjörnur fresta barneignum
Margar þekktar konur hafa eignast
börn eftir fertugt. Geri Halliwell
Horner, sem var þekkt sem Ginger
Spice úr Spice girls, eignaðist son
árið 2017, þá 44 ára. Fyrir átti
hún tíu ára dóttur og stjúpdóttur.
Hollywood-leikkonan Nicole
Kidman var 41 árs þegar hún fæddi
dóttur sína og Keith Urban árið
2008. Þremur árum seinna eignað-
ist hún aðra dóttur en þá með hjálp
staðgöngumóður. Nicole og Tom
Cruise ættleiddu tvö börn. Ofur-
fyrirsætan Iman eignaðist dóttur
um tvítugt en hún var 45 ára þegar
hún eignaðist dóttur með David
Bowie. Hún kallaði barnið krafta-
verk.
Madonna eignaðist soninn
Rocco með Guy Ritchie þegar
hún var 42 ára. Áður átti hún
dóttur með þjálfara sínum, Carlos
Leon. Hún hefur auk þess ættleitt
fjögur börn. Janet Jackson fékk
fyrsta barnið sitt, soninn Eissa,
þegar hún var fimmtug árið 2016.
Leikkonan Halle Berry var 46 ára
þegar hún tilkynnti að hún ætti
von á sínu fyrsta barni með Oliver
Martinez. Hún átti áður dóttur.
Eva Mendes var fertug árið 2014
þegar hún sagði frá því að hún og
Ryan Gosling ættu von á dóttur.
Tveimur árum síðar varð hún
aftur ófrísk. Það má því segja að
stjörnurnar hafi margar beðið með
barneignir.
Konur á þessum
aldri eru þroskaðri
og raunsærri en tvítugar
stúlkur og jafnvel betur
undir það búnar að ala
upp barn enda líklega
búnar að þrá það lengi.
4 KYNNINGARBLAÐ 1 6 . S E P T E M B E R 2 0 2 0 M I ÐV I KU DAG U RFYRSTU ÁRIN