Skessuhorn - 13.05.2020, Qupperneq 24

MIÐVIKUDAGUR 13. MAÍ 202024
Vörur og þjónusta
R E S T A U R A N T
Upplýsingar í síma: 430 6767
R E S T A U R A N T
Upplýsingar í síma: 430 6767
H P Pípulagnir ehf.
Alhliða pípulagnaþjónusta
Hilmir 820-3722
Páll 699-4067
hppipulagnir@gmail.com
SK
ES
SU
H
O
R
N
2
01
8
Fyrir alla vigtun
Húsarafmagn
Töflusmíði
Iðnaðarrafmagn
Bátarafmagn
Bílarafmagn
RAFMAGN
vogir@vogir.is Sími 433-2202
VOGIR
Bílavogir
Kranavogir
Skeifuvogir
Pallvogir
Aflestrarhausar
Hönnun prentgripa
& alhliða prentþjónusta
Drei bréf - Boðsbréf
Ritgerðir - Skýrslur
Reikningar - Eyðublöð
Umslög - Bréfsefni
Fjölritunar- og
útgáfuþjónustan
Getum við
aðstoðað þig?
sími: 437 2360
olgeirhelgi@islandia.is
• Bílasprautun • Bílaréttingar • Framrúðuskipti
BÍLASPRAUTUN VESTURLANDS
S: 860-0708 • Smiðjuvellir 7, Akranesi • bv.sprautun@gmail.com
Vinnum fyrir öll tryggingafélög
Pennagrein
„Frjáls eins og fuglinn“
er mynda- og minninga-
bók Mats Wibe Lund
ljósmyndara. Bókin er
nú komin út í nýrri út-
gáfu þar sem Mats hef-
ur bætt við fjölda mynda
og sett inn nafnaskrá
sem vantaði í frumút-
gáfu bókarinnar. Mats
Wibe Lund er þekktur
fyrir átthagamyndir sín-
ar sem skreyta heimili,
fyrirtæki og stofnanir
um land allt. Myndirn-
ar hafa sögulegt heim-
ildagildi, einkum þær
sem eru meira en hálfr-
ar aldar gamlar. Bókin
sem hér um ræðir var
fyrst gefin út af forlag-
inu Skruddu í sambandi
við sýninguna sem Mats
hélt í Norræna húsinu
haustið 2018 og vakti
mikla athygli.
Menntaður í
ljósmyndun í
hernum
Mats fæddist í Ósló í Noregi 1937.
Hann kom fyrst til Íslands sumarið
1954 og vann þá við fornleifaupp-
gröftinn í Skálholti. Áhuga hans á
Íslandi má rekja til þess tíma er fað-
ir hans rak fyrirtæki sem var stað-
sett í sama húsi og sendiráð Íslands
í Ósló. Ljósmyndamenntun sína
fékk Mats í norska flughernum, í
Frakklandi og í Þýskalandi. Hann
fluttist alkomin til Íslands árið 1966
ásamt eiginkonu sinni, Arndísi Ell-
ertsdóttur, en hafði þá margsinnis
dvalist hér um lengri eða skemmri
tíma. Framan
af starfaði hann
jöfnum höndum
sem blaðamað-
ur og ljósmyndari.
Hann hefur skrif-
að á annað þúsund
blaðagreinar um
margvísleg íslensk
málefni, fyrir blöð
og tímarit í Evr-
ópu og Bandaríkj-
unum.
Um tíma rak
Mats ljósmynda-
verslun og port-
rettstúdíó í Reykja-
vík, en hin seinni
ár hefur hann
helgað sig átthaga-
myndatökum úr
lofti. Hann á nú
mikið safn mynda,
jafnt af þétttbýlis-
stöðum sem og
af flestum sveita-
býlum og eyðibýl-
um á Íslandi. Úr
tölvuvæddu ljós-
myndasafni sínu
dreifir hann land-
kynningar- og skreytingamyndum
um allan heim. Mats hefur oft sýnt
myndir sínar á einkasýningum og
samsýningum bæði hér heima og
erlendis. Bókina Frjáls eins og fugl-
inn má panta beint frá höfundinum
á netfanginu: mats@mats.is. mm
Böðvar Guðmundsson, rithöfund-
ur frá Kirkjubóli í Hvítársíðu, hefur
sent frá sér nýtt safn smásagna og
nefnist það „Fyrir daga farsímans.“
Líkt og í Sögum af Síðunni opnar
skáldið hér á glugga inn í gamlan
heim. „Að þessu sinni er það heim-
ur þar sem líf og reynsla karlmanna
er í fyrirrúmi, langanir þeirra,
hugsanir og þrár sem þeir hafa ef
til vill aldrei látið í ljós. Furðulegir
helgidómar á altari kirkju sem var
vígð 1882. Leiðsögumaður þýskra
túrista sem þarf að þola að þeir
hegða sér allt öðruvísi en honum
líkar. Hernaðarsaga Íslendinga, ást-
ir í braggahverfi og söngnám á Ít-
alíu er meðal þess sem hér segir frá
og sögurnar eiga það sammerkt að
gerast fyrir daga farsímans,“ segir
í kynningu frá bókaútgáfunni Sæ-
mundi sem gefur kiljuna út.
mm
Í þjóðfélagi þar sem röð og regla
ríkir og félagslegt skipulag er við-
urkennt dytti ekki nokkrum ráð-
herra í hug að sýna heilli starfsstétt
viðmót eins og grásleppusjómönn-
um með fyrirvaralausri stöðvun
veiða þann 3. maí síðastliðinn.
Til þessa ráðs grípur ráðherra
á krísutímum í efnahags- og at-
vinnulífi þegar verið er að róa líf-
róður á öllum sviðum í þeirri við-
leitni að halda úti vinnu, afla lífs-
viðurværis og verðmæta fyrir þjóð-
félagið. Þetta er gert við þær að-
stæður þar sem grásleppuveiðar
ganga vel, allt bendir til þess að
stofninn sé í góðu horfi og hætta á
ofveiði hverfandi.
Vitneskja um stærð stofnsins
virðist þó takmörkuð og miðast
í raun að miklu leyti við reynslu
og þekkingu þeirra sem sótt hafa
á miðin vertíð eftir vertíð. Stað-
hæft er t.d. að Hafrannsóknastofn-
un byggi mjög á uppreiknuðum
vísitölum sem miðist við stofn-
mælingu botnfiska. Grásleppusjó-
menn og samtök þeirra benda á að
vinnslu- og verkunaraðferðir hafi
breyst og samhliða sé ástæða til að
skoða sóknina nú í því ljósi. Lítið
mark sé tekið á þeirra viðhorfum.
Grásleppuveiðar eru gríðarlega
mikilvægur þáttur í atvinnulífi á
ákveðnum landsvæðum. Í mörg-
um tilfellum er um að ræða dreifðu
byggðirnar sem hafa átt undir högg
að sækja, m.a. vegna samþjöppunar
innan sjávarútvegsins. Veiðarnar
hafa þar skipt miklu máli enda verð
á grásleppuleyfum verið viðráðan-
legt fyrir minni útgerðir og nýliða
innan smábátaútgerðar. Vanhugs-
aðar aðgerðir við kvótasetningu
á grásleppu sem nefnd hefur ver-
ið, gætu því bitnað harðast á þeim
sem veikastir eru fyrir.
Verum minnug þess að Ísland er
á margan hátt leiðandi í fiskveiði-
stjórnun. Þar er þó margt ógert
og ýmislegt hefur farið úrskeiðis.
Stöðugar rannsóknir, hagnýting
alþjóðlegrar reynslu og markmiða
um sjálfbærni og skilvirkar veið-
ar fyrir samfélagið eru afar nauð-
synlegar. Æ fleiri sérfræðingar
og fræðimenn stunda rannsóknir
á nýjum leiðum til að stjórna og
fiskveiðum. Þar má nefna uppboð
á kvóta, svæðisbundinn kvóta og
aðlögun veiðiheimilda til byggða í
anda sjálfbærrar þróunar.
Margar þessara leiða eru skoð-
unarinnar virði fyrir þær veiðar
sem um er fjallað nú. Grásleppu-
veiðar eru mjög takmörkuð, árs-
tíðarbundin útgerð sem á sinn litla
kima á markaði en fellur e.t.v. ekki
vel að kvótakerfi sem sniðið er að
umfangsmeiri útgerðum sem starfa
árið um kring.
En hvað ætli ráðherra gangi til
með sinni gerræðislegu ákvörðun,
að draga svona hastarlega í land og
skilja fjölda lítilla útgerða eftir í
uppnámi? Þetta skyldi þó ekki vera
lævísleg leikflétta hans til að knýja
fram kvótasetningu á grásleppu og
koma þar með til móts við þrönga
sérhagsmuni? Ef sú er raunin, þá
hræða sporin sannarlega og auð-
velt er að spá fyrir um þróunina.
Fyrirsjáanleg er aukin samþjöpp-
un, framsalsbrask og ógegnsæ-
ir viðskiptahættir, þar verður allt
gert eftir handbók íhaldsins. Að-
ferðin er gamalkunnug - að deila
og drottna, divide et impera.
Það verður fróðlegt að sjá hvern-
ig atvinnuveganefnd Alþingis undir
forystu Vinstri grænna mun takast
á við verkefnið. Mun flokkurinn
í samstarfi við Framsókn stuðla að
byggðafestu, jafnræði og gegnsæi?
Mun þess verða gætt að aldagömul
hefð og reynslu á mikilvægum en
viðkvæmum svæðum verði virt eða
munu þessir samstarfsflokkar tveir
í ríkisstjórn enn lúta í gras fyrir
sterkum öflum íhaldsins sem hafa
ráðið för til þessa? Eða kannski
eru ríkisstjórnarflokkarnir bara
sammála.
Guðjón S. Brjánsson
Höf. er alþingismaður Samfylk-
ingar í NV kjördæmi.
Hvað vakir
fyrir sjávarút-
vegsráðherra?
Fyrir daga farsímans
Frjáls eins og fuglinn í nýrri útgafu