Morgunblaðið - 10.06.2020, Qupperneq 2

2 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 10. JÚNÍ 2020
Rafstilling ehf
Dugguvogi 23, 104 Reykjavík, sími 581 4991, rafstilling@rafstilling.is
Opið mán.-fim. 8-12 og 13-18, fös. 8-14
Hröð og góð þjónusta um allt land
Áratug
a
reynsla
Startar bíllinn ekki?
Við hjá Rafstillingu leysum málið
Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík. Sími 569 1100 Fulltrúar ritstjóra Sigtryggur Sigtryggsson sisi@mbl.is Ágúst Ingi Jónsson aij@mbl.is Fréttir Guðmundur Sv. Hermannsson ritstjorn@mbl.is Menning Einar Falur Ingólfsson menning@mbl.is
Viðskipti Stefán E. Stefánsson vidskipti@mbl.is Íþróttir Víðir Sigurðsson sport@mbl.is mbl.is Jón Pétur Jónsson netfrett@mbl.is Smartland Marta María Jónasdóttir smartland@mbl.is Umræðan | Minningar mbl.is/sendagrein Prentun Landsprent ehf.
Ragnhildur Þrastardóttir
ragnhildur@mbl.is
Bókaútgáfan Ugla er í dag með 183
titla af bókum í sölu í verslunum
Pennans Eymundssonar um allt
land eða 3.914 stykki, að sögn Ingi-
mars Jónssonar, forstjóra Pennans.
Morgunblaðið fjallaði um það í gær
að allar bækur Uglu hefðu verið
teknar úr sölu en það er ekki rétt.
Sumir titlanna, um 10-12%, hafa þó
verið teknir úr sölu, að sögn Ingi-
mars, 25 titlar alls að sögn útgef-
anda.
Á síðustu dögum hafa bækur verið
teknar í sölu frá Uglu og verslanir
endurpantað bækur eftir þörfum;
það er því ekki rétt sem haldið hefur
verið fram að engin viðskipti séu á
milli aðila, að sögn Ingimars.
„Penninn hefur endursent bækur
til fjölda útgefenda á síðustu vikum
og mánuðum,“ segir Ingimar.
„Það eru bara margvíslegar
ástæður fyrir því eins og gefur að
skilja. Sumar bækur seljast vel og
aðrar lítið og þá er um að ræða túr-
istabækur frá ýmsum forlögum,
meðal annars Forlaginu, af ástæðum
sem við þekkjum öll.“
Hann segir nýjar og nýlegar bæk-
ur frá Uglu og öðrum útgefendum
sem eru í streymi á Storytel enn vera
í sölu hjá Pennanum; þær bækur
skipti hundruðum.
Segir Ingimar að bóksala hafi
minnkað verulega síðustu mánuði.
„Við höfum ekki séð svona sam-
drátt í bóksölu áður og er sú stað-
reynd mikið áhyggjuefni, bæði fyrir
okkur og útgefendur.“
Eigandi Uglu sagði í samtali við
Morgunblaðið í gær að Penninn
hefði tekið bækur útgáfunnar sem
einnig eru í streymi hjá Storytel úr
sölu. Ingimar segir það af og frá og
segir hins vegar að samskipti Jakobs
við starfsfólk Pennans hafi ekki ver-
ið til fyrirmyndar á undanförnum ár-
um.
Ætla ekkert að aðhafast
Stefán Hjörleifsson, fram-
kvæmdastjóri Storytel, segir þó að
fleiri útgefendur en Ugla hafi sett
sig í samband við hljóðbókaveituna
Storytel af sömu ástæðum og Ugla,
án þess að nafngreina þær þó.
Ef veita Storytel er borin saman
við netverslun Pennans má sjá að
einhverjar þeirra bóka sem finna má
á Storytel eru einnig til sölu í vef-
verslun Pennans.
Storytel ætlar ekki að aðhafast
neitt í málinu að sinni.
„Við stöndum öllum opnir og út-
gefendur hafa stýrt því hvort eða
hvenær þeir koma með efni til
okkar,“ segir Stefán.
„Verðskuldar athugun“
Páll Gunnar Pálsson, forstjóri
Samkeppniseftirlitsins, segir að-
spurður að málið sé til skoðunar hjá
eftirlitinu og um einstakt mál sé að
ræða, ekki fleiri.
„Ég get í það minnsta staðfest að
við erum búin að hefja athugun á
þessum viðskiptaháttum. Því verður
flýtt eftir því sem kostur er. Þetta er
alveg sjálfstætt mál sem verðskuld-
ar athugun.“
Stór hluti bóka Uglu enn til sölu
 Einungis 10-12% voru tekin úr sölu hjá Pennanum  Storytel segir fleiri útgefendur hafa haft sam-
band  Málið er til skoðunar hjá Samkeppniseftirlitinu og verður því flýtt eftir því sem kostur er
Ingimar
Jónsson
Stefán
Hjörleifsson
Lilja Hrund Lúðvíksdóttir
liljahrund@mbl.is
Dómstólasýslan leitar nú leiða til að
bregðast við því að á vefsíðum dóm-
stólanna sé að finna stórt safn dóma
og úrskurða sem innihalda persónu-
upplýsingar og að svo virðist sem
birting þeirra samrýmist ekki per-
sónuverndarlögum í öllum tilfellum. Í
kjölfar ábendingar til Persónuvernd-
ar frá einstaklingum um dóma sem
birtir eru á vefsíðum íslenskra dóm-
stóla og hafa að geyma viðkvæmar
persónuupplýsingar hóf stjórnvaldið
frekari skoðun á málinu. Helga Þór-
isdóttir, forstjóri Persónuverndar,
segir að í bréfi til Dómstólasýslunnar
í ágúst 2018 hafi verið óskað eftir því
að stofnunin veitti upplýsingar um
meðal annars hvernig Dómstólasýsl-
an hygðist bregðast við birtingu eldri
dóma sem kunna að geyma viðkvæm-
ar persónuupplýsingar. Persónu-
vernd ítrekaði þessa beiðni nú í maí
og strax í kjölfarið bað Dómstólasýsl-
an um fund með Persónuvernd, sem
fór fram í byrjun júní. Dómstólasýsl-
unni var veittur svarfrestur vegna
málsins og segir Helga að viðbrögð
Persónuverndar ráðist af þeim upp-
lýsingum sem Dómstólasýslan komi
til með að veita.
Helga segir að Persónuvernd hafi
borist þó nokkrar ábendingar um
birtingu viðkvæmra persónuupplýs-
inga í dómum. „Við höfum brugðist
við þeim ábendingum sem okkur hafa
borist en það er nokkuð ljóst að það
gætu verið fleiri dæmi þarna úti. Þess
vegna erum við núna að vinna í þessu.
Venjulega er reglan sú að íþyngjandi
lagaákvæði eru ekki afturvirk, en ef
það er viðvarandi aðgengi að ein-
hverju sem er talið brjóta persónu-
verndarlög þarf að skoða það. Um-
fangið gæti líka verið töluvert og
viðbrögð fara væntanlega eftir því,“
segir Helga.
Flókið að finna lausn
Ólöf Finnsdóttir, framkvæmda-
stjóri Dómstólasýslunnar, segir að til
standi að ræða málið á fundi stjórnar
stofnunarinnar á morgun. „Við höfum
skoðað, í samráði við dómstólana sem
standa að birtingunum, hvernig hægt
verði að greiða úr eldri málum,“ segir
Ólöf og bætir við að á síðasta ári hafi
tekið gildi samræmdar reglur dóm-
stóla um birtingu dóma og úrskurða.
„Þegar svona persónuupplýsingar
hafa verið birtar þarf að skoða hvort
það hafi verið mistök og finna leið til
þess að grisja svona mál. Það þarf að
hafa fyrir því að finna þau og við þurf-
um að finna leiðir til þess, svo að við
getum yfirhöfuð tekið þau af vefn-
um,“ segir Ólöf. „Væntanlega hafa
orðið mistök, við vitum það, en við vit-
um ekki hve mörg mál það eru og það
er flókið að finna þau eftir á og
hreinsa úr þeim. Við erum með þetta í
skoðun og leitum leiða til að greiða úr
þessu.“
Þá segir Ólöf að gengið sé út frá því
að þess hafi verið gætt að birta ekki
viðkvæmar persónuupplýsingar,
enda gildi um það ákveðnar reglur.
„Fyrirfram hljótum við að gefa okkur
það að þessar upplýsingar hafi verið
afmáðar. En við vitum að það hefur
ekki alltaf gerst en hversu oft er ekki
hægt að segja til um,“ segir Ólöf.
Tryggvi Gunnarsson, umboðsmað-
ur Alþingis, segir að til athugunar séu
erindi er varða birtingu persónuupp-
lýsinga í dómum sem stefnt er að að
afgreiða á næstunni.
Flókið að finna eldri
mál sem þarf að skoða
 Viðkvæmar persónuupplýsingar kunna að vera í eldri
dómum á vefsíðum dómstóla  Erfitt er að finna slíka dóma
Morgunblaðið/Eggert
Hæstiréttur Framkvæmdastjóri Dómstólasýslunnar segir það flókið mál að
finna dóma þar sem viðkvæmar persónuupplýsingar kunna að leynast.
Helga
Þórisdóttir
Tryggvi
Gunnarsson
„Þegar við lögðum af stað í þessa vegferð var það alls
óvíst hvort þetta myndi hafast, enda er þetta þriðja
frumvarpið sem hefur verið lagt fram,“ segir Lilja Al-
freðsdóttir, mennta- og menningarmálaráðherra.
Frumvarp Lilju um Menntasjóð námsmanna var sam-
þykkt af meirihluta Alþingis í gær. Sjóðurinn tekur við
af LÍN 1. júlí, þegar lögin taka gildi.
Ábyrgðarmannafyrirkomulag LÍN verður afnumið
og ábyrgðir á námslánum falla niður að ákveðnum skil-
yrðum uppfylltum. Þá er veitt heimild til afsláttar til
lánþega við uppgreiðslu eða innborgun námslána.
Námsstyrkir og fleiri réttindi verða að veruleika.
„Það góða við þetta frumvarp er að það var gert í
miklu samráði við hagaðila, sér í lagi Landssamtök
stúdenta. Stúdentar hafa lengi kallað eftir breytingum
og bættum kjörum. Það er því afrek að hafa náð frum-
varpinu í gegnum þingið. Það hefði þó aldrei tekist án
mikils stuðnings frá formanni allsherjar- og mennta-
málanefndar, en ekki síður nefndinni sjálfri,“ segir
Lilja.
Frumvarp um Menntasjóð námsmanna samþykkt á Alþingi
Schengen ætlar að framlengja
ferðatakmarkanir yfir ytri landa-
mæri sín til 1. júlí og Íslandi er
ekki stætt á því að opna ytri landa-
mæri sín fyrir ónauðsynlegum ferð-
um fyrr en fyrir liggur hvernig best
verður staðið að brottfaraeftirliti
hér gagnvart öðrum Schengen-
ríkjum. Þetta sagði Áslaug Arna
Sigurbjörnsdóttir dómsmálaráð-
herra í samtali við mbl.is. í gær.
Stjórnvöld sendu frá sér tilkynn-
ingu á mánudag þar sem greint var
frá þeim breytingum sem verða á
komum ferðamanna hingað til lands
frá og með 15. júní nk. Þar kom
fram að ekki lægi fyrir hvort tak-
markanir á ytri landamærum
Schengen, sem hafa verið í gildi frá
17. mars, yrðu framlengdar til 1.
júlí. Dómsmálaráðherra staðfesti
svo í gær að það stæði til.
„Nú liggur fyrir að Schengen
ætlar að framlengja ferðatakmark-
anir yfir ytri landamæri til 1. júlí.
Við munum því ekki opna ytri
landamærin fyrir ónauðsynlegum
ferðum fyrr en fyrir liggja
ákveðnar upplýsingar bæði hvað
varðar áform ríkja utan Schengen,
t.d. Bandaríkjanna, svo og hvernig
best verði staðið að brottfaraeftirliti
hér gagnvart öðrum Schengen-
ríkjum. Afkastageta okkar við
skimun takmarkar okkur einnig við
2.000 sýni á dag í júní,“ sagði Ás-
laug.
Bætti hún við að brottfaraeftirlit
gagnvart öðrum Schengen-ríkjum,
þ.e. eftirlit með farþegum sem
koma hingað til lands frá ríkjum ut-
an Schengen og ætla sér að ferðast
áfram til ríkja innan Schengen, sé
framkvæmd sem krefjist nýrra
lausna.
Hún hefur sent bréf til fram-
kvæmdastjórnar ESB þar sem gerð
er grein fyrir sérstöðu Íslands
varðandi þau áform sem hafa verið
hér uppi um opnun ytri landamæra.
Stefnt er að því að hefja skimun á
ytri landamærum frá og með 1. júlí.
Ytri landamæri
verða lokuð út júní
 Óvissa um framkvæmd brottfaraeftirlits
Morgunblaðið/Ómar
Leifsstöð Stefnt er á að skima á
ytri landamærum frá 1. júlí.