Morgunblaðið - 06.06.2020, Blaðsíða 39

Sendum starfsfólki okkar
og starfsfólki í íslenskum
sjávarútvegi innilegar
hamingjuóskir með daginn.
LAUGARDAGUR 6. JÚNÍ 2020 MORGUNBLAÐIÐ 39
Best fannst mér yfirleitt að skera
úr skrúfum skipa sem voru á reki, þá
var straumurinn minnstur við skrúf-
urnar, skipin rak með straumnum.
Við þær aðstæður var best ef
mögulegt var að reyna að skorða sig
fastan þarna niðri ef sog var mikið,
annaðhvort milli stýris eða í eða við
skrúfuhring ef hann var á skipunum
og þá var mögulegt að vinna með
báðum höndum. Ef ekki tókst að
skorða sig almennilega fór mikil orka
í það að halda sér föstum með hönd-
um og jafnvel fótum og það tafði vit-
anlega alla vinnu.
Eftir að hafa skorið á netið inn að
skrúfuöxli á Runólfi tókst að hífa
þann hlutann úr með gils frá togar-
anum og losnaði þá einnig netið af
skrúfublöðunum.
Margítrekaðar tilraunir voru gerð-
ar til að losa netahnútinn sem var
kolfastur milli skrúfuhauss og stýris
með því að skera og hífa í netið með
stroffum og gils frá togaranum og
síðan var gilsvírinn færður inn á
sjálfa togvinduna til að fá meira átak í
hífinguna. Þegar þarna var komið
sögu vorum við í kapphlaupi við tím-
ann og ásetningur okkar kafara að
klára verkið fyrir brælu sem spáð
var. Skipherranum, Sigurði Steinari
Ketilssyni heitnum, leist ekkert á
veðurspána, sem skiljanlegt var, en
spáð var suðaustan brælu um kvöldið
og stóð vindur beint upp á land þarna
sunnan við Snæfellsnesið.
Köfun frestað vegna brælu,
haldið á Kollafjörð
Upp úr klukkan fimm síðdegis eða
eftir 12 tíma köfun þar sem við þurft-
um að endurnýja loftbirgðir okkar
alls sjö sinnum, var ljóst að við næð-
um ekki að klára verkið og var ákveð-
ið að fresta köfun og færa okkur á
öruggari stað með tilliti til veður-
útlits.
Akkeri var því létt fljótlega eftir að
köfun lauk, lengt í dráttartauginni og
skipið dregið suður Faxaflóa á Kolla-
fjörð og komin suðaustan bræla, eða
um 7 til 9 gömlu vindstigin, strax um
kvöldið.
Við kafararnir vorum hvíldinni
fengnir og fórum beint í koju. Það var
gott að komast loks úr kafara-
gallanum og í heita sturtu, en þarna
vorum við enn í svokölluðum blaut-
göllum. Þeir voru þannig gerðir að
þegar farið var í sjóinn fór ískaldur
sjórinn inn undir búninginn og kældi
skrokkinn og líkamann hressilega í
byrjun, en síðan sá líkaminn um að
ylja sjóinn aðeins þannig að þetta var
ekki svo slæmt eftir smá tíma. Þegar
mikið var streðað og átök mikil eins
og þarna var í langan tíma fannst
mér reyndar þessi gömlu búningar
betri en þeir sem síðar komu, þ.e.
þurrbúningar. Í það minnsta var við
slíkar aðstæður sjálfvirk kæling á lík-
amanum þegar manni hitnaði við
vinnuna. Þurrbúningar eru þannig að
þeir hleypa engum sjó inn að líkama,
menn eru alveg þurrir og klæða sig í
hlý undirföt, kanínuull var vinsæl
man ég, kitlaði minna en þessi venju-
lega ull.
Sjálfum fannst mér ekki gott að
vinna erfiðisvinnu í slíkum bún-
ingum, allt of heitt og óþægilegt þeg-
ar svitinn spratt út. En auðvitað voru
þeir frábærir við léttari vinnu í köld-
um sjó.
Drátturinn á Runólfi á Kollafjörð
gekk vel þrátt fyrir leiðindaveður og
um fimm á mánudagsmorgninum 21.
janúar var aftur lagst fyrir akkeri í
þokkalegu skjóli á Kollafirði.
Köfun á Kollafirði
Upp úr níu hófst köfun að nýju. Við
kafararnir vorum nú sprækir eftir
góða hvíld. Sjálfur var ég að vona áð-
ur en ég stakk mér niður aftur þarna
á Kollafirði að eitthvað myndi losna
um hnútinn og netið í skrúfunni við
dráttinn um nóttina, sem oft gerist ef
sjógangur er einhver og straumur, en
það var öðru nær. Allt óbreytt frá
deginum áður.
Við byrjuðum því á að skera allt
laust net frá hnútnum sem enn var
kolfastur milli stýris og skrúfu og síð-
an var reynt að hífa hnútinn úr með
gilsinum sem kominn var inn á tog-
vinduna með miklu átaki, en án ár-
angurs.
Fara varð mjög varlega við þessar
aðferðir og passa vel upp á að átakið
og átakshornið væri rétt þannig að
ekki væri hætta á skemmdum á
skrúfu eða stýri. Einnig var reynt að
rykkja duglega í en allt án árangurs.
Á þessum tímapunkti var orðið
spurning að hætta frekari aðgerðum
og senda skipið í slipp en þó var
ákveðið að reyna eina aðferð enn sem
talin var áhættunnar virði.
Ákveðið var í samráði við skip-
stjóra Runólfs að setja aðalvél í gang
og reyna að kúpla að og sjá hvort eitt-
hvað losnaði við það. Það var talið
óhætt því mikið var farið úr skrúf-
unni. Við kafarar fórum því upp úr
meðan þetta var gert. Aðalvél togar-
ans var því gangsett og kúplað að, en
við það snýst skrúfan, og eftir aðra
tilraun losnaði hnúturinn úr með því
að beygja stýrinu frá borði í borð en
stýrið losnaði í fyrra skiptið sem vélin
fór í gang.
Köfun lauk síðan upp úr hádegi
þennan dag og voru loftbirgðir
endurnýjaðar einu sinni og var þá bú-
ið að hreinsa allt net úr skrúfunni.
Einu skemmdirnar sem sáust voru
að hnífar voru brotnir af skrúfuöxl-
inum eftir átök frá skrúfunni þegar
trollið festist og rétt fyrir eitt var
dráttartaug sleppt úr Runólfi og þar
með var verkefni okkar lokið, en þá
voru liðnar um 60 klukkustundir frá
því að skipið óskaði eftir aðstoð varð-
skipsins.
Runólfur gat síðan, þótt ótrúlegt
væri, haldið áfram veiðum án þess að
fara í land til viðgerðar á trollinu, lag-
færðu skipverjar trollið sjálfir,
greinilega góðir netamenn þar um
borð.
Þessi frásögn sýnir hversu mikil-
vægt er að á skipum Landhelgisgæsl-
unnar séu ætíð til reiðu vel þjálfaðir
kafarar og vel búin varðskip.
Kortagrunnur: gis.lmi.is/sjokort
Björgun Runólfs SH-135
Leið Týs frá Dýrafi rði að
Runólfi , að Snæfellsnesi
og á Kollafjörð árið 1991
Ljósmynd/Guðmundur St.Valdimarsson
Halldór gerir sig kláran fyrir köfun á afturdekki Óðins.