Morgunblaðið - 06.06.2020, Síða 52

52 MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 6. JÚNÍ 2020
Ásgeir Ingvarsson
ai@mbl.is
Í
dag er allt of óalgengt að finna
megi konur í áhöfnum íslenskra
skipa. Þær eru síðan enn færri
sem hafa unnið á skipum nán-
ast allt sitt líf eins og Inga Fanney
Egilsdóttir, stýrimaður á Lagar-
fossi.
Áhuginn kviknaði á unglingsár-
unum þegar Inga komst að því að
jafnöldrur hennar sem fengu að
slást með í för á humarveiðibátum
voru að þéna langtum betur en
önnur ungmenni sem hún þekkti. Á
löngum ferli hefur Inga komið víða
við, bæði á fiski- og flutningaskip-
um, sem kokkur, háseti, annar
stýrimaður, fyrsti stýrimaður og
yfirstýrimaður. Hún var meira að
segja skipstjóri í nokkra daga á 100
manna ferðamannaferju og var
send til Namibíu af íslenskum
stjórnvöldum til að vera stýrimaður
á rannsóknarskipi þar. Hún fann
sér líka mann í sjómannastétt og
eignaðist með honum son en það
var eina skiptið sem Inga fór í land
í lengri tíma. „Ég hafði reiknað það
út að ef þáverandi vinnuveitandi
minn myndi flytja mig á annað skip
gæti ég haldið áfram störfum en
verið minna á sjó, en slík breyting
kom ekki til greina þegar um hana
var beðið og ég man hvað ég var
fúl, mest út í sjálfa mig, verandi í
stjórn stýrimannafélagsins, yfir því
að í samningum stýrimanna var
ekkert að finna um hvað gera ætti
við ólétta stýrimenn.“
Góð sátt um skiptingu
verka á heimilinu
Núna er Inga rúmlega sextug og á
stöðugri ferð á milli Íslands og
Evrópulanda á skipum Eimskips.
Hún unir sér vel á sjónum, liggur
ekkert á að breyta til og bendir á
að þó að starfi sjómannsins fylgi
ákveðnir ókostir þá séu kostirnir
líka margir. „Hér áður fyrr, fyrir
tíma gámavæðingarinnar, gafst oft
tími til að skoða sig um í borgum
og bæjum á meðan verið var að
ferma og afferma. Það gerist
ennþá, t.d. ef verið er að flytja járn-
blendi, að ef byrjar að rigna þarf að
loka lestinni í hvelli því eitruð gös
geta myndast ef járnblendið blotn-
ar. Er þá ekki um annað að velja en
að bíða þar til styttir upp og stund-
um gefst þá tækifæri til að svipast
um nágrenni hafnarinnar. Man ég
sérstaklega eftir ferð til Chicago
fyrir mörgum árum þar sem sækja
þurfti farm af þurrefni sem sturt-
aðist í lestina af svo miklum krafti
að mikið reykský þyrlaðist upp og
þurfti að gera hlé á störfum um leið
og birti til fram í myrkur. Fyrir
vikið gat ég kíkt á Chicago-borg.
Hjá Eimskip er ég ekki í slíkum
flutningum núna. Við erum á skip-
um sem eru í mjög föstum og hröð-
um áætlunum og engar tafir nema
vegna mjög slæms veðurs.“
Inga og eiginmaður hennar áttu
ekki í neinum vanda með að skipta
á milli sín húsverkum og uppeld-
isskyldum og ríkti góð sátt um það
fyrirkomulag sem var á heimilis-
haldi þeirra og störfum, en ætt-
ingjar og vinir hlupu í skarðið þeg-
ar vinnuskyldur þeirra sköruðust.
„Það var gaman að sjá að fyrir vik-
ið urðu hann og sonur okkar enn
nánari og hafa fengið að kynnast
vel þegar þeir voru tveir einir
heima. Maðurinn minn ákvað á end-
anum að skipta um starfsvettvang
og vera alfarið í landi,“ segir Inga.
„Því miður var það algengt, og er
að sumu leyti enn, að sjómenn
missa oft af því að tengjast börn-
unum sínum því þeir eru svo lengi í
burtu og nánast eins og gestir þá
sjaldan þeir eru í landi.“
Gervihnattasíminn bara
notaður á aðfangadag
Blessunarlega er starf sjómannsins
mun fjölskylduvænna í dag en það
var fyrir 20 eða 30 árum og segir
Inga það hreinlega frábært að sjá
sjómenn ræða við maka sína og
börn í gegnum myndfundaforrit.
Sumir hafi það fyrir reglu að bjóða
börnunum sínum góða nótt fyrir
háttinn hvern einasta dag og jafn-
vel lesa fyrir þau sögur fyrir svefn-
inn. „Af er það sem áður var þegar
fátt annað var í boði en að hringja í
gegnum gervihnött og hefur mín-
útugjaldið sennilega verið í kring-
um þúsundkall. Gervihnattasímann
notuðu sjómenn varla nema þegar
börnin þeirra fermdust eða til að
hringja stutt símtal heim á að-
fangadag,“ segir Inga.
„Vinna sjómannsins hefur líka
þann kost að þegar maður er
heima, þá er maður heima. Vinnan
er búin og fátt sem truflar það að
geta átt gæðastundir með fjöl-
skyldu og vinum. Sonur okkar hafði
einmitt á orði að eftir að faðir hans
hætti að sigla og fékk sér vinnu í
landi, þá varð hann minna sýnilegur
heima fyrir,“ segir Inga en minnir
á að á meðan fólk er á sjó þá sé
ekkert sem heitir að stökkva í land
ef eitthvað bjátar á. „Það er
kannski það erfiðasta; að ef eitt-
hvað kemur fyrir heima; ef einhver
nákominn manni veikist eða slasast,
þá er ekkert sem sjómaðurinn get-
ur gert annað en að vera í sam-
bandi símleiðis, og ekki hægt að
komast aftur heim fyrr en túrnum
er lokið.“
Hvað á að gera við ólétta stýrimenn?
Inga Fanney Egilsdóttir
hefur unnið á sjónum
frá því hún var táningur.
Starfinu fylgja bæði
kostir og gallar, sér-
staklega þegar kemur
að því að halda sam-
bandi við ástvini í landi.
Inga Fanney í vinnunni. Hún segir tæknina hafa gert starfið mun fjölskylduvænna.
Morgunblaðið/Hari
Lagarfoss við Sundahöfn. „Vinna sjómannsins hefur þann
kost að þegar maður er heima, þá er maður heima. Vinnan
er búin og fátt sem truflar það að geta átt gæðastundir
með fjölskyldu og vinum,“ segir Inga Fanney.
Inga var þriðja konan til að setjast á skólabekk hjá Stýrimannaskólanum, en
hún var á báðum áttum um það hvort hún ætti að frekar að fara í háskólanám
og hafði sótt um á báðum stöðum. „Jónas Sigurðsson, sem þá var skólastjóri
Stýrimannaskólans, frétti af umsókn minni og hringdi í mig persónulega til að
tjá mér að hann hefði skráð mig í bekk fyrir lengra komna, þar sem ég væri þeg-
ar með stúdentspróf og orðin tvítug, og sagði mér hvenær ég ætti að mæta. Ég
sló til en var ekki alveg viss í minni sök þar til ég kom í skólann og uppgötvaði
hvað mér þótti námið skemmtilegt. Hef ég aldrei séð eftir þessu vali.“
Skólastjórinn hringdi í hana