Morgunblaðið - 27.07.2020, Blaðsíða 1

M Á N U D A G U R 2 7. J Ú L Í 2 0 2 0
Stofnað 1913  175. tölublað  108. árgangur 
GUÐBJÖRG JÓNA
HLJÓP HRAÐAST
FYRIR NORÐAN HEKLA ER VARASÖM
RAFHLAUPAHJÓLIN
HLUTI AF SAM-
FÉLAGSBREYTINGU
ELDGOS GETA KOMIÐ MJÖG SKJÓTT 11 UMHVERFISVÆN 4ÍÞRÓTTIR 26
Pétur Magnússon
petur@mbl.is
Sigurður Þór Ásgeirsson, starfandi
forstjóri Rio Tinto á Íslandi, segir að
ISAL hafi ekki notið afsláttar á raf-
orkuverði sem Landsvirkjun bauð
stórnotendum til að bregðast við
efnahagslegum áhrifum kórónu-
veirufaraldursins. Þetta kemur fram
í tilkynningu sem Sigurður Þór sendi
starfsfólki Rio Tinto á Íslandi um
helgina.
Í tilkynningunni kemur fram að
Landsvirkjun hafi boðið stærri við-
skiptavinum sínum allt að 25% lækk-
un raforkuverðs í sex mánuði. Þá
hafi Landsvirkjun boðið ISAL 10%
afslátt í lok apríl, sem ISAL þáði, en
enginn afsláttur hafi komið fram á
rafmagnsreikningi fyrirtækisins.
„Þessi fullyrðing um 10% afslátt
sem hafi verið dreginn til baka er
einfaldlega röng,“ segir Stefanía
Guðrún Halldórsdóttir, fram-
kvæmdastjóri markaðs- og við-
skiptaþróunarsviðs Landsvirkjunar.
„Rio Tinto fékk afslátt eins og aðrir
stórnotendur til að bregðast við erf-
iðleikum vegna Covid-19. Sá afslátt-
ur hefur ekki verið dreginn til baka
og verður ekki dreginn til baka.
Þessar upplýsingar til starfsmanna
Rio Tinto í Straumsvík eru rangar.“
Hún segir þá að ágreiningur sé um
uppgjör milli fyrirtækjanna vegna
annarra mála, en sú staðreynd breyti
engu um að Rio Tinto njóti þess af-
sláttar sem Landsvirkjun bauð stór-
notendum á stöðu sinni á raforku-
markaði. Í síðustu viku kærði Rio
Tinto Landsvirkjun til samkeppnis-
eftirlitsins vegna meintrar misnotk-
unar á markaðsráðandi stöðu sinni á
raforkumarkaði, en Rio Tonto hefur
neitað að aflétta trúnaði á orkusamn-
ingi milli fyrirtækjanna.
„Það verður aldrei nein skynsam-
leg umræða um raforkuverð til stór-
iðju á Íslandi ef bara ISAL afléttir
trúnaði,“ skrifar Sigurður Þór í til-
kynningu sinni. Þá segir hann að það
væri sjálfsagt mál að aflétta trúnaði
á raforkusamningi ef Landsvirkjun
og hin álverin gerðu slíkt hið sama.
Forstjóri Landsvirkjunar hefur
formlega óskað eftir því að trúnaðin-
um verði aflétt, og Þórdís Kolbrún
Gylfadóttir skrifaði um helgina að
eðlilegt væri að gera ráð fyrir því að
Rio Tinto upplýsti um uppsagnar-
ákvæði orkusamningsins við Lands-
virkjun þar sem fyrirtækið hefði kos-
ið að gera mögulega uppsögn að
umtalsatriði.
Ósammála um verðlækkun
 Starfandi forstjóri Rio Tinto telur að fyrirtækið hafi ekki hlotið afslátt á raforkuverði  Fram-
kvæmdastjóri hjá Landsvirkjun segir að það sé ekki satt  Vilja ekki létta trúnaði af orkusamningi
Stórhýsi í landi Reykjaness í
Grímsnesi, sem reist var á vegum
Íþróttabandalags Reykjavíkur, hef-
ur staðið hálfbyggt og fokhelt í
tæplega fjörutíu ár. Fyrirætlanir
um að útbúa þarna æfingabúðir fyr-
ir íþróttafélög í borginni runnu út í
sandinn og framkvæmdum var hætt
árið 1983. Húsið í Reykjanesi er alls
um 1.400 fermetrar og aldrei varð
af því að reisa á staðnum íþróttahús
eða koma upp sundlaug og keppnis-
völlum eins og til stóð þegar jörðin
var keypt í fyrrnefndum tilgangi
árið 1971.
Einkaaðilar keyptu Reykjanesið
fyrir rúmlega 20 árum. Þeir nýta
jörðina en húsið hefur verið auka-
atriði í málinu. Ýmsar hugmyndir
hafa þó verið um nýtingu þess, svo
sem að breyta því í munkaklaustur
eða dvalarheimili aldraðra. Þá sýndi
Ástþór Magnússon, athafnamaður
og forsetaframbjóðandi, húsinu
áhuga og vildi starfrækja þar frið-
arsetur. Margt annað hefur verið
skoðað og nefnt, en engin hreyfing
hefur þó komist á málin.
Guðmundur Ingi Leifsson í Kópa-
vogi er á meðal þeirra sem keyptu
Reykjanes fyrir 20 árum. Þá gáfu
menn sér fáein ár til að koma bygg-
ingunni í notkun, ella yrði dínamítið
tekið fram. „Af sprengingum hefur
enn ekki orðið, en við skulum sjá
hvað setur,“ segir Guðmundur Ingi
í samtali við Morgunblaðið. »4
Íþróttahöll
yfirgefin í
áratugi
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Kastali Staðið fokheldur frá 1983
og í umræðu að sprengja húsið.
 Stórhýsi í Gríms-
nesinu er hálfbyggt
Sólríkir sumardagar kalla gjarnan á léttari lubba
eins og þessi ágæti maður gerði sér grein fyrir
þegar hann sótti sér þjónustu hárgreiðslumanns
sem skar hár kúnnans án þess að hika. Sú gula
mun blessa borgarbúa með geislum sínum í dag
þótt úrkomu sé að vænta þegar líður á vikuna.
Skar hár kúnnans án þess að hika
Morgunblaðið/Árni Sæberg
 Andrés Jónsson, framkvæmda-
stjóri ráðgjafarfyrirtækisins Góðra
samskipta, segir að heilt á litið hafi
ríkisstjórnin og seðlabankinn staðið
sig vel í að takast á við efnahags-
legar afleiðingar kórónuveirunnar.
Andrés hefur þó áhyggjur af
stöðu fólks af erlendum uppruna
sem virðist hafa orðið sérstaklega
illa fyrir barðinu á niðurskurði í
ferðaþjónustu og víðar. Hann bend-
ir á að margt af þessu fólki hafi
komið sér vel fyrir á Íslandi, og sé
bæði ungt og hörkuduglegt, en geti
átt erfitt með að nýta sér þann
stuðning og úrræði sem því standa
til boða. Þórunn Sveinbjarnardóttir,
formaður Bandalags háskóla-
manna, tekur í sama streng og
Andrés um stöðu innflytjenda á
vinnumarkaði. Hún bendir líka á að
samkomubannið hafi bitnað af mikl-
um þunga á listafólki. „Næstum allir
sviðslistamenn landsins misstu vinn-
una daginn sem samkomubannið
var sett á. Þá eru margir á vinnu-
markaði í harkinu, þ.e.a.s. hafa
hvorki fasta vinnu né fastar tekjur
og hafa rekið sig á að réttindi þeirra
eru iðulega ekki þau sömu og hjá
þeim sem hafa verið í fullri vinnu.
Það er mjög mikilvægt að fólk í
harkinu sé félagar í stéttarfélagi og
greiði í sjúkrasjóð, t.d. til að tryggja
réttindin þegar í harðbakkann
slær,“ segir Þórunn. »12
Fólk af erlendum uppruna hafi orðið illa úti
 Starfsemi ÖSE, Öryggis- og sam-
vinnustofnunar Evrópu, er í
kreppu af mörgum ástæðum. Þetta
segir Ingibjörg Sólrún Gísladóttir,
fyrrverandi utanríkisráðherra,
sem á dögunum lét af starfi
framkvæmdastjóra mannréttinda-
og lýðræðismála hjá stofnuninni.
Hún kveðst hafa verið grandalaus
gagnvart afstöðu Tyrkja sem lögð-
ust gegn áframhaldandi störfum
hennar hjá stofnuninni og svo fór
að allir æðstu yfirmenn ÖSE létu
af störfum.
Í þessu sambandi segir Ingibjörg
Sólrún að komið geti til að í nokkr-
um aðildarríkjum séu hugmyndir
um lýðræði og frelsi fjölmiðla aðr-
ar en almennt
gerist. Þetta
gildi raunar
einnig um mann-
réttindamál, en í
fordæmalausu
ástandi á tímum
Covid-19 að und-
anförnu hafi
bágar og for-
dæmalausar að-
stæður ýmissa
hópa í Evrópu, svo sem rómafólks,
komið fram – og tækifæri þeirra
séu ekki söm og fjöldans.
Aðgengi að tölvum og netinu sé
veigamikill þáttur í því sambandi.
» 10
Hafa aðrar hugmyndir um lýðræði
Ingibjörg Sólrún
Gísladóttir