Morgunblaðið - 12.08.2020, Qupperneq 4

4
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 12. ÁGÚST 2020
Skúli Halldórsson
Alexander Kristjánsson
Ekki er ástæða til að herða á sótt-
varnaaðgerðum innanlands á þess-
ari stundu. Þetta sagði Þórólfur
Guðnason sóttvarnalæknir á upplýs-
ingafundi almannavarna í gær. Töl-
ur um smit undanfarna daga gefi
góða von um að „við séum mögulega
að ná að koma böndum á þessa hóp-
sýkingu sem við höfum verið að fást
við undanfarið“.
Víðir Reynisson, yfirlögreglu-
þjónn hjá almannavörnum, tók und-
ir þetta en sagði þó að næstu dagar
myndu skera endanlega úr um það
en enn er beðið eftir niðurstöðu úr
samfélagsskimun Íslenskrar erfða-
greiningar í Vestmannaeyjum. Þar
voru 500 skimaðir eftir að tveir
greindust sýktir í Eyjum á sunnu-
dag. Viðbúið væri að einhverjir
myndu áfram greinast næstu daga,
þrátt fyrir að enginn hefði greinst
síðasta sólarhringinn.
Nýjar reglur munu taka gildi
næstkomandi fimmtudag
Þórólfur skilaði í gær minnisblaði
til Svandísar Svavarsdóttur heil-
brigðisráðherra þar sem lagðar eru
fram nokkrar tillögur um hvernig
sóttvarnareglum geti verið háttað
næstu vikur og mánuði, en þær regl-
ur sem nú eru í gildi renna út á
morgun, 13. ágúst. Þórólfur hefur
áður sagt að í tillögunum séu gefnir
upp kostir og ókostir nokkurra
ólíkra leiða út frá sóttvarnasjónar-
miðum, en hann telji það ekki hlut-
verk sitt sem sóttvarnalæknis að
meta hagsmuni tiltekinna atvinnu-
greina og samfélagsstofnana um-
fram aðrar. Það sé í verkahring
stjórnvalda. Hann segir þó að sér
hugnist best út frá sóttvarnasjón-
armiðum að allir sem koma hingað
til lands fari í skimun á landamær-
um, 4-6 daga sóttkví og síðar aðra
skimun. Það sé þó ekki ódýrt.
Ekkert verið ákveðið um
landamæraskimun
Á fundinum í gær var Þórólfur
spurður út í lista Íslands yfir „örugg
ríki“, þaðan sem ferðamenn geta
komið án þess að fara í skimun við
landamærin. Á þeim lista eru Nor-
egur, Danmörk, Finnland, Færeyj-
ar, Grænland og Þýskaland, en öll
önnur lönd eru skilgreind sem
áhættusvæði. Sagði Þórólfur að ekki
hefði verið ákveðið að svo stöddu að
breyta skilgreiningu áhættusvæð-
anna. Þórólfur ítrekaði þó að nyt-
samlegar upplýsingar hefðu fengist
úr landamæraskimun frá því hún
hófst 15. júní, en 40 virk smit hafa
verið greind þar hjá þeim 86.000
ferðamönnum sem hafa komið til
landsins. Benti hann á að nóg væri
að einn kæmi með veiruna inn í
landið til að setja af stað alvarlega
hópsýkingu.
Ekkert nýtt innanlandssmit
Minnisblað Þórólfs var ekki rætt
á fundi ríkisstjórnarinnar í gær, en
ætla má að það verði tekið fyrir sem
fyrst, enda þurfa nýjar reglur að
taka gildi á fimmtudag.
Á fundinum í gær sagði Þórólfur
þó lagt til að reglur um grímuskyldu
yrðu óbreyttar, þ.e. krafist grímu-
notkunar þegar ekki er hægt að
virða fjarlægðartakmarkanir.
Ekkert nýtt smit greindist innan-
lands í fyrradag, í fyrsta sinn í 18
daga. Þrjú smit greindust aftur á
móti við landamærin og er niður-
staðna úr mótefnamælingum vegna
tveggja smita til viðbótar beðið.
289 sýni voru tekin hjá sýkla- og
veirufræðideild Landspítalans og 56
hjá Íslenskri erfðagreiningu. Þá
voru 3.105 sýni tekin á landamær-
unum en þau hafa aldrei verið fleiri
á einum degi.
Alls eru virk smit í landinu nú 114
en nýgengi smita, fjöldi nýrra smita
síðustu 14 daga á hverja 100.000
íbúa, er 29,4.
Á upplýsingafundi almannavarna
á mánudag var boðað að tveggja
metra reglunni yrði skipt út fyrir
eins metra reglu í ákveðnum tilfell-
um, svo sem í skólum. Að sögn Víðis
er útlit fyrir að grunn- og leikskóla-
starf geti hafist með nánast eðlileg-
um hætti í haust. Þá muni fram-
halds- og háskólar geta starfað með
opnari hætti en þeir gerðu í vor,
þegar háskólum og framhaldsskól-
um var lokað og allt nám fór fram í
fjarkennslu.
„Íþróttastarfið er að fara aftur í
gang [á föstudag] og við munum sjá
endurskoðun á öðrum takmörkun-
um á næstu sjö til fjórtán dögum,
þannig að það er ýmislegt jákvætt í
spilunum,“ sagði Víðir. Það væri
fyrst og fremst að þakka þeim fjöl-
mörgu sem hefðu lagt sitt af mörk-
um, fylgt leiðbeiningum og hjálpað
öðrum að gera það. „Langflestir
hafa unnið mjög flott starf í því,“
sagði Víðir.
Ísland á rauðan lista
Í gær var Íslandi og Færeyjum
bætt á rauðan lista grænlenskra
stjórnvalda. Farþegar frá löndunum
tveimur þurfa nú að fara í tveggja
vikna sóttkví við komuna til lands-
ins.
Sóttkvíin er þó ekki algjör. Fólki
er heimilt að fara í matarbúðir og
stunda önnur nauðsynleg viðskipti
sem ekki er mögulegt að láta aðra
gera. Þá er hægt að fara í skimun
fimm dögum eftir komuna til lands-
ins og sé niðurstaða hennar neikvæð
losnar fólk undan sóttkvínni.
Ljósmynd/Lögreglan
Stöðufundur Þríeyki almannavarna ræður ráðum sínum fyrir upplýsingafund almannavarna í Katrínartúni í gær.
 Sóttvarnalæknir skilaði nýjum tillögum til ráðherra  Nokkrar leiðir færar
 Hugnast best tvöföld sýnataka ferðamanna með 4-6 daga sóttkví á milli
Vill að allir fari tvisvar í skimun
21
2
1
2
1
2
11 1
1
1
1
1
1
1 1 100
1
1
1
12
2
4
3
2 2 2 3
6
6
2 1
5
2
5
1
6 9
2
10
1
3
1
2
2
2
1
3 3 32 2
5
4
2 1
2
1
1
3
1
36
1
8
1
7
1
11
2
1
4
Kórónuveirusmit á Íslandi
Fjöldi jákvæðra sýna
frá 15. júní til 10. ágúst
839 einstaklingar eru í sóttkví
1.968 staðfest smit
114 er með virkt smit
Heimild: covid.is
Innanlands
Landamæraskimun:
Virk smit Með mótefni
Beðið eftir
mótefnamælingu
Nýgengi smita innanlands:
24,8 ný smit sl. 14 daga
á 100.000 íbúa
2 einstaklingar eru á sjúkrahúsi, þar af einn á gjörgæslu
júní júlí ágúst
9
11
2
2
3
2
1
16
164.925 sýni hafa verið tekin
Þar af í landamæraskimun
86.053 sýni
13
2
2
3
1
3
2
2
2
3
1
Már Kristjánsson, yfirlæknir smit-
sjúkdómadeildar Landspítalans,
segir að smitvörnin sem liggi á milli
eins til tveggja metra sé ekki aug-
ljós. Margir þættir koma þar til at-
hugunar, s.s.
hreyfanleiki lofts-
ins og loftskipti,
sem geti haft
mikil áhrif á
dropana sem ber-
ast frá smituðum
einstaklingi og þá
fjærlægð sem
myndast áður en
þeir falla til jarð-
ar eða gufa upp.
Á upplýsingafundi almannavarna í
gær sagði Þórólfur Guðnason sótt-
varnalæknir að ein af tillögum hans
til ráðherra væri að „leggja til að
fara í einn metra í skólum og mögu-
lega fleiri stöðum“. Hann benti á að í
upphafi faraldursins hefðu ekki legið
fyrir nægilegar upplýsingar, en nú
væri betur hægt að leggja mat á
áhættuna við að minnka fjarlægð-
armörkin niður í einn metra. Að-
spurður um hvaða fleiri staði væri að
ræða, svaraði hann: „Það kemur í
ljós.“
Allt frá upphafi faraldursins hafa
tilmæli og reglur um tveggja metra
bil á milli óskyldra einstaklinga ver-
ið ein af þeim ráðstöfunum sem grip-
ið hefur verið til í því skyni að tak-
marka smit. Reglan nær til flestra
þátta samfélagsins og getur haft
hamlandi áhrif víða, t.d. á starfsemi
skóla. Flest ríki jarðar hafa gripið til
svipaðra úrræða og spanna tak-
mörkin yfirleitt frá einum til tveggja
metra. Alþjóðaheilbrigðisstofnunin
ráðleggur a.m.k eins metra fjarlægð
milli manna, en víða fer það eftir eðli
máls og annarra varna, s.s. notkun
andlitsgrímu, hvaða regla gildir
hverju sinni.
Ekki svarthvít vörn við smiti
Már lýsir því að ekki sé hægt að
hugsa um smithættu eins og ljós-
rofa, þ.e. annaðhvort alger í tveggja
metra eða engin í innan við eins
metra fjarlægð. Málið sé flóknara en
svo þó mikilvægt sé að almenningur
geti stuðst við einfaldar og skýrar
reglur.
Nauðsynlegt sé að horfa á heildar-
samhengið þegar lagt er mat á smit-
hættu.
Már segir að alla jafna teljist tveir
metrar örugg fjarlægð en að einn
metri geti verið nægilega öruggur í
ákveðnum tilvikum, þó að það sé
vissulega síðri kostur.
sighvaturb@mbl.is
Dregið úr
fjarlægð-
armörkum
 Ekki augljós smit-
vörn milli 1-2 metra
Már Kristjánsson
ÁHRIF KÓRÓNUVEIRUNNAR Á ÍSLANDI