Morgunblaðið - Sunnudagur - 20.09.2020, Side 4

FRÉTTIR VIKUNNAR
4 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 20.9. 2020
Spennan jókst í kringum Ice-landair í upphafi vikunnar,þegar leið að hlutafjárútboði
félagsins, sem ætlað er að styrkja
það í plágunni og gera endurreisn
þess mögulega þegar betur stendur
á, síldin kemur aftur og svona. Bank-
arnir voru jákvæðir í afstöðu sinni og
töldu ráðagerðir stjórnenda varfærn-
islegar en að félagið kynni að vera í
lykilstöðu ef og þegar ferðaþjón-
ustan tæki við sér eftir heimsfarald-
urinn.
Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir
dómsmálaráðherra sagði frumvarp
um breytingar á hegningarlögum á
leiðinni sem ætlað væri að taka á
umsáturseinelti. Það geti þá varðað
allt að fjögurra ára fangelsi. Það
gerðist í framhaldi frétta af ofbeldi,
sem ung kona hefði ítrekað sætt af
hálfu fyrrverandi unnusta síns.
Íslensk fyrirtæki í kvikmynda-
framleiðslu ýta nú mjög á auknar
endurgreiðslur vegna erlendrar
kvikmyndagerðar hér á landi. Nokk-
uð hefur dregið úr þeim umsvifum
síðustu ár, að sögn vegna þess að
betri kjör bjóðist annars staðar.
Endurgreiðsla ríkisins nemur nú
fjórðungi framleiðslukostnaðar.
Varað var við því að á næstu vikum
gæti mistur borist til landsins frá
þeim gríðarlegu gróðureldum, sem
nú loga víðs vegar við vesturströnd
Bandaríkjanna. Ekki varð þó af því í
þessari viku, hér komst ekkert að
nema alíslenskt rok og rigning.
Orkuskipti í samgöngum eru kom-
in á fulla ferð fyrir tilstuðlan almenn-
ings, sem kaupir nýorkubíla í síaukn-
um mæli. Ekki mun þó brýn þörf á
því að virkja meiri orku til þess að
svala þeirri eftirspurn. Orkunotkun
stóriðju hefur minnkað með lokun
tveggja kísilvera og minni fram-
leiðslu álversins í Straumsvík og næg
umframgeta til þess að knýja um tvö-
faldan bílaflota landsmanna.
  
Af bílaflotanum var það annars að
frétta að bílaleigur landsins hafa tek-
ið um 4.500 bíla úr umferð og selt
annað eins. Einhverju meira af bíla-
leigubílum verður sjálfsagt mjatlað á
markaðinn á næstunni, sem kann að
endurspeglast í lægra verði, en eins
hafa vextir á bílalánum lækkað veru-
lega líkt og aðrir vextir í landinu.
Umræða um málefni egypskrar
fjölskyldu, sem vísa átti úr landi á
miðvikudag, náði hámarki í vikunni,
sem endurspeglaðist bæði í þjóð-
málaumræðu og mótmælum. Margt
virtist þó á huldu um tildrög málsins,
m.a. hvers vegna svo mikill dráttur
hefði orðið á að fjölskyldan yfirgæfi
landið, en úrskurður þar að lútandi
féll upphaflega fyrir ári. Að því er
virðist hirti fjölskyldan ekki um að
afla sér ferðaskilríkja að heiman.
Þegar til átti að taka varð þó ekki af
för hennar úr landi, þar sem fjöl-
skyldan fór í felur og jafnvel lögmað-
ur hennar sagðist ekkert vita.
Í þessu samhengi kom fram að 80
manns, sem synjað hefði verið um
hæli, biðu brottvísunar af landinu.
Dæmi eru um að fólk hafi beðið
brottvísunar árum saman, en algeng-
asta ástæðan fyrir slíkum drætti er
að ekki hafi tekist að afla fólkinu
ferðaskilríkja frá heimalandinu.
Nýjar sóttvarnareglur tóku gildi í
vikunni og sóttkví stytt úr 14 dögum í
sjö, enda færu menn í sýnatöku að
henni liðinni. Reynist menn ekki hafa
smit halda þeir aftur út í lífið, en
smitaðir þurfa að fara í einangrun
sem áður.
Kórónuveiran var þó í nokkrum
vexti í vikunni, sem meðal annars
kom fram í því að Jón Atli Benedikts-
son háskólarektor og tveir starfs-
menn hans þurftu að fara í sóttkví.
Það syrti þó heldur betur í álinn er
á leið vikuna, en þá komu fram æ
fleiri smit dag eftir dag, þannig að
samkvæmt tölum á föstudag höfðu
alls verið greind 78 ný smit í vikunni.
Af því tilefni var gripið til hertra
sóttvarnaráðstafana fyrir helgina.
Minjastofnun sendi frá sér yfirlýs-
ingu um að áform um friðlýsingu
Álfsness, Þerneyjar og Þerneyjar-
sunds hindruðu ekki lagningu
Sundabrautar og því hefði verið
óþarfi að blanda Vegagerðinni í mál-
ið. Sundabraut hefði enda verið í
aðalskipulagi Reykjavíkur síðan 1985
og á vegaskrá sem fyrirhugaður
þjóðvegur síðan 1995. Kannski það
láti einhver borgarstjóra vita af því?
Bolli Kristinsson kaupmaður tók
það óbeint að sér með birtingu opnu-
auglýsinga í blöðunum undir fyrir-
sögninni „Borgarstjórann burt!“
Aðrar hraðbrautir ganga betur
fyrir sig, en Farice hefur hafið undir-
búning á lagningu nýs sæstrengs
milli Íslands og Írlands. Á hálendinu
er Míla svo að leggja ljósleiðara 84
km leið yfir Kjöl, en ljúka á tengingu
milli Hveravalla og Skagafjarðar á
árinu. Þá verður lokið ljósleiðara-
tengingu Suðurlands og Norður-
lands.
Við athugun á ferilskrám fyrri
dómforseta Mannréttindadómstóls
Evrópu (MDE) kom í ljós að einungis
einn foveri Róberts Spanós hefur áð-
ur þegið heiðursdoktorsnafnbót með-
an hann var í embætti. Látið hafði
verið í veðri vaka að slíkt væri hefðin
þegar opinber heimsókn Róberts til
Tyrklands sætti mikilli gagnrýni og
honum bárust áskoranir um afsögn.
  
Þrátt fyrir sárar umkvartanir
ferðaþjónustunnar undan sótt-
varnaaðgerðum var á það bent í
samantekt starfshóps fjármála-
ráðherra um efnahagsleg áhrif sótt-
varna, að Ísland hefði ekki skorið sig
úr hvað varðar samdrátt í komu
ferðamanna í sumar. Rök voru færð
fyrir því að aðgerðirnar hefðu að
mestu verið mildar og árangursríkar.
Lögregla og héraðssaksóknari
voru ekki alveg jafnmildileg þegar
kom að rannsóknarúrræðum. Í fyrra
var 388 símhlerunum eða skyldum
aðgerðum beitt í baráttu við bófa og
ræningja, langoftast í fíkniefna-
málum en einnig talsvert í auðg-
unarmálum.
Peningamagn í umferð jókst um
227 milljarða króna frá lokum janúar
og fram í lok júlí. Þar að baki búa
einkum aukin innlán heimila og fjár-
málageira, sem að einhverju leyti má
rekja til launahækkana, minni neyslu
þegar sóttvarnir voru mestar, út-
greiðslu séreignasparnaðar og að-
gerða ríkisstjórnarinnar til þess að
mýkja efnahagsáhrif kórónuveir-
unnar.
Helga Vala Helgadóttir, þingmað-
ur Samfylkingarinnar, tilkynnti að
hún hygðist gefa kost á sér til emb-
ættis varaformanns sama flokks,
sem vakti nokkra undrun áhugafólks
um stjórnmál í ljósi þess að hún er
ekki metnaðarlaus kona. Meðal al-
mennings vakti framboðið þó aðal-
lega spurninguna hvort Samfylk-
ingin væri yfirhöfuð með
varaformann.
Ragnar Þór Ingólfsson, formaður
Verslunarmannafélags Reykjavíkur,
lét í ljós megna óánægju með að
meirihlutinn í borgarstjórn Reykja-
víkur hefði fellt tillögu um uppbygg-
ingu Keldnalandsins og taldi það
dæmigert um óreiðuna í skipulags-
málum borgarinnar. Meirihlutinn
miðar ekki að uppbyggingu þar fyrr
en eftir áratug, sem Ragnari þykir
frekar seint og lélegt í ljósi þess að
hún var meðal samningsatriða í lífs-
kjarasamningunum, sem renna út
2022.
Stefán Eiríksson útvarpsstjóri
skipaði nýja siðanefnd Ríkisútvarps-
ins eftir að það kom óvænt í ljós að
engin slík var í fórum stofnunarinnar
þótt siðareglur kvæðu á um það.
Nýja nefndin mun fjalla um fram-
komnar kærur Samherja um ætluð
brot ellefu starfsmanna Rúv. Út-
varpsstjóri gætti þess að skipa
utanaðkomandi formann, en bæði
starfsmannafélagið og siðfræði-
stofnun skipuðu gamla fréttamenn af
Rúv. í nefndina, svo væntanlega er
meirihlutinn tryggur.
  
Íslenska kvennalandsliðið vann
yfirburðasigur á liði Letta í undan-
keppni Evrópumótsins á fimmtudag,
9:0.
Rósa Björk Brynjólfsdóttir gekk
úr þingflokki vinstrigrænna á
fimmtudag og sagði sig úr flokknum í
leiðinni. Fáir voru hissa, nema
kannski þeir sem héldu að hún væri
fyrir langalöngu farin í Samfylk-
inguna.
Aukinnar bjartsýni gætti á hluta-
fjárútboð Icelandair eftir að það
hófst þótt lífeyrissjóðirnir væru
þöglir sem gröfin. Þegar fresturinn
rann út kom í ljós að það hafði
heppnast afar vel, en umframeft-
irspurn eftir hlutum nam um 85%,
bæði frá fagfjárfestum og almenn-
um fjárfestum. Boðnir voru út 20
milljarðar nýrra hluta á krónu hver,
en alls bárust yfir níu þúsund
áskriftir, samtals að fjárhæð 37,3
milljarðar króna. Áskriftir fyrir 30,3
milljarða voru samþykktar og
ákveðið að nýta heimild til stækk-
unar útboðsins. Fjöldi seldra hluta
verður því 23 milljarðar, en nýjum
hlutum fylgja 25% áskriftarréttindi,
eða sem nemur 5,75 milljörðum
hluta.
Hinar drekkandi stéttir ráku upp
ramakvein þegar tilkynnt var að
skemmtistöðum yrði lokað yfir
helgina í sóttvarnaskyni, en ljóst
þykir að margir hafi af einhverjum
ástæðum slakað á árvekni sinni í
knæpum landsins. Matsölustaðir
mega þó áfram hafa opið, svo gald-
urinn er sá að fara á barinn og panta
harðsoðið egg, skot af Jäger og einn
ískaldan.
Birtir til hjá
Icelandair
Undir lok vikunnar birti loksins til yfir Icelandair, þegar í ljós kom að hlutafjárútboðið hefði lukkast og vel það. Svo er að
sjá hvernig úr spilast, því heimsfaraldurinn stendur enn og alls óvíst hvenær ferðaþjónusta í heiminum réttir úr kútnum.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
13.9.-18.9.
Andrés Magnússon
andres@mbl.is