Morgunblaðið - Sunnudagur - 25.10.2020, Blaðsíða 11

25.10. 2020 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 11
argerð sé leiðrétt á seinni fundi, en samt látin
halda sér óbreytt. „Þá hefur þáverandi fram-
kvæmdastjóri kirkjuráðs verið borinn þungum
sökum í erindi til kirkjuráðs vegna dónaskapar
og meints skjalafals. Var hann þá sjálfur feng-
inn til að svara erindinu fyrir hönd kirkjuráðs.
Þetta er ekki einu sinni lélegur brandari.“
Kirkjuráð hefur samið við STEF um að sókn-
irnar greiði stefgjöld án samráðs við sóknir sem
eiga að vera fjárhagslega sjálfstæðar. „Síðan út-
hlutar kirkjuráð STEF-greiðslum fyrir sóknir
úr sjóði sóknanna, jöfnunarsjóði sókna, án þess
að hafa til þess nokkra heimild. Eins styrkir
kirkjuráð aðila úti í bæ úr jöfnunarsjóði sókna,
þótt það samræmist ekki reglum og ábend-
ingum um að það standist ekki. Það skiptir ekki
máli. Eins eru þeir sem úthluta styrkjum báð-
um megin við borðið.“
Óskar Ingi kallar líka eftir meira gagnsæi
hvað varðar fjármál kirkjunnar. „Séra Geir
Waage hefur upplýst að biskup liggi á rekstr-
arafgangi sem myndast í lok hvers árs, til dæm-
is ef prestum hefur fækkað. Um er að ræða
gríðarlegar fjárhæðir. Enginn veit hvernig
þessum fjármunum er ráðstafað nema biskup
Íslands. Ég er ekki að segja að þessum fjár-
munum sé ekki vel varið, við vitum bara ekkert
um það. Þá eru aðstoðarmenn biskups komnir
með aðstoðarmenn og jafnvel aðstoðarmenn-
irnir með aðstoðarmenn líka. Starfsmannahald
Biskupsstofu vex bara og vex. Er það virkilega
nauðsynlegt?“
Neyddir til að skrifa undir
Hvað kjaramálin varðar bendir Óskar Ingi á að
enginn kjarasamningur sé í gildi milli presta og
þjóðkirkjunnar en Biskupsstofa neyði nýja
presta samt til að skrifa undir ráðningarsamn-
inga sína sem eru gerðir án samráðs. Að öðrum
kosti fái þeir ekki vinnuna.
„Við þessir eldri erum líka búnir að fá hót-
unarbréf þar sem við erum hvattir til að skrifa
undir nýja samninga í lok skipunartíma, ann-
ars missum við vinnuna. Samkvæmt þessum
nýju samningum eru prestar ekki lengur
embættismenn og missa heilmikil réttindi.
Samt eigum við bara að sinna okkar starfi
áfram og reka embætti eins og ekkert hafi
ískorist. Auðvitað kemur ekki annað til greina
en að gefa sig áfram allan í starfið en það hlýt-
ur um leið að vera eðlileg krafa að við búum
við almenn réttindi í þessu landi. Eins og
þetta er lagt upp fáum við bara greitt fyrir
dagvinnu en eigum samt að vera áfram á bak-
vöktum og vinna langt fram yfir fjörutíu tíma
vinnuviku þegar svo ber undir. Það hlýtur að
vera skýlaust brot á almennum réttindum
launafólks. Svona kemur ekki nokkur maður
fram sé honum annt um starfsmenn sína og
velferð þeirra. Að ekki sé talað um lög og rétt-
indi.“
Sjálfur á Óskar Ingi tvö ár eftir af sínum
skipunartíma. Hvað sér hann fyrir sér gerast að
þeim tíma liðnum?
„Biskup vill sameina meira og minna öll
prestaköll á landinu, þvert á vilja heimamanna,
og það mun hafa í för með sér fækkun á prest-
um sem aftur þýðir að þjónustan kemur til með
að verða minni og verri og úr tengslum við söfn-
uðina í landinu. Þessi tillaga getur komið til
framkvæmdar hvenær sem er; öxin hangir yfir
okkur og hefur haft lamandi áhrif á starfið í
sóknunum. Gegn þessu hef ég barist og nái það
fram að ganga verður mér varla stætt á því að
starfa áfram hér í kerfi sem ég hef hafnað.“
Getur ekki starfað lengur
– Ertu að segja að þú munir láta af prestskap?
„Já, ég er að segja það. Ég get ekki starfað
lengur í kirkjunni, eins og fyrir henni er komið,
og verði ekki breytingar á næstu tveimur árum
verð ég að hætta og gefa þannig upp á bátinn
köllun mína og starfið sem mig hefur alla tíð
dreymt um. Ég ákvað fjögurra ára gamall að ég
ætlaði að verða prestur. Þetta er auðvitað ekki
léttvæg ákvörðun, ekkert frekar en að koma í
þetta viðtal. En ég ber hag kirkjunnar minnar
fyrir brjósti og þess vegna stíg ég fram.“
– Hvað þarf að breytast til að þér snúist hug-
ur?
„Vinnubrögðin og afstaða kirkjustjórn-
arinnar til safnaða. Fara þarf að lögum og
reglum og uppræta myrkur og ómenningu.
Láta þarf af einræðistilburðum og hætta að tala
um þegna og annað þaðan af verra. Mikilvægt
er að lyfta grasrótinni upp og láta hana skipta
máli að nýju. Kirkjustjórnin á að gera prestum
og söfnuðum starfið auðveldara en ekki vinna á
móti þeim. Haldi fram sem horfir verður ekki
mikið eftir af kirkjunni á Íslandi.“
Óskar Ingi kveðst hafa gert allt sem í hans
valdi stendur til að knýja á um breytingar innan
frá en nú hafi hann gefist upp. „Þess vegna legg
ég þetta núna í hendur almenns safnaðarfólks
og íslensku þjóðarinnar allrar. Þetta er okkar
kirkja. Endurheimtum hana!“
Morgunblaðið/Ómar
að fara í uppskurð. Hann notaði tækifærið til að
ræða við lækni um heilsu sína almennt og sam-
skiptin við yfirstjórn kirkjunnar. Niðurstaða
læknisins var sú að maður með sjúkrasögu Ósk-
ars Inga – hann hefur lengi verið með Crohns-
sjúkdóminn, auk þess sem hann greindist með
fiskiberkla seinasta vetur – mætti alls ekki búa í
húsi með myglu. Hann fékk því læknisvottorð
um það í febrúar síðastliðnum að hann gæti ekki
búið þar. Eftir að hafa sent vottorðið inn fékk
Óskar Ingi símtal frá Agnesi M. Sigurðardóttur
biskupi, þar sem hún harmaði stöðu mála og
sagði að grípa þyrfti til aðgerða. „Loksins voru
hjólin farin að snúast.“
Næstu skref voru þó ekki augljós. „Ég lét
nokkra daga líða en fékk engin svör við því
hvert ég ætti að fara. Ég gat ekki lengur hunsað
tilmæli læknisins og sendi Biskupsstofu því bréf
þess efnis að ég túlkaði þögn þeirra á þann veg
að ég mætti bóka íbúð. Fékk svar um hæl þess
efnis að það væri ekki samþykkt og ekki yrði
greitt fyrir þá íbúð.“
Nokkrum dögum síðar átti Óskar Ingi bókað-
an fund með fulltrúum kirkjustjórnarinnar um
sín mál og bað um að geta fengið gistingu þar þá
frekar, en var þá bent á fjarfundabúnað. Að
sögn Óskars Inga höfðu þau ekkert fram að
færa, hlýddu bara á mál hans. „Þegar ég fór út
af þessum fundi vissi ég ekki um minn næt-
urstað. Ég átti sum sé bara að vera áfram í hús-
inu. Þar sem ekki er mikið um laust húsnæði
hér í Ólafsvík sá ég mér þann kost vænstan að
flytja til foreldra minna í Mosfellsbæ. Guðrún
og yngsti sonur okkar urðu áfram í húsinu. Það
var auðvitað ekki gott fyrir þau en þau létu sig
hafa það í einhverja daga í viðbót.“
Biskup las ekki bréfin
Nokkrum dögum seinna kom biskup og vísi-
teraði í Ólafsvík, heimsókn sem var löngu
ákveðin og Óskar Ingi kveið nokkuð í ljósi að-
stæðna. Í aðdraganda heimsóknarinnar fékk
hann símtal frá biskupsritara, þar sem hann
var spurður hvort hann vissi um gistiheimili
fyrir þau biskup á staðnum. „Það þótti mér
býsna öfugsnúið; ég átti að benda þeim á gist-
ingu þegar ég hafði engan næturstað. Ég gerði
þetta þó og á endanum kaus ég að leigja mér
nótt á gistiheimili þó að það kæmi úr eigin
vasa.“
Hann viðurkennir að vísitasían hafi verið erf-
ið og margt komið í ljós. „Ég hafði opnað mig
fyrir sóknarnefndunum tveimur hérna á svæð-
inu og hafði fullan stuðning þeirra. Biskup
fundaði með nefndunum og þegar hún var spurð
hvers vegna ég hefði ítrekað verið hunsaður
með þessum hætti gekkst hún við því að það
hefði verið vandamál en unnið væri að úrbótum
og ekki lengur vandamál. Þegar spurt var hve-
nær biskup hefði fengið fyrst að vita um ástand
prestssetursins svaraði hún því til að það hefði
verið nokkrum dögum áður. Spurð hvers vegna
hún hefði ekki svarað bréfum mínum sagðist
hún ekki hafa lesið þau, en framsent þau á fast-
eignasvið vegna þess að þau sneru að fasteigna-
málum. Hún sendi sum sé kvartanir mínar í
garð fasteignasviðs á fasteignasvið og ætlaðist
til þess að málið yrði leyst á þeim vettvangi!
Þetta er lýsandi fyrir vinnubrögð kirkjustjórn-
arinnar. Biskup las aldrei bréf mín en ég veit
satt best að segja ekki hvort er verra – að lesa
þau ekki eða framsenda þau beint á aðilann sem
kvartað var undan og hunsa mig algerlega. Í
öllu falli er augljóst hvers vegna ég fékk ekkert
svar. Við þetta má bæta að nokkrum dögum fyr-
ir þennan fund höfðu biskup og framkvæmda-
stjóri kirkjuráðs, þrátt fyrir orð hennar um að
hunsun væri ekki lengur vandamál, komið í veg
fyrir að málið yrði tekið upp á vettvangi kirkju-
ráðs. Það gera þau enn þrátt fyrir mótmæli
mín.“
Biskup fundaði einnig með bæjarstjórninni í
Ólafsvík og þar kom meðal annars fram að
prestum og prestssetrum yrði ekki fækkað
meðan hún sæti á biskupsstóli en kirkjuráð réði
því þó á endanum.
Boðið að losa skylduna
Daginn eftir að biskup yfirgaf Ólafsvík hringdi
framkvæmdastjóri fasteignasviðs kirkjunnar í
Óskar Inga og bauð honum að losa prestsset-
ursskylduna, það er leggja af prestssetur í
prestakallinu. „Yfirlýsing biskups var því aðeins
gild í sólarhring, þótt hún sé enn á biskupsstóli.
Það er enn eitt dæmið um óstjórnina. Hverju á
það að bjarga? Þá þarf ég að útvega mér hús-
næði sjálfur og eins og ég hef getið um er ekki
mikið um laust húsnæði hér á staðnum. Eflaust
væri betra fyrir mig að vera í eigin húsnæði en
þetta snýst ekki um mig persónulega, heldur
embætti sóknarprests. Hvaða heimild hef ég til
að láta leggja af prestssetrið og koma þannig í
veg fyrir að næsti prestur hér í Ólafsvík fái
prestssetur og þurfi jafnvel að búa í Reykjavík.
Varla þjónar það hagsmunum sóknarinnar.“
Hann kaus að dveljast áfram á gistiheimilinu
í Ólafsvík á eigin kostnað en fáeinum dögum síð-
ar var fallist á beiðni hans um að taka myglu-
sýni í húsinu og að útvegað yrði leiguhúsnæði til
þriggja mánaða meðan gert yrði við prests-
setrið.
Umfangsmiklar endurbætur
Tvær úttektir voru gerðar á húsinu og leiddu
þær í ljós myglu á nokkrum stöðum, auk þess
sem margt annað þurfti að laga. Ákveðið var að
ráðast í að skipta um parket, flísar, eldhús-
innréttingu, glugga og fleira, auk þess sem
brjóta þurfti upp veggi og gólf vegna myglu.
Óskar Ingi og Guðrún höfðu þó ekkert um það
mál að segja. „Ég bað um að fá að sjá eldhús-
innréttinguna og flísarnar en fékk ekki. Það var
eins og mér kæmi þetta ekki við. Uppröðun í
eldhúsi var breytt og báðar hurðirnar teknar.
Það var þvert á minn vilja en mér skilst að ég fái
hurð í annað gatið, ekki hitt. Þau tala um að opið
eldhús sé heppilegra, en opið eldhús er eitt,
hurðalaust eldhús annað. Ég efast um að það
standist lög að breyta húsnæði gegn vilja manns
á miðju leigutímabili.“
Hann er ósáttur við ákvarðanir varðandi
framkvæmdirnar. „Ekki misskilja mig. Ég er
mjög þakklátur fyrir það sem gert hefur verið
fyrir húsið; það er í mun betra ástandi núna en
fyrir framkvæmdir. Hitt er annað mál að ekki
var allt klárað og mygla er enn í húsinu. Annars
vegar kom upp mygla undir línóleumdúk í
svefnherbergjaálmu hússins en slíkir dúkar
þola illa kulda og raka. Í stað þess að fjarlægja
dúkinn var hann hreinsaður og parket lagt yfir.
Ekki er víst að það dugi. Hins vegar var brotið
upp úr vegg í herbergi og kom þá í ljós ryðgað
járn sem bendir afdráttarlaust til raka í veggn-
um. Ekkert var aðhafst í því máli. Alvarlegast
er að þegar sýni voru tekin var mat Verkís að
nauðsynlegar væru aðgerðir á tveimur stöðum
sem voru svo skildir eftir og er því mygla enn í
húsinu og ég skyldaður til að búa í því. Þrátt
fyrir fjögur bréf til fasteignasviðs og fram-
kvæmdastjóra, þar sem beðið er um skýringar á
því hvers vegna myglan var skilin eftir, hafa
engin svör borist né munu berast.“
Ekki klætt, bara málað
Óskar Ingi nefnir ennfremur að æskilegt væri
að klæða húsið að utan til að koma í veg fyrir
kuldaleiðni sem er orsök myglunnar á sumum
stöðum, en hefur fengið þau svör að aðeins
standi til að mála. Það yrði þá í fyrsta skipti á
þessari öld en skylt er samkvæmt húsa-
leigulögum að hús séu máluð á sjö til tíu ára
fresti, sérstaklega þar sem stutt er til sjávar,
eins og í Ólafsvík.
Að þremur mánuðum liðnum var fram-
kvæmdum hvergi nærri lokið; parket var ekki
komið á gólfin, engar hurðir í húsinu og ekki bú-
ið að fjarlægja alla myglubletti, svo dæmi sé
tekið. Eigi að síður fékk Óskar Ingi símtal frá
framkvæmdastjóra kirkjuráðs þess efnis að
hann yrði að flytja aftur inn í húsið. Of dýrt væri
að framlengja leiguna. „Það var ekki fyrr en
verktakinn lét vita af því að hann gæti ekki
fengið okkur með búslóðina inn í húsið á þeim
tímapunkti að fallist var á að framlengja leiguna
um einn mánuð. Enn og aftur var ekkert hlust-
að á okkur. Ekki er hægt að segja að kirkju-
stjórnin sýni mér og fjölskyldunni kærleika.“
Fjölskyldan flutti aftur inn 1. júlí síðastliðinn
en framkvæmdum er ekki enn að fullu lokið. Að
vonum er húsnæðið í mun betra ástandi en áður
en þar sem enn er mygla veit Óskar Ingi ekki
hvort hann treystir sér til að búa þar áfram
gegn læknisráði. „Þessu máli er ekki lokið.“
’Biskup las aldrei bréf mín enég veit satt best að segja ekkihvort er verra – að lesa þau ekkieða framsenda þau beint á að-
ilann sem kvartað var undan og
hunsa mig algerlega.