Morgunblaðið - 09.11.2020, Blaðsíða 29

MENNING 29
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 9. NÓVEMBER 2020
SÝND MEÐ
ÍSLENSKU TALI
SÝND MEÐ
ÍSLENSKU TALINánari upplýsingar um sýningartíma á sambio.is
SPLÚNKUNÝ MYND FYRIR
ALLA FJÖLSKYLDUNA
SÝND MEÐ ÍSLENSKU TALI.
MYNDIN SEM HEFUR SLEGIÐ Í GEGN
Í EVRÓPU UNDANFARNAR VIKUR.
TRYGGÐU ÞÉR
MIÐA INNÁ
SÝND MEÐ
ÍSLENSKU TALI
Hrekkjavökuvika
í Sambíóunum
Sjáðu nokkrar að frægustu Hrollvekjum allra tíma
Árni Matthíasson
arnim@mbl.is
Skáldsagan Kórdrengur í Kaupmannahöfn seg-
ir sögu drengs sem flytur með fjölskyldu sinni
til Kaupmannahafnar á áttunda áratugnum og
þeim ævintýrum sem biðu hans þar. Höfundur
bókarinnar, Jón Óskar Sólnes, er þar að segja
eigin sögu, en hann eyddi einmitt lunganum af
æskunni í Kaupmannahöfn.
Þetta er fjórða bók Jóns og talsvert frábrugð-
in þeim sem á undan eru komnar. Hann segir að
sig hafi lengi langað að segja sögur frá upp-
vaxtarárunum í Kaup-
mannahöfn, sem séu
mjög ánægjuleg og
skemmtileg í minning-
unni. „Ég kom mér þó
ekki til þess fyrr en ég
fékk rúman tíma í
Brussel til að skrifa
þegar við fluttum
þangað með fjölskyld-
una fyrir nokkrum ár-
um. Í fyrstu gekk mér
mjög hægt að komast
af stað með skrifin og
var ekki viss um hvernig ég ætti að haga efnis-
tökum. En eftir að hafa farið í rannsóknarferð
til Kaupmannahafnar, þar sem ég punktaði nið-
ur gamlar minningar og atburði, fór ég að átta
mig á því hvernig ég hygðist glíma við að skrifa
þessa bók. Hún byggist sumsé á margvíslegum
raunverulegum minningum en margt er líka
skáldskapur.
Sviðsmyndin sjálf, það er að segja gamla
höfuðborgin okkar við Eyrarsund, hefur auðvit-
að breyst allnokkuð, en samt var þarna margt
óskaplega kunnuglegt. Svo þegar ég áttaði mig
á því að skáldsöguformið myndi gefa mér miklu
meira svigrúm en að reyna að endurlifa barn-
æsku fyrir fimmtíu árum fór þetta að ganga
miklu betur. En fyrst og síðast eru þetta sögur
um ungan dreng og áskoranir hans í nýju landi
ásamt fjölskyldu hans. Vonandi finnst lesendum
margar þeirra skemmtilegar og sumar notalega
nostalgískar. Alla vega reyndi ég að sýna heim
sem var að breytast mikið á þessum tíma.“
– Þú skrifar söguna með ákveðinni fjarlægð,
dastu niður á þá aðferð strax eða varstu búinn
að prófa aðrar leiðir?
„Fjarlægðin kom fljótlega inn í frásögnina,
kannski vegna þess að þarna er ákveðin ein-
semd á ferðinni hjá kórdrengnum okkar, þótt
hann sé í nánum samskiptum við fjölskyldu sína
flesta daga. Áskoranirnar sem hann þarf að
glíma við eru margar þess eðlis að hann verður
að reyna að leysa úr þeim sjálfur. Það getur ver-
ið þrautin þyngri stundum og við kynnumst
sumum vandamálum sem fylgja því að þurfa að
fara í skóla langt frá sínu heimahverfi og þurfa
að bjarga sér stundum án mikils stuðnings, til
dæmis í erfiðu söngnámi í mjög gamaldags
drengjaskóla.“
Þeim fækkar sem muna þessa tíma
– Íslendingasamfélagið í Kaupmannahöfn
kemur við sögu í bókinni og þú nefnir þá rót-
tæklinga sem urðu áberandi í því og líka ættar-
laukana frá Fróni.
„Í raun finnst mér vanta frásagnir Íslendinga
frá Kaupmannahafnarárum. Það eru til ágætar
bækur sem fjalla um íslensk spor og rætur á
fyrri helmingi tuttugustu aldar og jafnvel eldra,
en ég held að margir hefðu gaman af því að lesa
um Íslendinganýlenduna nær okkur í tíma og
árin um og upp úr 1970 voru mjög spennandi.
Skemmtileg bók um þennan tíma er Hægara
pælt en kýlt eftir Magneu Matthíasdóttur.
Ég er svona að fjalla aðeins um Íslendinga-
nýlenduna hér og hvar í bókinni, en ég er líka
meðvitaður um að þeim fækkar sem muna eftir
þessum tímum, það er að segja þegar kynslóð
foreldra minna var ungt fólk tilbúið að taka
stökkið út í stærra og nútímalegra samfélag.
Þegar maður kom í frí heim til Íslands að heim-
sækja afa og ömmu fannst manni sem barn
margt vera gamaldags á Íslandi en merkilegt
var líka að átta sig á því að það voru nánast eng-
in tré í Reykjavík á þessum tíma og langt í frá
allar götur malbikaðar eins og í Kaupmanna-
höfn.
– Sagan spannar það þegar haldið er til
Kaupmannahafnar, með stuttum inngangi um
lífið í Fellsmúlanum, og lýkur þegar fjölskyldan
flýgur aftur til Íslands. Hyggstu fylgja kór-
drengnum lengra?
„Þetta er ansi góð spurning sem ég hef velt
talsvert fyrir mér. Það kemur alveg til álita að
slást í annað ferðalag með okkar manni, mér er
nefnilega orðið mjög hlýtt til hans eftir allar
okkar samverustundir við handritsgerðina sem
spanna núorðið nokkur ár. Þessi frásögn mín
sem núna var að koma út hefur ákveðið upphaf
og endi eins og þú nefnir og þar eru ákveðin
meginstef sem ég skiptist á að fjalla um þannig
að þetta er heilmikil flétta þegar upp er staðið.
Núna ætla ég hins vegar að sjá til hvernig við-
tökurnar verða, en þar finnst mér rétt að geta
þess að ég ætlaði alltaf að reyna að skrifa hlý-
lega bók um ungan pilt sem lendir bara í tals-
verðum ævintýrum sem varla voru fyrirsjáan-
leg við upphaf frásagnarinnar í Fellsmúlanum.
Vonandi ber frásögnin þess merki að höfundi
þykir vænt um allar persónurnar í bókinni þótt
stundum geti lífið verið ansi strembið í tuttugu
og fimm manna strákabekk á árum þar sem
stundum gat gengið mikið á, ekki síst í sam-
skiptum við Jörgen Frank umsjónarkennara
sem var ekkert lamb að leika við. Eins og staðan
er í dag á tímum veirunnar er svo kannski ekk-
ert vitlaust að setjast niður með bók sem greinir
frá árunum þegar samfélagið sem við höfum
verið bara býsna ánægð með var að verða til.
Einn vel útilátinn skammtur af nostalgíu, er það
ekki bara ágætt í skammdeginu?“
Ljósmynd/Bergdís Ellertsdóttir
Höfundur Jón Óskar Sólnes segir vonandi að lesendum finnist margar sagnanna í bók hans,
Kórdrengur í Kaupmannahöfn, skemmtilegar og sumar notalega nostalgískar.
Vel útilátinn skammtur af nostalgíu
 Jón Óskar Sólnes segir frá æskuárum sínum
í Kaupmannahöfn í nýútkominni skáldsögu