Morgunblaðið - 04.12.2020, Blaðsíða 22

22 MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 4. DESEMBER 2020
✝ Lilja Dóra Kol-beinsdóttir
fæddist á sjúkra-
húsinu á Akureyri
20. júní 1972. Hún
lést á líknardeild
Landspítalans í
Kópavogi 26. nóv-
ember 2020.
Foreldrar henn-
ar eru hjónin Sjöfn
Gunnarsdóttir, f.
23.7. 1944, hús-
móðir og fyrrv. veitingakona, og
Kolbeinn Gunnarsson, f. 6.6.
1945, yfirfiskmatsmaður, d.
9.5.2016. Bróðir Lilju Dóru er
Gunnar Kolbeinsson, f. 26.6.
1967, sjávarútvegsfræðingur í
Noregi en kona hans er Greta Sö-
vik, f. 14.4. 1965, sjávarútvegs-
fræðingur og eiga þau fjögur
börn.
Eiginmaður Lilju Dóru er Nel-
son Vaz da Silva, f. 27.11. 1963,
vöru- og flutningafræðingur.
Dóttir Nelsons og stjúpdóttir
ingu menntamála og landsbyggð-
arþróunar í Huambohéraði í
Angóla á árunum 1996-2001. Ár-
ið 2004 fluttist Lilja til Úganda
þar sem hún starfaði sem verk-
efnastjóri hjá Þróunarsam-
vinnustofnun Íslands í Kampala
til ársins 2009. Á árunum 2011-
2013 var hún verkefnastjóri við
Alþjóðlega jafnréttisskólann við
Háskóla Íslands.
Frá árinu 2013-2020 dvaldi
Lilja í Mósambík (2013-2017) og
Malaví (2017-2020) þar sem hún
starfaði, fyrst fyrir Þróunarsam-
vinnustofnun Íslands og síðar Ut-
anríkisráðuneytið, að þróun-
arsamvinnuverkefnum m.a. á
sviði jafnréttismála og byggða-
þróunar. Árið 2019-2020 starfaði
Lilja Dóra sem forstöðumaður
sendiráðsins í Lilongwe í Malaví
og hafði sem slík yfirumsjón með
öllu þróunarsamstarfi Íslands í
landinu.
Útför Lilju fer fram frá Frí-
kirkjunni í Reykjavík í dag, 4.
desember 2020 kl. 13. Vegna
fjöldatakmarkana verður útför-
inni streymt á:
https://youtu.be/JllS2DvDEjY
Virkan hlekk á streymi má
einnig nálgast á:
https:/www.mbl.is/andlat
Lilju Dóru er Arn-
dís Amina Vaz da
Silva, f. 5.4. 1995.
Lilja Dóra ólst
upp í Hafnarfirði.
Hún lauk stúdents-
prófi frá Kvenna-
skólanum í Reykja-
vík 1992, stundaði
nám í frönsku við
Université Paul Va-
lery í Montpellier
1992-93, lauk kenn-
araprófi frá Det Nödvendige
Seminarium í Danmörku 1998 og
MA-prófi í menntunar- og þróun-
arfræðum frá University of East
Anglia í Bretlandi 2003. Lilja
lauk auk þess námi í verkefna-
stjórnun og leiðtogafærni við
Endurmenntun Háskóla Íslands
2010.
Frá því að Lilja Dóra lauk
stúdentsprófi þá dvaldi hún að
stórum hluta erlendis við nám og
störf. Hún starfaði sem kennari
og verkefnastjóri við uppbygg-
Elsku Lilja vinkona mín er
látin, langt fyrir aldur fram, það
er óskiljanlegt og gerir veröld-
ina fátæklegri.
Lilju kynntist ég fyrir um 30
árum, hún í Kvennó og ég í MH,
en örlögin bjuggu þannig um
hnútana að leiðir okkar lágu
saman og bundumst við órjúf-
anlegum vináttuböndum sem ég
er ævinlega þakklát fyrir. Minn-
ingarnar hrannast nú upp, hver
annarri dýrmætari.
Lilja dvaldi mikið erlendis frá
því að hún lauk menntaskóla,
bæði vegna náms og starfa,
lengst af í Afríku, m.a. í Angóla,
Úganda, Mósambík og nú síðast
í Malaví. Hún starfaði fyrir Þró-
unarsamvinnustofnun, síðar ut-
anríkisráðuneytið, að þróunar-
samvinnu við góðan orðstír. Það
að Lilja hafi valið sér starf við
þróunarsamvinnu var engin til-
viljun, hún hafði áhuga á sam-
félagsmálum, jafnréttismálum,
pólitík, var góður greinandi og
hafði skarpa sýn. Maður skynj-
aði alltaf að Lilja nálgaðist starf
sitt af mikilli virðingu og næmni.
Það var alltaf tilhlökkunarefni
að fá Lilju og Nelson heim í frí,
þá voru plönuð matarboð, leik-
húsferðir, sumarbústaðaferðir
og aðrar samverustundir og allt-
af var Lilja hrókur alls fagnaðar
með sinni góðu og sterku nær-
veru. Matarboðin hjá henni og
Nelson voru með þeim betri. Þau
saman í eldhúsinu eins og vel
smurð vél að elda framandi
kræsingar, bæði tvö afbragðs-
kokkar og höfðingjar heim að
sækja, allt eitthvað svo
áreynslulaust.
Listinn yfir kosti Lilju er
langur en mér fannst hún bara
eitthvað svo mikil eðalmann-
eskja, góð í gegn, greind, hug-
rökk, hreinskilin, gjafmild og
skemmtileg. Maður gat alltaf
treyst á góð ráð og uppörvun,
hún var fyrst til að samfagna á
gleðistundum og alltaf var hún
óspör á hrós og hvatningu. Hún
var með eindæmum orðheppin
og hitti oft naglann á höfuðið
með heimasmíðuðum frösum
sem pössuðu eitthvað svo full-
komlega í aðstæður hverju sinni.
Við vinkonurnar eigum nokkra
góða Liljufrasa sem við grípum í
þegar við á. Hún átti það til að
senda á mig greinar, uppskriftir,
tillögur að bókum til að lesa,
leiksýningum, námskeiðum eða
bara hverju sem er sem hún
þóttist vita að ég gæti haft gagn
og gaman af, ég kunni svo virki-
lega að meta það og oft kom
þetta sér mjög vel. Þetta var
eitthvað svo henni líkt, alltaf
með fólkið sitt í huga.
Það var ekki létt verkefnið
sem Lilja fékk í fangið vorið
2019 þegar hún greindist með
krabbamein sem reyndist óút-
reiknanlegt og erfitt viðureign-
ar. Haustið 2019 leit út fyrir að
hún væri læknuð af meininu og
tóku við nokkrir góðir mánuðir.
Því miður tók meinið sig upp aft-
ur á vormánuðum 2020 og við
tóku erfiðir mánuðir. Æðruleysi,
hugrekki og baráttuþrek Lilju
áttu sér engin mörk í þessari
baráttu.
Mikið sem ég á eftir að sakna
elsku vinkonu minnar, heimur-
inn er svo sannarlega fátækari
án hennar. Elsku Nelson og Am-
ina, Sjöfn, Gunnar og fjölskylda,
ykkar missir er mikill. Minning-
in um einstaka konu lifir með
okkur.
Jódís
Bjarnadóttir.
Í dag kveðjum við kæra vin-
konu og samstarfskonu hinstu
kveðju. Við minnumst Lilju
Dóru með mikilli eftirsjá en jafn-
framt þakklæti fyrir öll árin sem
við fengum að vera henni sam-
ferða og eiga vináttu hennar.
Lífshlaup Lilju Dóru var
óvenjulegt. Hún hélt ung að ár-
um á vit ævintýranna í Angóla í
Afríku og eftir það varð ekki aft-
ur snúið. Hún tók ástfóstri við
álfuna hlýju og dvaldi þar lang-
dvölum og starfaði að uppbygg-
ingu í þágu fátækra. Við slíkar
aðstæður er mikilvægt að sam-
starfsfólk standi saman og treysti
hvert öðru, sigli saman í höfn
sama hvað á dynur. Einmitt þess-
ir eiginleikar voru aðalsmerki
Lilju Dóru, traust og samstaða,
bæði með þeim sem hún starfaði
með og fyrir.
Lilja Dóra var knúin áfram af
sterki réttlætiskennd. Hún tók
sérhverri áskorun hnarreist og
úrræðagóð. Hún var einlægur
femínisti sem helgaði sig barátt-
unni fyrir bættum kjörum fá-
tækra kvenna og stúlkna. Hún
var líka glaðlynd og gestrisin og
laðaði að sér fólk úr ólíkum kim-
um samfélagsins í öllum þeim
löndum sem hún bjó og starfaði í.
Margir leituðu til hennar og allt-
af var hún tilbúin að leggja sitt af
mörkum til að ræða málin, að-
stoða og leita lausna.
Lilja Dóra var sterkur per-
sónuleik sem hafði jákvæð og
djúpstæð áhrif á samferðafólk
sitt. Hún var líka íhugul og grein-
andi með ríka tilfinningu fyrir rás
tímans. Hún gerði sér grein fyrir
að sérhver barátta fyrir bættum
heimi er langhlaup þar sem kyn-
slóðirnar hver á sinn hátt leggja
sitt lóð á vogarskálarnar.
Við minnumst Lilju Dóru með
þessu ljóði formóður annarrar
okkar. Jafnframt sendum við
okkar kæra Nelson, Arndísi Am-
inu, Sjöfn, Gunnari og fjölskyld-
unni allri okkar einlægustu sam-
úðarkveðjur.
Þegar stormur fer um fold,
stórtré bogna, feyskin falla,
fögru blómin, prýði valla
bliknuð halla höfði’ að mold.
En er dauðinn fer um frón
enginn maður óhult sefur.
Enginn veit hvers næst hann krefur
eða hverjir hverfa sjón.
Kæra vina! Horfin heim,
þú ert nú, í fjöldans fari
fagurt skín í geislans ari,
minning þín í minnisgeim.
Þroski óx þér fljótt um flest,
frábrigði svo mátti telja.
Ung þann kost þér vannstu velja;
starfa þar sem þörf var mest.
Dyggðin er sín eigin laun.
Ást á skyldu, ást til manna,
yfirburði gaf þér sanna.
Þér varð of stór engin raun.
Þína af hjarta þakka’ eg dyggð,
eins og systur minnast minnar,
mikinn hluta ævi þinnar
vannstu mér með trú og tryggð.
Kveðjan okkar hinsta er heit.
Hrærir innstu hjartans taugar,
hvarma tregatárum laugar.
Hvíl nú rótt í helgum reit.
(Sigríður Kr. Jónsdóttir)
Ágústa og Þórdís.
Látin er langt fyrir aldur
fram góð vinkona mín til margra
ára. Kynni okkar hófust í
Kvennaskólanum í Reykjavík
fyrir meira en þrjátíu árum og
höfum við ávallt haldið góðu
sambandi í gegnum árin þó svo
að Lilja hafi verið mikið af þess-
um tíma búsett í Afríku. Áhugi
hennar á Afríku kviknaði fyrst
árið 1991 þegar hún fór í
skemmtiferð til Gambíu í Vest-
ur-Afríku. Það vildi þannig til að
við vorum báðar staddar á
Kanaríeyjum það árið í ferð með
foreldrum okkar yfir jól og ára-
mót og Lilja ákvað að skreppa í
stutta ferð yfir til Gambíu. Þar
vöknuðu hugsanir hjá henni um
það hvernig stæði á því að það
væri svona mikill þróunarmunur
á þessu litla landi og okkar litla
landi.
Fljótlega eftir þessa ferð hóf
hún kennaranám í Danmörku og
fór síðan til frekara náms í
mennta- og þróunarmálum á
Englandi.
Lilja lagði mikla áherslu á
mannréttindi og umburðarlyndi
í samskiptum og skoðanaskipt-
um sínum við fólk, og ég naut
þess sérstaklega að eiga við
hana heimspekilegar umræður
um allt mögulegt. Hún var þó
ekkert sérlega hrifin af trúar-
hita, fannst eins og mörg af
vandamálum heimsins tengdust
bókstafstrú. Hún deildi því með
mér að líklega hefði kona ein
sem hún hitti á ferðalagi sínu
gefið henni innsýn í ágæta lífs-
speki sem hún greip til reglu-
lega. Söguna um „The Three
Businesses“, Your Business, Ot-
her People’s Business, and God’s
Business. Mátuðum við hin ýmsu
mál í þessa jöfnu og oftar en
ekki gekk dæmið upp.
Lilja var ráðagóð, hafði sterk-
ar skoðanir og mikla réttlætis-
kennd án þess þó að fara yfir
mörk. Hún var svo vel inni í öllu
sem var að gerast, hvort heldur
sem var í hennar nánasta um-
hverfi eða heimsmálunum. Ekki
síst hafði hún gott eyra og hlust-
aði með athygli, henni tókst ein-
hvern veginn að láta manni líða
þannig að maður hefði alltaf eitt-
hvað merkilegt að segja, sama
hversu lítilfjörlegt það var.
Lilja var gestrisin með ein-
dæmum og afar góð heim að
sækja, hrókur alls fagnaðar í
vinaboðum og hafði einstaklega
skemmtilegan húmor sem hún
fylgdi sterkt eftir með góðum
frösum sem skáldaðir voru á
staðnum. Við vinkonur hennar
eigum svo margar góðar minn-
ingar og upplifanir sem tengjast
henni og munum ylja okkur við
þær um ókomna tíð. Þó svo að
hún hafi bara náð að lifa í rúm-
lega 48 ár þá lifði hún svo sann-
arlega til fulls, ferðaðist mikið
og sá miklu meira en margir aðr-
ir geta bara látið sig dreyma um.
Eftir rúmlega eitt og hálft ár
við erfiða baráttu við krabba-
mein þar sem hún sýndi mikinn
styrk og æðruleysi þá þurfti hún
að játa sig sigraða. Þetta verður
líklega að skrifast á God’s Bus-
iness, því það er mér algjörlega
óskiljanlegt af hverju hún fékk
ekki meiri tíma hér á jörð. Næg
eru verkefnin fyrir þá sem berj-
ast fyrir auknum mannréttind-
um og þróunarhjálp og þar lagði
Lilja svo sannarlega sitt af
mörkum.
Far vel, kæra vinkona mín,
mínar dýpstu samúðarkveðjur
til Nelsons, Aminu, Sjafnar og
Gunnars og allra þeirra sem sárt
sakna vinkonu og vinar.
Blessuð sé minningin um
Lilju Dóru Kolbeinsdóttur.
Heiða Hauksdóttir.
Í dag kveður utanríkisráðu-
neytið kæran starfsmann og fé-
laga, Lilju Dóru Kolbeinsdótt-
ur, sem látin er langt fyrir aldur
fram.
Lilja Dóra var kennari að
mennt og lauk einnig meistara-
gráðu í þróunarfræðum í Bret-
landi. Þessarar menntunar sá
víða stað í starfi hennar enda
var menntun stúlkna og fullorð-
insfræðsla henni ávallt hugleik-
in. Hún brann fyrir að opna
heim bæði ungra og fullorðinna
með læsi og almennri menntun.
Lilja Dóra hóf snemma störf í
þróunarsamvinnu. Fyrstu árin
tók hún þátt í menntaverkefni í
Angóla á vegum danskra félaga-
samtaka þar sem hún lærði m.a.
portúgölsku. Þrátt fyrir að
komast nokkrum sinnum í hann
krappan ákvað hún að helga líf
sitt baráttunni fyrir betra lífi fá-
tæks fólks.
Hún gekk til liðs við Þróun-
arsamvinnustofnun Íslands árið
2004 og starfaði næstu fimm ár í
Úganda. Þar tók hún þátt í upp-
byggingu í byggðum fátækra
fiskimanna í Kalangalahéraði á
Viktoríuvatni, þar sem menntun
barna og fullorðinna var mik-
ilvægur þáttur.
Þótt Lilja Dóra hefði ekki
gert neitt annað um ævina, þá
var árangurinn af þessu verk-
efni magnaður minnisvarði um
dugnað, elju og þrautseigju
Lilju. Við upphaf verkefnisins
var árangur nemenda við lok
grunnskóla meðal þess versta í
öllu landinu en er nú meðal þess
besta. Brottfall úr skóla hefur
snarminnkað og stúlkur eru nú
orðnar heldur fleiri en dreng-
irnir.
Eftir nokkurra ára hlé, þar
sem Lilja starfaði meðal annars
fyrir Jafnréttisskóla Háskóla
Sameinuðu þjóðanna, gekk hún
á ný til liðs við Þróunarsam-
vinnustofnun árið 2013. Nú var
vettvangurinn Mósambík þar
sem hún stýrði stuðningi við
uppbyggingu fiskveiða og fisk-
eldis, fullorðinsfræðslu og bygg-
ingu á vatnsveitum og hreinlæt-
isaðstöðu í fátækum,
afskekktum þorpum. Þegar
Þróunarsamvinnustofnun sam-
einaðist utanríkisráðuneytinu
árið 2016 varð Lilja Dóra hluti
af þeirri öflugu liðsheild sem
gekk til liðs við ráðuneytið.
Árið 2017 flutti hún sig um
set og tók við verkefnastjórn
stuðnings Íslands við Man-
gochihérað í Malaví. Þar var
menntun barna í forgrunni auk
byggingar nýrrar fæðingar-
deildar við héraðssjúkrahúsið
og uppbyggingar á vatnsveitum.
Ári síðar tók hún við starfi sem
forstöðumaður íslenska sendi-
ráðsins í Malaví og staðgengill
sendiherra.
Lilja Dóru nægði ekki að
vera öflugur þróunarsérfræð-
ingur á vettvangi heldur vildi
hún miðla af reynslu sinni og
þekkingu í fræðaheiminum og
var virk í umræðu um þróun-
arsamvinnu. Hún var m.a. með-
höfundur að fyrstu skýrslu Um-
hverfisstofnunar Sameinuðu
þjóðanna, UNEP, um framtíð-
arhorfur í jafnréttis- og um-
hverfismálum. Hún var að auki
virk í félagasamtökum áhuga-
fólks um þróunarsamvinnu.
Kraftur, eldmóður og fag-
mennska einkenndi Lilju Dóru í
öllum hennar störfum. Hún var
einstaklega ráðagóð og lausna-
miðuð í öllu sem hún tók sér
fyrir hendur. Hún átti auðvelt
með að skapa góðan anda og
samhug og dreif fólk með sér til
góðra verka. Hún var þróunar-
sérfræðingur í bestu merkingu
þess orðs og er sárt saknað.
Fyrir hönd starfsfólks utan-
ríkisráðuneytisins votta ég fjöl-
skyldu Lilju Dóru og vinum
mína dýpstu samúð.
Martin Eyjólfsson.
Ég á erfitt með að trúa því og
sætta mig við að Lilja vinkona
mín sé fallin frá. Hún sem bjó yf-
ir svo miklum lífskrafti og geisl-
aði af gleði og hreysti. Mér
fannst hún vera ósigrandi. Hún
hafði rekið kennaraskóla í Ang-
óla á tímum borgarastríðs og
þurft að hnipra sig saman inni á
baðherbergi til að verjast skot-
hríð. Þar hafði hún einnig náð að
tala til mann sem skreið inn um
glugga á blokkaríbúð þar sem
hún bjó og hafði ekkert gott í
hyggju. Hún hafði flakkað um
heiminn, búið í Afríku um árabil
og sigrast á malaríu og öðrum
hitabeltissjúkdómum. Hún hafði
enn svo miklu að miðla bæði á
sínu sérsviði í mennta- og heil-
brigðismálum í suðurhluta Afr-
íku og til fjölskyldu og vina.
Auðvitað myndi hún sigrast á
krabbameininu, þó óvenju illvígt
væri.
Leiðir okkar Lilju lágu fyrst
saman fyrir næstum 30 árum, í
óhefðbundnum kennaraskóla í
Danmörku. Nemendurnir
bjuggu á heimavist og tóku þátt í
öllum rekstri skólans, hvort sem
um var að ræða eldamennsku
fyrir tugi manns, þrif eða við-
hald á byggingum. Lilja byrjaði
ári á undan mér. Hún var ein-
staklega drífandi, verklagin, klár
og dugleg. Best var þó hvað hún
var skemmtileg. Hún átti auð-
velt með að sjá spaugilegu hlið-
arnar á tilverunni og nennti ekki
að taka þátt í neinu kjaftæði eða
neikvæðni. Síðasta árinu vörðum
við í starfsnám í kennaraskóla í
Afríku, hún í Angóla en ég í Mó-
sambík. Þarna hófst leið okkar
beggja í þróunarmál og ást á
Afríku.
Við vorum samtíða í meistara-
námi í þróunarfræðum í Bret-
landi og unnum seinna samtímis
fyrir Þróunarsamvinnustofnun
Íslands. Hún byrjaði nokkrum
árum á undan mér og var í Úg-
anda. Þangað fór ég með sam-
starfsaðilum úr tveimur ráðu-
neytum í Mósambík til að skoða
verkefnið sem hún stjórnaði og
læra af henni. Ég dáðist að því
hversu gott samstarf hún átti við
yfirvöld í Úganda og hversu
miklu þau fengu áorkað í
byggðaþróun í Kalangala-héraði.
Ég held að þar hafi miklu ráðið
góð blanda Lilju af fagþekkingu,
skynsemi, ákveðni, heiðarleika,
kímnigáfu, hlýju og auðmýkt.
Ég framlengdi ferðina og við
fórum m.a. í ógleymanlega ferð
að upptökum Nílar. Lilja keyrði
jeppann af röggsemi, með barða-
stóran hatt, í mjög svo kaótískri
umferð Kampala-borgar, á með-
an hún fræddi mig um staðhætti.
Eftir nám okkar í Bretlandi
hittumst við í raun ekki oft. Þá
sjaldan sem við bjuggum í sama
landi vorum við ekki í sama
landshluta. Þegar við hittumst
var þó alltaf eins og við hefðum
síðast hist í gær og glatt á hjalla.
Það var líka gott að eiga Lilju að
því hún benti á mig þegar henni
fannst einhver geta nýtt starfs-
krafta mína.
Ég hugga mig við að þó að
Lilja fengi allt of stutta jarðvist
þá nýtti hún tímann vel. Hún
hafði ferðast meira, upplifað
fleira og haft áhrif á fleiri í lífi og
starfi en margir sem eldri verða.
Hún hafði fylgt sinni sannfær-
ingu, elt sína drauma, eignast
ótal vini, átt ástríkt hjónaband
og alið Amínu sína upp frá
barnsaldri.
Nelson, Amínu, Sjöfn, Gunn-
ari, fjölskyldu og vinum votta ég
mína dýpstu samúð.
Lilja mín, takk fyrir allt. „A
luta continua.“
Marta Einarsdóttir.
Mig langar að minnast Lilju
Dóru, samstarfskonu minnar,
með örfáum orðum. Við unnum
lengi fyrir Þróunarsamvinnu-
stofnun Íslands og síðar utanrík-
isráðuneytið, en yfirleitt sitt í
hvoru Afríkulandinu. Við vorum
málkunnug, eins og sagt er. En á
haustmánuðum 2016 fluttist ég
Lilja Dóra
Kolbeinsdóttir
Elskuleg móðir okkar, amma,
tengdamamma og systir,
SIGRÚN VIGDÍS VIGGÓSDÓTTIR
leikskólakennari,
Breiðuvík 18, Reykjavík,
lést í faðmi fjölskyldunnar 28. nóvember. Útförin fer fram 8.
desember klukkan 15 í Grafarvogskirkju. Vegna aðstæðna verða
einungis nánasta fjölskylda og vinir viðstödd.
Athöfnin verður í streymi á www.mbl.is/andlat. Aðstandendur
vilja þakka starfsfólki HERU, 11E og líknardeildar Landspítalans
fyrir hlýju og góða umönnun.
Þeim sem vilja minnast Sigrúnar er bent á Hugarafl.
María Ingibjörg Ragnarsd. Helgi Þór Harðarson
Guðmundur Lár Ingason Nanna Björk Bjarnadóttir
Ása Sigríður Ingadóttir Svavar Páll Pálsson
Viggó Már Ingason Ásta Björk Guðmundsdóttir
og barnabörn