Bæjarins besta - 16.11.1994, Qupperneq 19

t.d. fór á sjóinn í næstum
hvaða veðri sem var.
Það hefur líka stundum
hvarflað að mér hætta,
sfðast bara fyrir tveimur
árum. Þá fór ég í land og
sinnti m.a. kompásleið-
réttingum og hugleiddi
jafnvel að fara aftur út í
ökukennslu, en henni sinnti
ég í nokkur ár á áttunda
áratugnum. Það var nú
áður en þessar nýju reyk-
vísku kennsluaðferðir með
„slökunar“æfingunum hóf-
ust. En sjórinn togaði aftur
í mig, kannski er þetta bara
heimska í manni, ég skal
ekki dæma um það! Hitt
er, að það er lítið spennandi
að vera sjómaður nú til
dags, maður má ekkert
fiska. Kvótakerfið, í sinni
vansköpuðu mynd, mis-
munar fólki svo hryllilega.
Ég get sagt þér það, að
þegar galdrabrennur voru
við lýði hérlendis, þá voru
fyrst lognar sakir á menn,
þeir síðan dæmdir og því
næst bundnir á bálköstinn
og brenndir lifandi. Það tók
menn ekki lengri tíma að
dreþast en eldurinn át
mennina. í dag er því
þannig farið í kvótakerfinu,
að eftir að bálið hefur verið
kveikt eru mönnum velt í
kringum köstinn og þeir
sviðnir hægt og rólega til
dauða. Það er fullt af
heiðarlegum fjölskyldu-
mönnum í útgerð í dag,
sem er svo illa komið fyrir
vegna óréttmæts kvóta-
kerfis, að þeir vita ekki í
hvorn fótinn þeir eiga að
stíga. Það lætur enginn
drepa sig þegjandi og
hljóðalaust. Menn bregð-
ast auðvitað við á allan
þann hátt sem þeir kunna
og beita öllum brögðum til
að halda lífi í útgerð sinni.“
Nú er Konráð kominn í
ham og það stendur ekki á
svari þegar ég spyr hann
úrlausna og bóta á kerfinu.
„Ég er alveg með lausn-
irnar á hreinu. Fyrst og
fremst vil ég afnema fram-
sal á leigu- og varanlegum
kvóta. Ég vil að sjómönnum
séu borgaðir kvótarnir aftur
til baka í einhverju formi,
með peningum, afskriftum
eða einhverju öðru. Ég er
hlynntur kvótakerfinu í sjálfu
sér, í það minnsta þangað
til fiskistofnarnir ná sinni
eðlilegu stærð. Hins vegar
verða þeir sem ekki veiða,
að skila kvótanum sínum
inn. Það gengur hreinlega
ekki að þeir sem minnst
veiða, hagnist mest.
En hvað almenna fisk-
veiðistjórnun varðar, þá
verða útgerðarmenn og
stjórnvöld að ræða það í
sameiningu og á réttum
grundvelli. Það er ekki
hægt að gína menn enda-
laust. Við sjáum bara hvað
Súgfirðingar eru að fara að
gera, þeir ætla að fiska
meira án heimilda. Því ef
þeir missa þennan eina bát
sem þeir eiga eftir, hvað
eiga þeir þá að gera? Ég
bara spyr.
Þó ég hafi samúð með
mörgum eigendum króka-
leyfisbáta, sem margir
hverjireru íhræðilegri stöðu
í dag, þá vorkenni ég ekki
vitund þeim krókamönnum
sem hafa spilað á kerfið
baki brotnu. Þeir eru fjöl-
margir sem hagnast hafa
á kerfinu án þess að hafa í
raun gert neitt til að afla
peninganna."
- Hvert stefnir þetta?
„Þetta verður eins og á
Nýja Sjálandi. Þar eiga
fimm eða sex aðilar allan
kvótann og leigja hann
utanaðkomandi skipum frá
fátækum löndum og losna
þannig við að greiða hann
til heimamanna. Mínu afla-
marki er þannig háttað í
dag, að ég er kominn niður
í 36 tonn og við erum þrír á
bátnum mest allt árið. Það
sér það hver heilvita maður
að þetta er út í hött. Það
sorglegasta er að fá ekki
einu sinni tækifæri til að
veiða, því kvótanum er
haldiðfráokkur. Éggetlíka
tekið stöðu rækjusjómanna
sem dæmi. Rækjuverk-
smiðjurnar sem skópu
rækjukvótann og greiddu
allan kostnaðinn við gerð
hans, vilja ekki einu sinni
leigja sjómönnum hann!
- Finnst þér fólk, sem ekki
vinnur í tengslum við sjáv-
arútveginn, láta þetta sig
engu varða?
„Já, allt of mikið, ég hef
oft velt þessu fyrir mér. Ég
bara skil ekki af hverju fólk
leiðir þetta svona hjá sér.
Líklega er það vegna þess
að því finnst þetta ekki
koma sér við, þar sem
málið tengist sér ekki at-
vinnulega. Það er einmitt
veikasti hlekkurinn, þetta
snýst um okkur öll, alla
þjóðina en ekki þara ein-
hverja stétt útgerðar- og
sjómanna."
- Hafði þetta bága
ástand í sjávarútveginum
áhrif á að þú fórst út í auka-
búgreinar, s.s. æðarkollu-
rækt?
„Að sumu leyti, já. Annars
hafði ég haft þá hugmynd í
maganum í mörg ár. Upþ-
haflega keypti ég hluta af
jörð á Langeyri ÍVeiðileysu-
firði í Jökulfjörðum. Þar er
nefnilega mikill og fjöl-
skrúðugur blómagróður og
stórkostleg náttúrufegurð.
En þau kauþ voru lengi að
ganga fyrir sig og lengi vel
óvíst hvort þau gengju
yfirleitt upp. Þannig að í
millitíðinni keyptum við
félagarnir, Guðmundur
Jakobsson frá Bolungarvik,
auk eiginkvenna okkar,
landið í Þernuvík í ísa-
fjarðardjúpi þarsem æðar-
kolluræktunin fer nú fram.
Hitt landið eigum við til
ágóða og förum þangað
helst í ferðalög á sumrin.
Árið 1988 hófst sjálfur
undirbúningurinn, við reist-
um hús og hófum rækt-
unina ári síðar og ólum þá
fimmtíu unga. Tveimur
árum síðar verpti svo fyrsta
æðarkollan. Það er mjög
sjaldgæft að þær geri það
svonaungar, þvívenjulega
verþa þær á þriðja og fjórða
ári. Þetta varð okkur því
mikil uppörvun og hvatning
og við ákváðum að halda
ótrauð áfram. Ári seinna
verptu sex æðarkollur en
1993 aðeins fimm og það
var sko áfall. í Ijós kom að
minkur hafði verið á ferðinni
og við unnum hann
skömmusíðar. Égdrapt.d.
sjö minka bara um pásk-
ana í fyrra. í sumar verptu
síðan sextán æðarkollur og
þá varð nú kátt í höllinni,
enda ungarnir orðnir á
þriðja hundrað talsins. Við
erum því vongóó fyrir
næsta ár, takist okkur að
halda varginum frá.“
- Er hægt að hagnast af
æðarkolluræktinni að ein-
hverju ráði?
„Við gerum þetta ekki í
neinu sérstöku gróðasjón-
armiði, þó auðvitað megi
kannski hafa eitthvað upþ
úr þessu eftir nokkur ár ef
vel gengur. En fyrst og
fremst lítum vió á þetta
sem tómstundagaman.
Ræktunin hefur veitt okkur
ómælda ánægju og við
verjum stórum hluta ársins
þarnainnfrá. Þettaerokkar
ímynd af paradís á jörðu
MIÐVIKUDAGUR 16. NOVEMBER 1994
19