Víðförli - 15.04.1990, Blaðsíða 12

eining þessara tveggja frumvarpa í
eitt, framlagning þess á Alþingi og
væntanleg samþykkt, sé alldrjúgt
skref fram á við í málefnum kirkj-
unnar.
Séra Kristinn
Ágúst
Friðfinnsson,
aðstoðarprestur,
Reykjavík.
Það er ánægjulegt að gerð skuli
tilraun til að setja kirkjunni heild-
stæða löggjöf um ytra skipulag og
starfsmenn. Mér skilst að leiðarljós
þeirrar forvinnu, sem frv. byggir á
hafi verið að gera kirkjunni betur
kleift að rækja þjónustu sína, bæta
stjórnsýslu hennar og að nýta betur
starfskrafta hennar og fjármuni.
Virðingarvert skref hefur verið tekið
til að svo mætti verða. Hins vegar tel
ég að til heilla hefði verið að fyrst
færi fram almenn og víðtæk um-
ræða um almennar forsendur, sjálfs-
skilning kirkjunnar, þarfir safnað-
anna og starfsmarkmið kirkjunnar í
heild. Eftir að frumvarpið sá dagsins
ljós hefur mér því virst að umræðan
hafi oft fremur snúist um tilfinn-
ingalega hluti, stundum jafnvel um
afmarkaða hagsmuni fremur en um
frumforsendur og röksemdafærslur.
Ég er þó með þessu alls ekki að gera
lítið úr vinnu og athugasemdum
þeirra fjölmörgu, sem á ráðin hafa
lagt síðustu misserin.
Eðli máls samkvæmt vil ég hér
gefa 3. grein frv. um aðstoðarpresta
gaum. Þar er gert ráð fyrir að ráð-
herra sé heimilt, skv. tillögu biskups
í samráði við sóknarprest og með
samþykki sóknarnefndar, að ráða
prest til allt að þriggja ára sóknar-
presti til aðstoðar þar sem íbúafjöldi
er yfir 4000. Við þessa grein hef ég
margt að athuga. Fjölgun starfs-
manna er fagnaðarefni en fram-
kvæmd og skipulag málsins þarfnast
nánari umræðu:
1. Með tímabundinni ráðningu
(allt að 3 ár) er í fyrsta lagi vegið að
einni af traustustu stoðum helgrar
prestsköllunar. Hendur prests, sem
aðeins er ráðinn til skamms tíma í
senn eru bundnar og hann undirseld-
ur einum versta vágesti helgrar þjón-
ustu, sem er vinsældasnap. í öðru
lagi er vegið að réttindum þessa hóps
opinberra starfsmanna. Sem stétt
geta prestar trauðla samþykkt að
þeir njóti lakari kjara hvað þetta
áhrærir en aðrir opinberir starfs-
menn.
í þriðja lagi get ég ekki betur séð
en að með þessu sé einnig vegið að
þeirri frumstoð frv. að nýta betur
fjármuni. Kostnaðarsamur valkost-
ur er valinn því að jafnaði eru þeir
hópar, sem sæta þurfa tímabundinni
ráðningu, látnir njóta þess í verulega
hærri launum en ella. í fjórða lagi —
og það er að sumu Ieyti alvarlegast
— er engan rökstuðning að finna í
greinargerð frumvarpsins fyrir þess-
um ráðahag. Þar segir aðeins að rétt
hafi þótt... Ég spyr: Hvers vegna
þótti rétt að ráða aðstoðarpresta
aðeins í 3 ár?
2. Um ráðningaraðferð þá, sem
frv. gerir ráð fyrir, má endalaust rök-
ræða. Ég tel þó að ráða ætti alla
presta með svipuðum hætti.
3. Réttarstaða aðstoðarpresta er
óljós skv. frv. Þeir skulu skv. 18. gr.
njóta lögkjara og bera skyldur skv.
því. Um kirkjuréttarlega stöðu
þeirra er hins vegar allt óljóst.
4. Um skilgreiningu forystu og
starfsheiti hef ég það að segja, að í
öllu samstarfi er nauðsynlegt að skil-
greina forystu eins. Ég sé hins vegar
ekki rök fyrir því, að sá, sem ekki er
í forystu skuli heita aðstoðarprestur,
vera ráðinn til skamms tíma í senn og
skuli f.o.f. vera hinum prestinum til
aðstoðar fremur en til þjónustu við
söfnuðinn. Ég tel að sá, sem forystu
hefur í einni sókn eigi að kallast
sóknarprestur en aðrir prestar. Að-
stoðarprestsheitið kallar einnig á
misskilning í huga þeirra, sem til
kirkjunnar leita: prestar, hálfgerðir
prestar.
Ég get ekki staðist þá freistni að
benda á tvö önnur atriði í frv., sem ég
tel vafasöm:
1. í 48. grein er segir að ef presta-
kall er lagt niður skuli viðkomandi
sóknarpresti gefinn kostur á emb-
ætti í viðkomandi prófastsdæmi eða
öðru. Ég spyr: Hver getur (skv. lög-
um þar um) gefið presti kost á emb-
ætti nema kjörnefnd, þ.e. sóknar-
nefndir, viðkomandi prestakalls?
2. Ég tel að skipting Reykjavíkur
í tvö prófastsdæmi sé mjög alvarleg
mistök, sem skapi fleiri vandamál en
hún leysir. Raunhæfara hefði ég talið
að tryggja prófastinum í Reykja-
vík starfsfólk til aðstoðar við stjórn-
un og samhæfingu kirkjulegs starfs
á þessum mikilvæga starfsvettvangi
kirkjunnar í landinu.
Hallfríður
Bjarnadóttir,
formaður
sóknarnefndar
Reyðarfirði.
Ég fagna þessu frumvarpi til laga
um skipan prestakalla og prófasts-
dæma og um starfsmenn þjóðkirkju
Islands. Það er nauðsynlegt að huga
að endurskipulagningu prestakalla
og prófastsdæma öðru hvoru.
Breyttir búsetuhættir og samgöngur
hafa þar mikil áhrif. Prófastsdæmin
mættu gjarnan gangast fyrir fleiri
fræðslunámskeiðum og sameigin-
Iegum fundum með starfsfólki
kirkjunnar.
Einn biskup yfir íslandi með bú-
setu í Reykjavík og tveir vígslubisk-
upar með búsetu í Skálholti og á
Hólum í Hjaltadal segir þetta frum-
varp og það er vel. Þá er það tryggt
að þessi fornu biskupssetur verða
efld og gerð virðingarmeiri.
Nefndarmönnum var mikill vandi
á höndum þegar kom að breytingu
prestakalla og prófastsdæma. Það er
oft mikið tilfinningamál að leggja
niður prestakall eða flytja til sóknir.
En ef við viljum veg kirkjunnar okk-
ar sem mestan þá verðum við að við-
urkenna staðreyndir, viðurkenna
þær breytingar sem verða í þjóðfé-
laginu og aðlaga kirkjuna okkar því.
Það eru ekki róttækar breytingar á
prestaköllum, ef til vill hefði mátt
stíga einu skrefi lengra. Viða hafa
myndast þéttbýliskjarnar þar sem
12 — VÍÐFÖRLI