Rauði borðinn : fréttabréf alnæmissamtakanna á Íslandi - 01.12.2007, Qupperneq 23

HogS Þá voru gerð mjög mörg próf og á örskömmum
tíma greindust um þrjátíu hiv-smit þarna. Þetta var fólk
sem hafði grunsemdir um mögulega sýkingu en beið í
raun eftir að fá staðfestingu. Við sjáum svona toppa þegar
ný próf koma. Miðað við reynslu annarra landa af leit sem
þessari, var talið að við næðum til um 10% af þeim sem væru
raunverulega sýktir„þarna úti" og samkvæmt þeirri formúlu
þá áttu að vera 300 manns sýktir hér á Islandi á þessum
tíma. Sem er miklu meira en raun bar vitni. Að öllum
líkindum höfum þarna náð til um 90% allra hiv-jákvæðra á
þessum tíma! Sem er í raun alveg með ólíkindum miðað við
það sem annars staðar hefur gerst. En upprunalega talan,
það er að segja að reikna með að við næðum einungis til 10%
af heildarfjölda hiv-smitaðra, hefur orðið til þess að þessi
tala hefur verið í gögnum Alþjóðheilbrigðisstofnunarinnar
nánast allar götur frá þessum tíma.
Menn skiluðu sér í mótefnaprófin
Menn þekktu nokkuð vel líkurnar á því að geta
verið smitaðir, þeir komu strax og þetta varð ljóst,
fyrsti sjúklingur greindist með einkenni 1982,
það voru eitlastækkanir og fieira í þeim dúr. Þá
var rætt um að meðalmeðgöngutími sjúkdómsins
væri 10 ár, frá því að hiv smitast og þar til alnæmi
greinist. Þá gat maður reiknað sig til baka og sá að
faraldurinn byrjaði hér upp úr 1980 og náði trúlega
hámarki í kringum 1982 og 1983 og við sjáum því
toppinn þegar við byrjum að mæla 1985/1986.
Þetta var í tiltölulega þröngum hópi. Frá þeim tíma
hefur þetta verið landlægur sjúkdómur hér á landi,
en hefur alls ekki orðið farsótt. Þetta er staðbundinn
sjúkdómur og lítil breyting frá ári til árs.
Dómsdagstilfinning
Þegar greindust um 30 manns á örskömmum tíma
héldum við að dómsdagur væri í nánd, þetta var
allavega ekki gott. Við höfðum til viðmiðunar
þessar hrikalegu tölur frá Bandaríkjunum þar
sem allar tölur tvöfölduðust, fyrst á sex mánaða
fresti og svo á tólf mánaða fresti. Það virtist alveg
endalaust. En nú hefur orðið meira jafnvægi.
Mest aukning á hiv-smiti nú er í Austur-Evrópu og
Asíu, jafnvel í Afríku hefur ástandið náð nokkru
jafnvægi og sem betur fer virðist nýsmiti þar fækka
víða.
Smit meðal sprautufíkla veldur áhyggjum
H Nú nýverið hafa þó nokkrir sprautufíklar greinst
með hiv og veldur það miklum áhyggjum. Við vitum ekki
hve hópurinn er stór, einnig er erfitt að sýna fram á tengslin
og finna þau. Kannski er þetta bara smábóla sem ekki
verður stærri, kannski er þetta umfangsmeira. En þó held
ég að sjálf umræðan um að þetta sé komið inn í hópinn hafi
áhrif. Ef til vill velta einhverjir fyrir sér hvort óhætt sé að
skiptast á sprautum eða ekki og þannig gætu áhrifin orðið
óbein.
S Einhverjar rannsóknir hafa sýnt fram á að hjá fólki
í mikilli, stöðugri neyslu skiptir hiv engu máli til eða frá,
áhyggjuefnið er næsta fix. En þetta gildir hins vegar ekki
fyrir stærstan hóp þeirra sem sprauta sig af og til hér á landi.
Við höfum dálítið brenglaða mynd af eiturlyfjaneytenda. Við
höldum að hann sé endalaust að sprauta sig, meðvitundarlaus
inni á almennissalerni, en veruleikinn er ekki þannig.
Trúnaðarsamband sjúklings og læknis
HogS Frá upphaíi mynduðust náin trúnaðartengsl
á milli hiv-sjúklings og læknis. Það er náttúrlega
óhugsandi í stóru landi þar sem eru stórar
sjúkrastofnanir að taka á móti tugum sjúklinga
á hverjum degi, það gengur einfaldlega ekki þar
að hver og einn sjúklingur komi til sama læknis,
og það ár eftir ár. Þar verður samband læknis og
sjúklings algjörlega ópersónulegt.
í upphaíi var slíkt leyndarmál, væri einhver
hiv-jákvæður, að sjúklingurinn var tekinn inn á
skrifstofu og þar var blóðið tekið, en þetta varð
til þess að við höfum haldið þessum sið. Þetta er
mjög sérkennilegt í raun og veru. Á hinn bóginn
þá kemst maður í mjög gott persónulegt samband
við sjúkling þegar verið er að taka blóð úr honum,
varla er hægt að vera í nánara sambandi en sjúga
blóð úr fólki!
23