Vinnan - 01.05.1945, Page 45

sem vinna reglubundinn dagvinnutíma. Við nánari
athugun tel ég, að þetta sé ófullnægjandi. Eigi fisk-
veiðarnar að vera samkeppnisfærar um vinnuaflið,
verða þær að tryggja mönnurn ekki lægra kaup en
verkamanninum. — Að þeirri upphæð tel ég að nú beri
að stefna.
Hvernig á að skipuleggja
kauptryggingarnar?
Ef minnzt er á þessi mál, kveður jafnan við, að út-
gerðin þoli þetta ekki. — Þeir, sem þannig hugsa, hljóta
að líta svo á, að hlutarmennirnir þoli fremur að ganga
snauðir frá borði.
Mér dettur ekki í hug að neita því, að kauptrygg-
ingin leggur útgerðinni auknar skyldur á herðar við
skipverja, en hins vegar skyldur, sem hver útgerðar-
maður ætti að telja sjálfsagt að uppfylla, einkum ef
orðið gæti til þess að auka aðstreymi í sjómannastétt-
ina. — Hins vegar má og telja réttmætt að krefjast
opinberrar íhlutunar um þessi mál, þar sem hér er um
að ræða velferðarmál þjóðfélagsins alls. — Þess vegna
lagði áðurnefnd sjómannaráðstefna það til, í ályktun
um þessi mál, að sett yrðu lög, þar sem útvegsmenn
gætu tryggt sig gegn skakkaföllum af völdum kaup-
tryggingar. — Þingmenn úr Sósíalistaflokknum fluttu
síðan mál þetta á Alþingi, en það náði ekki fram að
ganga. Aðeins þingmenn Sósíalistaflokksins og Alþýðu-
flokksins sáu sér fært að fylgja þessu. — En þegar kaup-
trygging er orðin nógu almenn, rís krafa útgerðar-
manna það hátt í þessu efni, að löggjafinn sér sér ekki
annað fært en að verða við því að setja lög um þetta
efni. Og ekki mun standa á liðsinni sjómannastéttar-
innar og alþýðusamtakanna í því.
Til greina kæmi og, að ríkið tæki að sér ábyrgð
þessa, gegn ákveðnum skilyrðum til tryggingar gegn
misnotkun.
Það er skoðun mín, að tryggingin eigi og að ná til
þeirra útgerðarmanna, sem sjálfir vinna við báta sína,
þannig að þeir geti og tryggt sjálfum sér kaup. Ætti þá
sú upphæð, sem þeim væri tryggð, að vera óháð af-
komu atvinnurekstursins á þann hátt, að eigi mætti
skerða hana, þó að útgerð yrði gjaldþrota.
Þýðing vélstjóraverkfallsins í Neskaupstað
Fram að síðustu áramótum hefur ekki þekkzt lág-
markskauptrygging í sjómannasanmingum á Austur-
landi. En í vetur náði Vélstjórafélagið „Gerpir“ í Nes-
kaupstað samningum, sem fólu í sér þau ákvæði, að
1. vélstjóri skyldi hafa kr. 385.00 mánaðar-kauptrygg-
ingu að viðbættri dýrtíðarvísitölu. — Samningar þessir
náðust fyrir tilstilli Alþýðusambandsins og eftir hálfs
mánaðar verkfall.
Deila þessi mun marka tímamót í sögu þessara mála
á Austfjörðum. Hún er upphaf þess, að kauptrygging
komist á urn allan fjórðunginn. — Starf Vélstjórafélags-
ins „Gerpis“ að þessum málum, hefur verið brautryðj-
endastarf hér eystra og er þess að vænta, að aðrir sjó-
menn láti ekki langt um líða, unz þeir koma á eftir.
Niðurlagsorð
Ég hef hér að framan gert lágmarkskauptryggingar-
rnálið að umræðuefni og vona, að menn fallist á nauð-
syn kauptryggingar. Þetta er sanngirnismál og það er
þjóðarbúinu fyrir beztu, að því verði sem fyrst komið
í góða höfn.
Það er góðra manna von, að kreppuárin komi ekki
aftur. En stundum má fróm ósk og góður vilji sín lítils
gegn þjóðfélags- og náttúruöflunum. Og þó kreppuárin
komi ekki aftur, er kauptrygging nauðsynleg fyrir því.
Að vísu hafa sjómenn síðustu ára haft miklu hærra
kaup en daglaunamenn, hvað sem líður gaspri þeirra,
sem reyna að æsa þá gegn verkamönnum og kjarabóta-
kröfúm þeirra. En þa ðeru hin einstöku tilfelli, sem þarf
að tryggja sig gegn. Jafnan verður einn og einn bátur
afskiptur við veiðarnar. Orsakir eru ýmsar, oft lélegur
vélakraftur og þeir, sem fyrir þessu verða, standa mjög
höllum fæti í lífsbaráttunni. Heildin á að taka af þeim
fallið.
A næstunni stendur fyrir dyrum stórfelld nýsköpun
á atvinnuháttum og þjóðlífi íslendinga. etta kostar ó-
grynni fjár. — Það er sjómannastéttin, sem gerir þetta
mögulegt. Þjóðin á þess vegna að setja metnað sinn í
það að búa sem bezt að þeim, bæði hvað snertir laun,
öryggi og útbúnað um borð í skipum og bátum. Ef
fyllstu sanngirni væri gætt, ættu sjómennirnir að vera
hæstlaunaðastir Islendinga. En við krefjumst þess ekki.
Við krefjumst aðeins þess, að okkur sé tryggt það kaup,
að okkur og fjölskyldum okkar sé fjárhagslega borgið,
þótt einhver skakkaföll kunni að mæta atvinnurekstr-
inum. Hver er sá, er dirfist að halda því fram, að sú
krafa sé óbilgjörn?
Segja má, og það með sanni, að nýbyggingaráform
ríkisstjórnarinnar séu fyrirætlun um stórfellda tekju-
aukningu sjómanna og um leið þjóðarinnar allrar. Og
stjórnin nýtur líka mikils trausts meðal fiskimanna og
ekki rénaði það við hin föstu og ákveðnu tök á fisk-
sölumálunum, en starf stjórnarinnar á því sviði á vafa-
laust eftir að auka stórum tekjur fiskimanna. •— í stað
þess að fiskverðið lækkaði, eins og búið var að básúna
um land allt, hækkar það til mikilla rnuna, vegna þess-
ara aðgerða. Gróðinn af útflutningnum rennur nú að
miklu leyti í vasa fiskimanna — útgerðarmanna og
VIN N A N
99