Vinnan - 01.10.1946, Blaðsíða 28

Siglt
út « síldveiði
hlaupi í spik, en uppskeran er nóg til þess að þeir
skrimta. Víða í Austurlöndum lifa íbúarnir ein-
vörðungu a£ rísi. Menn éta það, eftir efnum og
ástæðum, frá 100 til 250 kílógramm á ári (í Japan
að meðaltali 200 kg.) Það er hinn alkunni „rís-
mælikvarði", Það er að segja hæfileiki gulu þjóð-
anna til þess að treina fram lífið á viðurværi, sem
sendi hvern hvítan mann óðara til annars og
betri heims. í rússnesk-japanska stríðinu skrif-
uðu rússnesku fangarnir heim til sín, að Japanir
sveltu þá. Þegar málið var tekið fyrir af lilut-
lausri nefnd, kom jiað á daginn, að fangarnir
fengu helmingi stærri rísskammt en japönsku
hermennirnir.
Snður-Burma er strjálbýlasta rísræktarhéraðið,
og er íbúatalan aðeins 30 á hvern ferkílómetra,
sem er alltof fámennt til rísyrkju. Við landbún-
að, þar sem kvikfjárræktin er hverfandi lítil, er
rísyrkja í stærri stíl óhugsandi, er íbúatalan fer
niður úr 60—70 manns á ferkílómetra. Allur rís-
útflutningur Bui'ma kemur frá héruðum, sem
eru svona þéttbýl. Við skulum gera samanburð á
fjölbýlinu í hveitihéruðum Norður-Ameríku: í
Norður- og Suður-Dakota 4, í Nebraska 6 og í
Kansas 9 á hvern ferkílómetra. Hveitilönd Kan-
ada eru ennþá strjálbýlli.
Þrátt fyrir alla kosti hefur rísinn þó veigamikla
galla til þess að vera aðaluppistaða til manneldis.
Hann er fátækur að köfnunarefnum, það er að
segja eggjahvítuefnum, sem gefa korntegundum
okkar svo mikið næringargildi. Sé hann hýddur
missir hann líka fjörefni sín. Þeir, sem lifa ein-
göngu á hýddum rís, sýkjast af beri-beri.
Þá er einnig til annar sjúkdómur, sem oft er
settur í samband við rísyrkjuna. í Evrópu trúðu
menn því lengi fastlega, að rísinn flytti með sér
malaríu, vegna þess að alls staðar eru bleytur, þar
sem rís er ræktaður. Á Spáni voru gefin út lög
1860, sem leyfðu rísyrkju aðeins í þeim héruðum,
sem rísyrkja var yfir höfuð óhugsandi, — það er
294
VINNAN