Vinnan - 01.01.1998, Blaðsíða 5

mjög á almennri hæfni starfsfólks,
því það þarf að geta tekið ábyrgð,
kunna að vinna rneð öðrum, vinna
sjálfstætt, vera tilbúið til að tileinka
sér nýjungar og geta yfirfært það
sem lærist yfir á vinnuna.
Áherslan af kennslu á nám
Ingibjörg segir að áherslan sé að
færast frá kennslu yfir á nám sem
tengist því að einstaklingurinn eigi
sjálfur að bera ábyrgð á námi sínu.
Þetta mun að hennar sögn hafa ýms-
ar breytingar í för með sér, bæði fyr-
ir menntunarkerfið og hlutverk
kennara.
-Menntunarkerfið þarf að vera
sveigjanlegt til að koma til móts við
þarfir og óskir einstaklinga sem eru
að stjóma sér sjálfir. Sveigjanleikinn
þarf að vera bæði í formi og inni-
haldi námsins. Formið þarf að gefa
sveigjanleika til að hægt sé að setja
saman námið á ótal vegu og inihald-
ið þarf að koma til móts við þarfir
einstaklinganna, hvort sem um er að
ræða persónulegar þarfir, menntun-
arlegar eða þarfir tengdar atvinnu.
-Breytingamar á hlutverki kenn-
ara geta orðið mjög miklar. Það
verður væntanlega ekki nóg fyrir
kennara að kunna sitt fag, hann
verður lrka að geta greint menntun-
arþörfina, hver markhópurinn er og
hvernig á að framkvæma hlutina.
Minna vægi mun liggja á þekkingar-
miðluninni og meira á skipulags-
hæfileikum. Samskiptahæfni verður
mikilvægari vegna aukinnar sam-
vinnu ólíkra fræðsluaðila. Ráðgjöf
verður stærri hluti starfsins þegar
nemendur bera ábyrgð á námi sínu
sjálfir og því þarf að fylgja eftir og
meta. Kennari sem hefur gert þarfa-
greiningu og fylgt henni eftir mun
verða sá aðili sem best er hæfur til
að sjá til þess að þekkingin verði
tekin í notkun á vinnustaðnum og
gæti því orðið ráðgjafi í því sam-
hengi.
Fræðslusamböndin
á Norðurlöndunum
Ingibjörg segir norrænu fræðslusam-
böndin vera að ræða sína möguleika
við breyttar aðstæður. Markaðurinn
yfirtaki stærri og stærri hluta mennt-
unarinnar og þrengi sér inn á svið
sem áður voru fræðslusambandanna
eða hins opinbera.
-Fræðslusamböndin telja sig sjá
möguleika í þekkingarleit fyrirtækja
því tískusveiflan í stjómun er „lær-
andi“ stofnun eða fyrirtæki, þar sem
stjómandinn er í hlutverki kennara
gagnvart starfsfólki sínu. Markmið
er að allir starfsmenn séu stöðugt að
bæta við sig þekkingu, starfið sé lif-
andi og skapandi og óskir starfs-
manna virtar. Hér telja fræðslusam-
böndin sig hafa ýmsu að miðla.
Einnig líta þau til þess að stefnan
hefur verið sú að minnka félagslega
kerfið. Þar með hafa myndast nýir
möguleikar fyrir alþýðufræðsluna. A
þessu gráa svæði getur alþýðu-
fræðslan haslað sér völl, svo sem
með ýmsa þjónustu við flóttamenn
og innflytjendur, fólk með lestrar-
og skriftarvandamál o.fl.
-Norrænu fræðslusamböndin
hafa viljað benda á að starfshæfni og
persónuleg hæfni eiga samleið eða
falla saman. Fagleg menntun úreld-
ist en það að læra nýja hluti gerir
það ekki. Ingibjörg ítrekar með
þessu gildi símenntunarinnar fyrir
félagsmenn verkalýðshreyfingarinn-
ar. Hún nefnir í því sambandi við-
horf norrænu fræðslusambandanna
sem vilja halda því fram að þótt oft
hafi verið talað um að bæta menntun
þess fólks sem ekki stendur vel að
vígi hafi lítið verið gert. Nú eigi að
láta verkin tala. -Verkalýðshreyfing-
in þarf að huga sérstaklega að þeim
sem minnsta menntun hafa, þeir
mega ekki dragast aftur úr, segir
Ingibjörg Elsa.
Sklpulagið - menntamálin - framtfðin
Fólk vill afla sér tölvukunnáttu svo það geti leiðbeint börnum sínum inn íframtíðina.
Garðar Vilhjálmsson,
skrifstofustjóri Iðju,
fálags verksmiðjufólks í
Reykjavík, skrifar.
Skipulagsmál og menntamál verka-
lýðshreyfingarinnar eru þau tvö
grundvallaratriði sem forysta íslensks
launafólks á að einbeita sér að fram
að aldamótum. Hér er um að ræða
grundvallaratriði í formi og innihaldi
hreyfingar launafólks til nýrrar aldar.
Skipulagsmál eru í dag Þrándur í
Götu menntamála. Ef svo heldur
áfram fellur hreyfingin um sjálfa sig
og fer á mis við þá möguleika sem
glæsileg saga hennar býður okkur að
nýta til framtíðar.
Það þarf ekki að fara mörgum
orðum um nauðsyn þekkingar, víð-
sýni og aðlögunarhæfni launafólks á
nýrri öld. Við erurn þegar farin að sjá
skiptingu samfélagsins í þá sem
kunna, geta og þora og svo hina sem
þakka sínum guði fyrir að starfið
þeirra bíður þeirra óbreytt næsta
morgun - ef starfið er þá yfirleitt fyrir
hendi. Þetta er stéttaskipting þeirra
sem hafa tækifæri og möguleika á
sífelldri þróun í starfi, geta tekist á
við hana og þroskað sjálfa sig og svo
hinna sem yinna hin (æ færri) ein-
földu störf sem krefjast ekki frum-
kvæðis og nýta ekki þá hæfileika sem
við höfum öll, að þroskast, takast á
við nýjungar og þróa okkur sjálf, at-
vinnulífið og samfélagið til nýrra
tíma. -Og þessi stéttaskipting skilar
sér til bama okkar því það eru hinir
fyrmefndu sem hafa tíma, getu, orku
og vilja til að hjálpa og liðsinna böm-
um sínurn í námi.
Einn félagi í mínu verkalýðsfélagi
starfar í verksmiðju sem vélgæslu-
maður við fullkomnar vélar. Hann
langar að rnennta sig, bæta við sig al-
mennri þekkingu ásamt þekkingu á
vélum og tölvum, tölvum vegna þess
að hann hafði heyrt að vélurn væri nú
í æ rikara mæli stýrt með tölvum, en
líka til þess að geta rætt við átta ára
son sinn um tölvur - leiðbeint böm-
um sínum inn í framtíðina. Hvaða
leið á þessi Iðjufélagi? Hann getur
ekki hætt að vinna til að fara í 6 ára
nám í vélstjóm!
Annar félagi minn hefur starfað
við matvælaframleiðslu um skeið,
hann langar að mennta sig og læra
meira. Hann ber sig upp við hinn
fullkomna matvælaiðjuskóla í Kópa-
vogi. Honum er snúið við á þröskuld-
inum og sagt að fara út í bæ að finna
sér meistara sem vildi taka sig á
samning! Hér þarf nýjar leiðir.
Allir eiga að læra
Verklýðshreyfingin þarf að ræða
það af hreinskilni hvernig við getum í
sameiningu boðið öllum launamönn-
urn aðgang að námi, stuttu og löngu
námi, almennu og fagtengdu námi,
þverfaglegu sem sérfræðinámi. Hér
komum við að forminu - skipulaginu.
Að skipta hreyfingu upp eftir því
hvort félagar hennar hafi einhvern
tíma á lífsleiðinni lært er úrelt - það
eiga allir alltaf að vera að læra eitt-
hvað! Að skipta hreyfingu upp eftir
því hvort hún vinnur hjá hinu opin-
bera eða ekki er úrelt. -Það er sama
sýn á sömu markmið sem á að tengja
starf okkar saman.
Við búum í dag við ágætt skipulag
á menntamálum hjá ákveðnum hóp-
um innan okkar hreyfingar, við höf-
um líka erlendar fyrirmyndir sem
geta vísað okkur vegin. Okkur ber
skylda til að horfa framhjá skamm-
tíma hagsmunum, líta til framtíðar og
kortleggja gaumgæfilega hvemig við
getum nýtt þá uppbyggingu sem fyrir
hendi er ásamt því að nýta erlendar
hugmyndir, stefnur og strauma.
Eg ætla ekki að leggja fram al-
skapaðar hugmyndir um fyrirmynda-
skipulag íslenskrar verkalýðshreyf-
ingar í ljósi verkefna á sviði mennta-
mála. Slíkt myndi lýsa hroka og van-
virðingu gagnvart lýðræðislegri um-
ræðu urn rnálið. Eg vil þó benda á
þætti sem gætu verið gagnlegir í um-
ræðunni og má þar nefna starfs-
greinaskiptingu í almennu félögunum
og þar hefur Eining í Eyjafirði riðið á
vaðið. Slík deildarskipting auðveldar
án efa samræmingu og jafnvel sam-
einingu félaga sem gætu þá nýtt sér
kosti sameiningar án þess að falla í
þá gryfju að missa tengsl við félaga
sína og missa sjónir af þjónustuhlut-
verki sínu. Deildarskipting eftir
starfsgreinum býður einnig upp á
möguleika á að þróa menntamál
áfram með tilliti til viðkomandi
starfsgreina og auðveldar því sam-
vinnu milli þeirra sem hafa formlega
menntun og hinna sem eiga eftir að
sækja sér hana.
Hér skulum við líka hafa í huga að
breytingar á öllum samfélagsháttum
sem kalla á bætta og stöðuga mennt-
un gætu orðið til þess -að óbreyttu-
að aukinn fjöldi launamanna finni sér
ekki samastað í ríkjandi skipulagi
verkalýðshreyfingarinnar og falli ein-
hvers staðar á rnilli skilgreindra hópa.
A sama hátt gætu vanhugsaðar breyt-
ingar sem ekki væri fullkomin sátt
um orðið til þess að andstæðingar
hreyfingarinnar sjái sér leik á borði í
áróðurstríði sínu gegn hreyfingunni, -
gegn félagsaðild.
Hér þarf því að vanda til allra
verka og koma að hlutum með virð-
ingu fyrir mismunandi sjónarmiðum.
Við þurfum að byrja á að skapa sam-
eiginlega sýn - og sú sýn á að snúast
um menntamál; það að skapa aðstæð-
ur til þess að hver einasti félagi okkar
verði fær um að vinna krefjandi störf,
aðlagast nýjungum með opnum hug
og verða um leið félagslega færari
um að taka þátt í ákvörðunum um
lífskjör sín á vinnustaðnum og í sam-
félaginu almennt. Hér liggur okkar
framtíðarvinna.

RFfíLUP
l\ mm mm l\
TÚm aðbúnað, hollustuhætti og öryggisráðstafanir
á byggingarvinnustöðum og við aðra
tímabundna mannvirkjagerð
Regiurnar gilda um aðbúnað, hollustuhætti
og öryggisráðstafanir á byggingarvinnustað
eða byggingarsvæði þar sem byggingar-
framkvæmdir og mannvirkjagerð ferfram.
Markmið reglnanna er að samræma öryggis-
og heilbrigðisráðstafanir á byggingarvinnu-
stöðum og við aðra tímabundna mannvirkja-
gerð. Sérsfaklega er fjallað um ábyrgð þar
sem fleiri en einn verktaki eru að störfum.
í reglunum eru skilgreindar skyldur aðiia er
að byggingarstarfsemi koma s.s. verkkaupa,
atvinnurekenda, verktaka, sjálfstætt starfandi
einstaklinga, verkefnastjóra, samræmingar-
aðila öryggis- og heilbrigðisráðstafana og
annarra starfsmanna.
• Skipa ber samræmingaraðila öryggis - og
heilbrigðisráðstafana til starfa á byggingar-
svæði þar sem fleiri en einn atvinnurekandi
eða verktaki er að störfum.
• Áður en byggingarsvæði er skipulagt skal
gerð öryggis- og heiibrigðisáætlun ef;
a. tveir eða fleiri atvinnurekendur eða verk-
takar starfa samtímis á sama byggingarvinnu-
stað og starfsmenn eru fleiri en 10.
b. vinna er hættuleg samanber II. viðauka
reglnanna.
í IV. viðauka reglnanna eru settar fram kröfur
sem gerðar eru til starfsmannaaðstöðu á
byggingarvinnustöðum.
Vinnan
5