Vinnan - 01.01.1998, Blaðsíða 6

Egget ekki!
Knistján Bragason,
starfsmaðun Verka-
mannasambandsins,
skriíar.
Símenntun og endurmenntun eru
hugtök sem mikið hefur verið
hampað á síðustu misserum. Bent
hefur verið á margvíslega kosti þess
að koma á laggimar öflugu og skil-
virku endurmenntunarkerfi sem all-
flestir em sammála um að geti leitt til
aukinnar framleiðni og bættrar sam-
keppnisstöðu fyrir fyrirtækin og auk-
ins atvinnuöryggis og hærri launa
fyrir launafólk. Ekki er ætlunin að
skrifa enn eina greinina um mikil-
vægi menntunar, þó ekki sé vanþörf
á, heldur miklu frekar benda á þá
þætti sem virðast koma í veg fyrir að
fólk sæki sér aukna menntun.
Fjöldi fólks hefur ekki fengið
neina menntun frá því það hætti í
grunnskóla. Margir minnast skólans
sem tímabils þar sem lítið sem ekkert
gekk upp. Það er því ekki óeðlilegt
að margir fyllist kvíða og óöryggi
þegar menntun launafólks ber á
góma. Kvíða og óöryggi er hins veg-
ar hægt að yftrvinna. Þegar litið er til
reynslu leiðbeinenda sem kennt hafa
á námskeiðum, má sjá að stór hluti
þeirra sem eru óöruggir og hræddir
við að setjast aftur á skólabekk ná að
yfirvinna þessi vandamál eftir eitt
námskeið og vilja þá helst læra
meira.
Þegar fólk er spurt að því hvers
vegna það treystir sér ekki til að
sækja sér aukna menntun þá eru aðal-
lega þrjú atriði sem fólk virðist setja
fyrir sig. Þessir þrír þættir eru fjár-
hagurinn, hæfileikar og aldur.
Ég hef ekki efni
á að mennta mig:
Fjárhagur er oftar en ekki ástæða fyr-
ir því að einstakiingur telur sig ekki
hafa efni á að sækja námskeið til að
auka við þekkingu sína. I fyrsta lagi
hafa menn ekki efni á að taka sér frí í
vinnu til að fara í skóla. í öðru lagi
hafa menn ekki alltaf efni á að sleppa
yftrvinnu til að fara á námskeið í eig-
in frítíma. I þriðja lagi eru námskeið
oft dýr.
Hvað er þá til ráða? Nú bjóða
flestir kjarasamningar upp á að starfs-
fólk geti tekið grunnnámskeið í
starfsgreininni sér að kostnaðarlausu
í vinnutíma. Einnig hafa mörg stéttar-
félög fræðslusjóði sem styrkja launa-
fólk á námskeið, með greiðslu á nám-
skeiðsgjöldum að hluta eða að fullu.
Þá má einnig nefna að sífellt fleiri
fyrirtæki bjóða starfsfólki sínu upp á
námskeið, því að kostnaðarlausu. En
þrátt fyrir þessa aðstoð verður að
gera betur ef símenntun á að verða
eins almenn á meðal launafólks á ís-
landi og þekkist í Danmörku. Sér-
Frá Félagsmálaskóla alþýðu þar sem saman kemurfólk úr ýmsum atvinnugreinum.
staklega meðal launafólks utan lög-
giltra iöngreina.
Ég er ekki nógu klár:
Það er staðreynd að þeir einstaklingar
sem minni menntun hafa eru síður
spenntir fyrir því að auka við þekk-
ingu sína en þeir sem nú þegar hafa
langa skólagöngu að baki. Það er
hins vegar óþarfi fyrir fólk að hræð-
ast nám, jafnvel þótt það telji sig ekki
nógu klárt. Til em námskeið við allra
hæfi og í raun eru námskeið oftast
þannig uppbyggð að byrjað er frá
gmnni svo allir, óháð hæfni, geti set-
ið námskeiðin.
Fullorðinsfræðsla er miðuð við
þarfir fólks sem hefur ekki stundað
nám í lengri tíma. Varast er að mata
þátttakendur, lögð er áhersla á um-
ræður og hópvinnu þar sem námsefni
hafi tengingar við atvinnulífið. Með
hópvinnu er lögð áhersla á að þátttak-
endur hjálpi hver öðmm. Þá er einnig
reynt að forðast að halda próf en
meiri áhersla lögð á mætingu, áhuga
og verkefni. Enda hafa kannanir sýnt
að ein meginástæða fyrir því að fólk
þorir ekki á námskeið er hræðslan við
próf.
Ég ep of gamall:
Aldur er í sjálfu sér ekki þáttur sem
kemur í veg fyrir að menn geti lært
nýja hluti. Það að maður sé orðin
fimmtugur eða sextugur þýðir ekki
að menn geti ekki lært. Þannig má
benda á að stór hluti þess fólks sem
stundar nám í öldungadeildum og í
tómstundaskólum er eldra en 50 ára.
Eldra fólk fær oft og tíðum miklu
meira út úr náminu þar sem það upp-
götvar að það kann meira en það hélt.
Menn gera sér ekki alltaf grein fyrir
því að lífsreynslan er ekkert annað en
gmnnur fyrir þekkingu og með smá
menntun leysist þessi þekking oft úr
læðingi.
Sumir hugsa sem svo að það sé
stutt í starfslok og sú þekking sem ég
hef kemur til með að nýtast mér uns
ég hætti. Málið er hins vegar það að
menntun er ekki einungis ætlað að
gera fólk að betri starfskrafti. Full-
orðinsfræðsla getur gert fólk hæfara
til að sinna margvíslegum verkefnum
bæði á vinnustað og einnig utan hans.
Menntnn er lausn við atvinnnleysi
ingibjöi'B Stefánsdóttir,
framkvæmdastjóri
Frælslusambandsins
Símenntar, skrlfar.
Tvöfalt fleiri konur en karlar em á
atvinnuleysisskrá á íslandi. Þetta
hefur verið skýrt þannig að fleiri störf
kvenna en karla haft verið að hverfa
og að konur skrái sig á atvinnuleysis-
skrá eftir að sex mánaða fæðingaror-
lofi lýkur. Við þessar skýringar má
bæta þeirri líklegustu, að konur hafa
minni menntun en karlar. Það er skýr
fylgni milli atvinnuleysis og mennt-
unarskorts. Því minni menntun, því
meira atvinnuleysi. Margfalt fleiri
konur en karlar á vinnumarkaði hafa
aðeins grunnmenntun. Tengslin eru
augljós, fleiri konur en karlar em á
atvinnuleysisskrá, mun fleiri konur
en karlar hafa aðeins skyldunám að
baki. Lausnin er líka augljós, mennt-
un.
Þannig líta Svíar á málið. Þar í
landi tók nú í sumar gildi áætlun um
að leggja sérstaka áherslu á símennt-
un og fullorðinsfræðslu. I því skyni
er ætlunin að leggja samtals þrjá
milljarða sænskra króna í verkefnið
hvert þeirra fimm ára sem það varir.
Alls á því að verja í þetta verkefni 15
milljörðum sænskra króna eða rúm-
um 135 milljörðum íslenskra króna.
Fullorðinsfnæðsla er nauðsyn
Svíar hafa gert sér ljóst að til þess að
standast samkeppni í síminnkandi
heimi tuttugustu og fyrstu aldarinnar
þá er lífsnauðsynlegt að leggja á-
herslu á fullorðinsfræðslu. Þeir leggja
áhersla á að ná til atvinnulausra ein-
staklinga sem ekki hafa lokið fram-
haldsnámi eða hafa ekki neina starfs-
menntun. I kynningu er bent á að þau
störf sem hafa verið að hverfa undan-
farin ár og sem líklegast eru til að
halda áfram að hverfa eru þau sem
krefjast minnstrar menntunar. Mikla
menntun þarf hins vegar til að gegna
þeim nýju störfum sem hafa verið og
eru að skapast.
í ljósi þessa hljóta tölur um
menntunarskort stórs hluta þeirra sem
nú eru á vinnumarkaði á Islandi að
vekja ugg. Nú eru nærri 39% fólks á
vinnumarkaði aðeins með grunn-
menntun. I þessum hópi er meirihlut-
inn konur. Þetta á við um 34%
kvenna á aldrinum 30 -39 ára, en
12% karla á sama aldri. Hlutfallið er
það sama á aldrinum 60 - 64 ára, en
þar eru 61% kvenna og 20% karla
aðeins með grunnmenntun eða gagn-
fræðapróf. A aldrinum 40 - 59 ára er
munurinn á menntun karla og kvertna
enn meiri. Því miður bjóðast atvinnu-
lausum Islendingum fá námstilboð.
Lítil áhersla virðist lögð á endur-
menntun atvinnulausra í nýjum lög-
um um atvinnuleysistryggingar.
Abyrgðin hvílir að miklu leyti á herð-
um stjórnar Vinnumálaskrifstofu
Félagsmálaráðuneytisins og nýskip-
aðra svæðisráða, en enn er óljóst
hvaða stefnu þessir aðilar munu taka
í menntunarmálum atvinnulausra.
Fræðslusambandið Símennt
Menntun og þekking er mikilvæg,
ekki aðeins fyrir samfélagið heldur
líka fyrir sérhvem einstakling. Það að
afla sér menntunar er ekki aðeins
réttur heldur einnig ábyrgð hvers ein-
staklings. Kröfum framtíðarinnar
verður ekki mætt nema allir séu þátt-
takendur. Það var með þetta í huga
sem Fræðslusambandið Símennt var
stofnað. Því er ætlað að vinna að
framgangi fullorðinsfræðslu í dreifð-
um byggðum landsins. Að Símennt
standa Bændasamtök Islands, Kven-
félagasamband Islands og Ung-
mennafélag Islands. Það er skoðun
aðstandenda Símenntar að stöðugt
aukist þörfin fyrir símenntun og full-
orðinsfræðslu og að mikilvægt sé að
frjáls félagasamtök leggi sitt lóð á
vogarskálarnar. Þannig er í ofan-
greindri áætlun um fullorðinsfræðslu
í Svíþjóð lögð mikil áhersla á að fá
frjáls félagasamtök til samstarfs og
þátttöku.
Nám fyrir þá sem vilja ná forskoti á vinnumarkaðnum
með hagnýtri þekkingu á nýjustu tölvutækni og forritum
og geta annast rekstur og bókhald fyrirtækja.
Námið skiptist í tvo hluta:
Sérhæíð skrifstofutækni:
Aðaláhersla er lögð á
tölvugreinar, þ.e. notendaforrit
og internet, en einnig er tekin
fyrir bókfærsla, áætlunargerð
og verslunarreikningur.
Rekstrar- og bókhaldstækni:
212 klst.
tölvunám
Markmiðið er að
þáttakendur verði færir
um að starfa sjálfstætt
við bókhald
fyrirtækja alltárið.
Almenn tölvufræði og Windows, 12 klst.
Word ritvinnsla, 22 klst.
Excel töflureiknir og áætlanagerð, 20 klst.
Tölvufjarskipti, Internet o.fl., 14 klst
PowerPoint glærugerð og auglýsingar, 12 klst.
Bókfærsla, grunnur, 16 klst.
Verslunarreikningur, 16 klst.
Tölvubókhald, 16 klst.
Almenn bókhaldsverkefni,
víxlar og skuldabréf, 16 klst.
Launabókhald, 12 klst.
Lög og reglugerðir, 4 klst.
Virðisaukaskattur, 8 klst.
Raunhæf verkefni, fylgiskjöl og
afstemmingar, 12 klst.
Tölvubókhald, 32 klst.
I Tölvuskóli
bnnJB Reykjavíkur
Borgartúni 28, sími: 561 6699, fax: 561 6696
6
Vinnan