Börn og menning - 01.09.1999, Side 22

BöRN OC ^aENNiNC
lesenda hefur alltaf verið krafist í barnabókum. Heimur
Blíðfinns er ævintýraheimur bernskunnar, þaðan sem
börn hverfa þegar þau fullorðnast, eins og Barnið
útskýrir fyrir Blíðfinni. En þessi heimur er ekki bara
þægileg vagga ævintýra og veruleikaflótta, heldur býr
hann yfir eigin tilveru sem er ekki síður hættuleg en
veruleikinn utan hans, eins og ferðalag Blíðfinns sýnir.
Þemu sem þessi eru kunn úr öðrum barnabókum sem
einnig höfða til eldri lesenda. Bækur Astrid Lindgren,
Bróðir minn Ljónshjarta og Elsku Míó minn, takast að
sama skapi á við veruleika barnsins á mun þroskaðri
hátt en flestir fullorðnir þora. Einnig má minna á
Söguna endalausu eftir Michael Ende en líkt og
Blíðfinnur krefst sú bók þátttöku lesandans. Hún segir
frá ævintýraheimi barnanna sem er í útrýmingarhættu
vegna þess að öll fantasía er að deyja út meðal barna og
ævintýralandið því bókstaflega að hverfa í ginnungagap
óljósrar ógnar. Að akademónskum hætti er nauðsynlegt
að minnast á að það er hægt að sjá Söguna endalausu
sem beint andsvar við ofgnótt realískra barnabóka á
áttunda áratugnum þarsem félagslegur veruleiki reið
húsum og gelti að börnum.
Þorvaldur er greinilega ofurmeðvitaður um marg-
röddun sögu sinnar eins og berlega kemur í ljós í
fótnótum eða tölumerkingum sem skýra frekar ýmis
fýrirbæri og atburði sögunnar en er fremur beint til
akademóna en barna. Og hann fellur heldur ekki í þá
gryfju að gera söguna of allegóríska eða táknræna,
þannig að hvert fyrirbæri eigi sér mótvægi í
mannheimum. Blíðfinnur er því langtí frá að vera eins
gagnsær og vængimir hans fínlegu, hann er margræður
líkt og kortið óræða sem hann og lesandinn fylgja í leit
að Barninu.
Þessi pistill birtist hér í örlítið breyttum búningi en
hann var frumfluttur í RÚV í janúar 1999.
Greinarhöfundur er bókmenntafræðingur og
stundakennari við Háskóla íslands.
20