Börn og menning - 01.09.2005, Blaðsíða 26

24
Börn og menning
Helga Arnalds
Úr smiðju hftfundar
Ég er oft spurð að því eftir sýningar hjá mér
hvaðan ég fái allar þessar hugmyndir. Ég
segi alltaf að ég viti það ekki. En auðvitað
eru hugmyndir ekki nein yfirnáttúruleg
gáfa sem bara sumum hlotnast í lífinu. Við
erum öll stöðugt að fá hugmyndir daginn
út og daginn inn án þess jafnvel að taka
eftir því.
Við erum kannski að gera eitthvað mjög
hversdagslegteinsog að vaska upp, synda eða
svæfa börnin (ég fæ oft margar hugmyndir
þegar ég er að svæfa). Vandinn er bara sá
að við erum með svo duglegan ritskoðara
sem starfar í sífellu án þess að við höfum
nokkurn tímann ráðið hann í vinnu. Hann
er afskaplega samviskusamur og þurrkar út
og hendir öllum hugmyndum sem honum
finnast óviðeigandi eða hallærislegar. Ég
held að flestir sem starfa við einhverskonar
listsköpun eða skapandi vinnu almennt læri
þann galdur að þagga niður í ritskoðaranum
eða allavega fá hann til að skilja að hann er
að vínna fyrir okkur en ekki við fyrir hann.
Ég er með ofboðslega virkan ritskoðara
og þarf oft að beita brögðum til að eiga við
hann. Mér finnst til dæmis mjög gott að
skrifa, helst um leið og ég vakna, allt sem
kemur upp í kollinn án þess að stoppa og
hugsa. Þá er eins og hugurinn tæmist og
róist svolítið og getur þar með tekið við fleiri
góðum hugmyndum. Svo finnst mér gott
að fara út í langa göngutúra en þetta er
auðvitað lúxus sem maður getur ekki alltaf
látið eftir sér ef maður er með lítil börn en
svínvirkar ef maður kemur því við.
Þegar kemur að svona leiksýningum eins
og ég hef verið með, þar sem ég er ein á
sviðinu og hamast við að segja sögur með
brúðum og alls konar leikhúslausnum þá er
það auðvitað ekki bara ég sem stend á bak
við hugmyndirnar. Ég er til dæmis alltaf með
leikstjóra sem mótar sýninguna með mér
og eins er ég oft með leikmyndahönnuði
eða tónlistarfólk sem vinnur með mér. Þetta
skapandi fólk á að minnsta kosti helminginn
af öllum góðu hugmyndunum með mér, en
er svo ekki sýnilegt á sýningunum sjálfum.
Þegar ég er að vinna brúðuleiksýningar
finnst mér mikilvægt að spyrja mig alltaf
að því afhverju ég noti brúður. Mér finnst
mikilvægt að brúðurnar séu einhver viðbót
við leikarann. Að endurgera raunveruleikann
og reyna að láta brúðurnar gera og tjá það
sem leikarinn getur tjáð hundrað sinnum
betur upplifi ég sem einhverskonar raunsæi,
sem var t.d. í myndlist á sínum tíma þegar
menn kepptust við að mála eins nákvæma
eftirlíkingu af veruleikanum og þeir gátu.
Þessi aðferð úreltist og menn fóru að tjá sig
meira með listforminu. Það sama gildir um