Dagblaðið Vísir - DV - 12.03.2021, Blaðsíða 15

Dagblaðið Vísir - DV - 12.03.2021, Blaðsíða 15
FRÉTTIR 15 Þetta er kúnstin, að gera ekki neitt. Við kennum fólki þá að stoppa sig af, gera ekki neitt, róa sig og koma til baka. Minnsta mögulega timeout er að draga djúpt andann og telja upp á fimm. Það getur líka verið timeout að fara á klósettið, vera lengi þar, þvo á sér hendurnar og vera lengi að því. Ef fólki tekst að gera grín að sjálfu sér er það búið að vinna. Það er ekki hægt að vera reiður og hlæja að sjálfum sér. Forsenda þess að taka timeout er að fá leyfi frá makanum, annars getur hann upplifað það sem ofbeldi að viðkomandi labbi í burtu.“ Er hægt að hjálpa öllum að hætta að beita ofbeldi? „Nei. Rannsóknir sýna að það er ekki hægt. Það er ekki hægt að hjálpa fólki sem vill ekki breyta hegðun sinni eða sér ekkert rangt við hana. Ef þú sérð ekkert rangt við hegð- un þína get ég ekki hjálpað þér.“ Afar misjafnt er hversu lengi fólk er í meðferð. „Brott- fallið er í kring um 20-25 pró- sent. Það er fólk sem kemur kannski í eitt viðtal og finnst það síðan ekki eiga hér erindi. Það er þá kannski fólk sem er vísað hingað. Það er ein- hver reytingur af fólki sem er í meðferð í eitt til tvö ár og örfáir sem eru lengur. Hjá þeim sem eiga langa sögu um ofbeldi þarf að breyta svo miklu þegar kemur að við- horfi og gildismati. Okkur reynist til þess að gera auðvelt að vinna þannig að líkamlegt ofbeldi hætti. Lengstan tíma tekur að vinna með andlega ofbeldið. Síðan er líka dæmi um fólk sem er bara hrætt við að vera ekki í meðferð. Þá kemur fólk kannski einu sinni tvisvar á ári í eftirfylgd.“ Í gildi er þjónustusamning- ur milli heilbrigðisráðuneytis- ins og Heimilisfriðar þannig að þjónustan er niðurgreidd að mestu. Greiða þarf þrjú þús- und krónur fyrir hvert viðtal. Andrés tekur fram að góður stuðningur ráðuneytisins hafi skipt sköpum fyrir verkefnið. „Þetta er þjónusta sem margborgar sig og er for- vörn. Ofbeldið og afleiðingar þess eru gríðarlega kostn- aðarsamar fyrir samfélagið. Þegar ofbeldið hættir er það svo mikill léttir fyrir alla. Það besta sem við getum gert fyrir börn sem upplifa of- beldi á heimilum er að stoppa ofbeldið. Síðan þarf að grípa börnin. Ég er ekki í neinum vafa um mikilvægi þess sem við erum að gera.“ n DV 12. MARS 2021 Fjöldi tilkynninga frá janúar 2020 til og með janúar 2021 eftir kyni geranda. 25 20 15 10 5 0 Ja nú ar Fe br úa r M ar s A pr íl M aí Jú ní Jú lí Á gú st Se pt em be r Ok tó be r N óv em be r De se m be r Ja nú ar TILKYNNINGAR UM HEIMILISOFBELDI Á HÖFUÐBORGARSVÆÐINU 17 11 16 5 2 15 5 23 2 3 7 3 2 5 12 14 20 1 20 11 13 15 17 1 1 4 HEIMILD: SAMAN GEGN OFBELDI n Karlar n Konur Athugaðu að hér er ekki um próf að ræða sem gefur niðurstöðuna „já“ eða „nei“. Eftirfarandi fullyrð- ingar geta hins vegar hjálpað þér við að átta þig á eðli sambandsins. Á eitthvað af neðantöldu við um þig og maka þinn? • Mislíkar þér við fjölskyldu mak- ans, vini og vinnufélaga? • Hefur þú komist að því hvað maki þinn er lengi í og úr vinnu/ skóla? • Viltu gjarnan sækja hann beint í vinnuna/skólann? • Finnst þér vinna makans eða skóli vera lítils virði? • Finnst þér börnin ræna athygli hans frá þér? • Ert þú gagnrýnin/n á uppeld- isaðferðir makans? • Kemur fyrir að þú gagnrýnir fataval hans og útlit? • Viltu helst að þið séuð bara tvö saman án annarra aðila? • Reynir þú að aftra maka þínum frá því að hitta annað fólk? • Viltu vita allt um fyrrverandi hans/hennar? • Viltu að maki þinn losi sig við hluti tengda fyrri ástarsam- böndum? • Ásakarðu maka þinn um að vera þér ótrú/r? • Hefur þú eingöngu yfirlit yfir fjármál ykkar og skammtar maka þínum peninga? • Viltu hafa yfirsýn yfir símtöl makans, tölvupóst, skilaboð, bréf, bankareikninga eða þess háttar? • Kemur það fyrir að þú niðurlægir maka þinn frammi fyrir öðru fólki? • Hefur þú viljandi eyðilagt per- sónulega muni hans? • Finnst þér óþarfi að maki þinn mennti sig meira? • Kemur fyrir að þú öskrar á hann eða uppnefnir hann? • Reynir þú að fá maka þinn til að taka þátt í kynferðislegum athöfnum sem hann kærir sig ekki um? • Hefur þú einhvern tímann reynt að aftra maka þínum frá að fara ein/n til læknis? • Hefur þú einhvern tímann hótað að beita maka þinn ofbeldi? • Hefur þú einhvern tímann hrint maka þínum? • Hefur þú einhvern tímann haldið maka föstum, hrist hann eða slegið? BEITI ÉG OFBELDI? HEIMILD: KVENNAATHVARF.IS lokum meðferðar. Það er viljandi að makar fara á aðra stofu til að tryggja að það komi ekki fyrir óvart að gerandi og þolandi hittist á stofunni. Þetta eru bara öryggissjónarmið.“ Flestir þeirra sem koma eru á aldrinum 25-40 ára en aldursdreifingin nær upp í sextugt. Hann segir fáa koma undir 25 ára og fáa yfir sex- tugu. Draga úr alvarleikanum Hann segir nokkuð algengt að fólk hafi ekki áttað sig á því að það hafi beitt ofbeldi eða þá að það geri sér ekki grein fyrir alvarleika málsins. „Þegar maður skoðar málin ofan í kjölinn er algengt að fólk geri lítið úr ofbeldinu, dragi úr alvarleika þess eða segist jafnvel ekki muna eftir því. Þetta er eðlilegt. Fólk kemur hingað uppfullt af skömm og þarf að verja sig með einhverjum hætti því annars er nánast ógjörningur að horfast í augu við sjálfan sig,“ segir Andrés. „Það er líka sláandi að und- antekningarlítið gera bæði gerendur og þolendur sér ekki grein fyrir afleiðingum of- beldisins fyrir börn. Ég verð miður mín í hvert sinn. Þetta er það sem mér finnst erfiðast við starfið. Fólk áttar sig ekki á því hvaða áhrif þetta hefur á börnin. Fólk segir börnin hafa verið sofandi og ekkert verða vör við þetta en þau verða sannarlega vör við ofbeldið og þau sitja uppi með afleið- ingarnar. Börn sem alast upp við ofbeldi á heimilum sýna sömu líffræðilegu breytingar á heilastarfsemi og börn sem bjuggu við stríðsástand í Kós- ovó. Þetta hefur verið rann- sakað. Ég er alltaf að benda á þetta því mér finnst þetta svo alvarlegt.“ Fjórir þættir meðferðar Í upphafi meðferðar fara gerendur í þrjú til fjögur einstaklingsviðtöl þar sem fram fer geðgreining, áfalla- sögugreining og mat er lagt á alvarleika ofbeldisins. Með- ferðinni er skipt í fjóra þætti; sýnileika, ábyrgð, tengsl og afleiðingar. „Sýnileikinn snýst um að leggja spilin á borðið með fólki og gera því kleift að átta sig á ofbeldinu, að sjá það. Næsta skref snýst um að taka ábyrgð á ofbeldinu. Fólki er kennt að það eitt ber ábyrgð á hegðun sinni. Það er einfaldlega ekki í boði að segja „… en hún ætti ekki að vera að ýta á alla takk- ana hjá mér.“ Ofbeldi er ein- faldlega bannað. Það er ekki valkostur við nokkrar kring- umstæður. Í þriðja þættinum skoðum við tengsl ofbeldis, hvort það er tengt við einhvers konar neyslu, geðveiki, streitu eða atvinnuleysi, svo dæmi séu tekin. Þá skoðum við afleið- ingarnar fyrir alla á breiðum grunni, afleiðingarnar fyrir börnin, fyrir viðkomandi, fyrir maka, fyrir vinnuna.“ Hann segir að frá fyrsta tíma fái gerendur praktísk verkfæri í hendurnar. „Við kennum fólki að taka timeout. Andrés Ragnarsson sálfræðingur rekur verkefnið Heimilisfrið þar sem gerendur í heimilisofbeldismálum fá sérhæfða aðstoð. Hann segir algengt að fólk átti sig ekki á því að það hafi beitt ofbeldi. MYND/VALLI HEIMILISFRIÐUR Sími: 555 3020 Það er líka sláandi að undan- tekningarlítið gera bæði gerendur og þolendur sér ekki grein fyrir afleiðingum ofbeldisins fyrir börn.

x

Dagblaðið Vísir - DV

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.