Fréttablaðið - 06.04.2021, Síða 8

Frá degi til dags
Halldór
ÚTGÁFUFÉLAG: Torg ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Helgi Magnússon FORSTJÓRI OG ÚTGEFANDI: Björn Víglundsson RITSTJÓRI: Jón Þórisson jon@frettabladid.is, FRÉTTASTJÓRAR: Aðalheiður Ámundadóttir adalheidur@frettabladid.is
Ari Brynjólfsson arib@frettabladid.is, Garðar Örn Úlfarsson gar@frettabladid.is MARKAÐURINN: Hörður Ægisson hordur@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 80.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. ISSN 1670-3871 FRÉTTABLAÐIÐ Kalkofnsvegur 2, 101 Reykjavík Sími: 550 5000, ritstjorn@frettabladid.is HELGARBLAÐ: Björk Eiðsdóttir bjork@frettabladid.is MENNING: Kolbrún Bergþórsdóttir kolbrunb@frettabladid.is
LJÓSMYNDIR: Anton Brink anton@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is

Einn af
grundvallar-
þáttum í
ríkjum þar
sem borgar-
arnir treysta
á lög og rétt er
sá að reglur
séu skýrar og
auðskiljan-
legar.

Tölurnar
sýna al-
gjöran
viðsnúning.
Heildar-
fjölgun
umsókna
frá árinu
2018 er
153%.
Jón
Þórisson
jon@frettabladid.is
ára
Einn af grundvallarþáttum í ríkjum þar sem borgararnir treysta á lög og rétt er sá að reglur séu skýrar og auðskiljanlegar. Þau byggja á að fólk hafi frelsi til athafna að því marki að frelsi þess takmarki ekki frelsi annarra.
Flest viljum við að þannig sé gengið frá málum að
ekki þurfi að efast um að réttilega hafi verið staðið
að allri reglusetningu. Eftir því sem settar eru meiri
hömlur og takmarkanir á borgarana eru ríkari kröfur
gerðar til vandvirkni og reglurnar eigi stoð í lögum og
jafnframt gangi ekki í berhögg við þau.
Reglurnar leiða til þess að farþegar eru hnepptir
í skyldusóttkví á hóteli, jafnvel þótt þeir eigi hér
heimili og geti tekið út sóttkvína þar.
Ekki kom sérstaklega á óvart að héraðsdómur
skyldi komast að þeirri niðurstöðu í gær að of langt
væri gengið.
Í nýbreyttum sóttvarnalögum er sóttvarnahús
skilgreint sem staður þar sem einstaklingur, sem
ekki á samastað á Íslandi eða getur ekki eða vill ekki
einangra sig í húsnæði á eigin vegum, getur verið í
sóttkví eða einangrun vegna gruns um að hann sé
smitaður af farsótt eða staðfest er að svo sé.
Ekkert í þessum texta fjallar um að skylda megi
fólk til dvalar í þess konar húsum.
Það er reyndar heimild til sóttvarnalæknis til þess
arna, en það er þegar aðstaðan er sú að fólk hafi fallist
á samstarf um að fylgja reglum um sóttkví en í ljós
komi að reyndin hafi verið önnur.
Í þessum reglum er vísað til ferðamanna. Hvort það
hugtak tekur til Íslendinga á heimleið, eins og dæmi
eru um meðal vistmanna í sóttvarnahúsi, er óljóst.
Í lögunum segir að ráðherra sé heimilt að kveða á
um í reglugerð að fólk gangist undir sóttkví óháð því
hvort grunur sé um að þeir hafi smitast – en þá aðeins
„til að bregðast við tiltekinni hættu eða bráðri ógn
við lýðheilsu“.
Í fréttaskýringu á vef Fréttablaðsins frá því á
laugardag kemur fram að þingmenn sem rætt var við
hafi efasemdir um hvort þeir tímar sem við nú lifum
og koma Íslendinga heim teljist „hætta eða bráð ógn
við lýðheilsu“.
Þetta er lykilatriði. Þegnar þessa lands verða að
geta treyst því að ekki sé lengra gengið í takmörk-
unum og hömlum en nauðsyn krefur og heimilt er.
Stjórnvöld eru bundin af reglu um meðalhóf.
Sú regla segir að stjórnvald skuli því aðeins taka
íþyngjandi ákvörðun þegar lögmætu markmiði, sem
stefnt er að með ákvörðuninni, verður ekki náð með
öðru og vægara móti. Þess skuli þá gætt að ekki sé
farið strangar í sakirnar en nauðsyn krefur.
Ekki ber á öðru en við þessa reglusetningu hafi
meðalhófið gleymst.
Sóttvarnaráðstafanir eru mikilvægar. Um þær þarf
að vera sátt. Ekki var von til þess að svo yrði.
Við getum ekki liðið að gengið sé frjálslega um
grundvallarmannréttindi á borð við frelsi einstakl-
ingsins. Við getum ekki sætt okkur við að fólk sé svipt
frelsinu þegar önnur og vægari úrræði eru tiltæk.
Þetta er ófært.
Ófært
Fávitum varpað úr hrauni
Facebook-hópurinn Fávita-
varpið í Geldingahrauni var
eldhress yfir páskahelgina þar
sem háðfuglar krossfestu af
miklum móð fólk sem treður sér
í mynd og skyggir á beina vefút-
sendingu RÚV. Leikar æstust
til muna þegar hin smánuðu
bættust í hópinn til þess að verja
væntanlega stjórnarskrárbund-
inn rétt sinn til athyglissýki og
smána á móti spaugarana spor-
lötu sem nenna ekki í návígi við
náttúruöf lin. Hafi þótt vanta
áminningu um hversu tilgangs-
laus og hallærisleg samfélags-
miðlarifrildi eru reyndist þessi
hópur sannkölluð opinberun.
Afstæð sóttkví
Stjórnarskrárvarinn réttur
fólks til þess að dreifa COVID-
19 var einnig í brennidepli
vegna lúxusgúlagsins í Þórunn-
artúni. Magnús Karl Magnús-
son, prófessor við læknadeild
HÍ, komst líklega býsna nærri
kviku þess máls á Facebook
þegar hann benti á að hitinn í
umræðunni af hjúpaði hversu
„sumir hafa tekið heimasóttkví
frjálslega“. Hann benti síðan á
að munurinn á heimasóttkví
og hótelsóttkví snerist í raun
aðeins um staðsetninguna en
ekki einangrunina sem slíka
og að rétt væri „að muna að
umræðan nú snýst um stað-
setningu frelsissviptingar, ekki
um hvort um frelsissviptingu sé
að ræða eða ekki“.
toti@frettabladid.is
Oft og tíðum eru fjölmörg mál sem bíða úrlausnar mennta- og menningarmálaráð-herra, enda sinnir ráðuneytið mikilvægum
málaflokkum. Í störfum mínum sem ráðherra legg ég
ætíð áherslu á stóru samfélagsmyndina. Ég velti því
fyrir mér hvernig samfélag við viljum sem þjóð og
hvernig framtíð við óskum okkur.
Stóra myndin er sú að við erum samfélag sem
leggur sig fram við að veita framúrskarandi menntun.
Rannsóknir sýna okkur t.d. að góður námsorðaforði
og hugtakaskilningur, ályktunarhæfni, ánægja af
lestri og fjölbreytni lesefnis vega mjög þungt í því
að nemendur nái tökum á námsefni. Við vitum það
einnig að góður kennari skiptir sköpum, og því tel
ég kennara sinna einu mikilvægasta starfinu í okkar
samfélagi. Eitt það fyrsta sem blasti við mér í mennta-
og menningarmálaráðuneytinu var yfirvofandi
kennaraskortur. Þess vegna er mikil áhersla lögð á
kennaramenntun og nýliðun í nýrri menntastefnu
sem samþykkt var nýlega á Alþingi.
Við höfum þegar markað stefnuna og sjáum
árangurinn strax. Ný lög um menntun og hæfi kenn-
ara og skólastjórnenda hafa orðið að veruleika. Við
höfum ráðist í umfangsmiklar og markvissar aðgerðir
til að fjölga kennurum, t.d. með því að bjóða nem-
endum á lokaári meistaranáms til kennsluréttinda
á leik- og grunnskólastigi launað starfsnám. Annað
sem við gerðum var að bjóða nemendum á lokaári
að sækja um námsstyrk sem gæti skapað hvata til að
klára námið. Eftir að þetta átaksverkefni hófst árið
2018 fjölgaði umsóknum í kennaranám á grunn- og
meistarastigi árin 2018 og 2019 um 454 umsóknir.
Fjölgunin hélt áfram árin 2019 og 2020 en þá sóttu
585 fleiri um nám. Tölurnar sýna algjöran viðsnún-
ing. Heildarfjölgun umsókna frá árinu 2018 er 153%.
Markvissar aðgerðir skila árangri til framtíðar.
Þessi þróun er einstaklega ánægjuleg. Ég fagna því á
hverjum degi að við erum skrefi nær því að ná mark-
miðum okkar um framúrskarandi menntakerfi.
Góður kennari
skiptir sköpum!
Lilja Dögg
Alfreðsdóttir
menntamála-
ráðherra
6 . A P R Í L 2 0 2 1 Þ R I Ð J U D A G U R8 S K O Ð U N ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð
SKOÐUN