Hinsegin dagar í Reykjavík - aug 2013, Qupperneq 19

19
Nanna og J
ónína með J
óni Ásgeirssy
ni skólabróð
ur sínum á L
augarvatni.
af leiguhúsnæði í Reykjavík og sagði:
„Stelpur, nú takið þið þessa íbúð á leigu í
Skipholtinu.“
Útlagar í óbyggðum
„Áður en við vissum af höfðum við stofnað
heimili vorið 1963. Við vorum eiginlega
reknar í sambúðina, enda óaðskiljanlegar á
þeim árum, gerðum allt saman, ræktuðum
fjölskyldur okkar saman og spiluðum bridge
við gamla félaga. En aðrar lesbíur voru
ekki í þeim hópi því að við gáfum okkur
aldrei til kynna sem slíkar. Þetta var býsna
sérkennileg staða. Gömlu félagarnir voru
að stofna heimili og eignast börn og við
vorum ekki sérlega vel séðar í þeim hópi.
Hvaða konur vilja að svona gellur séu að
dandalast í návist eiginmanna sinna? En svo
merkilegt sem það er þá minntist enginn
á að við Unna ættum nú að fara að finna
okkur mann. Auðvitað áttum við karlmenn
að vinum, sumir fóru á fjörurnar við okkur
og veltu því fyrir sér hvers vegna þeim yrði
ekkert ágengt. En það barst okkur aldrei til
eyrna og þegar einn þeirra spurði vinkonur
okkar síðar hvort við værum par þá neituðu
þær því staðfastlega.
Tvær konur á fertugsaldri, án barna, en
allt í kring voru vinirnir að stofna fjölskyldur.
Seinna sá ég að við þessar aðstæður urðum
við Unna hálfgerðir útilegumenn og það
í orðsins fyllstu merkingu. Við keyptum
okkur bíl saman og fórum í útilegur um
hverja helgi, á sumrin vorum við oft úti í
náttúrunni vikum saman án þess að koma
í bæinn. Útivist, náttúra og veiðar, þetta
var okkar hugðarefni, en eftir á að hyggja
segir það sína sögu, við pössuðum ekki inn í
samfélagið!“
Árið 1970 hóf Nanna nám við Háskóla
Íslands og lauk BA-prófi í þjóðfélagsfræði
árið 1974, í hópi fyrstu útskriftarnemanna í
þessari nýju námsgrein. Jónína las sálfræði
sem líka var ný grein við skólann og lauk
þaðan BA-prófi 1975. Að námi loknu gerðist
Jónína kennari við Fósturskóla Íslands en
Nanna fréttamaður á ríkisútvarpinu og
starfaði þar í tæpan áratug, meðal annars
sem þingfréttamaður. Þá réðst hún til
Fósturskóla Íslands og starfaði þar til 1996.
Ef straumarnir eru til staðar
„Sú var tíðin að okkur fannst við hlytum
að vera saman alla ævi, og ég man að við
höfðum safnað miklu af grjóti á ferðum
okkar um landið því að við ætluðum að
sinna steinasafninu okkar í ellinni. En það
fór öðruvísi. Jónína hélt til náms í New York
þar sem hún lauk MA-prófi en ég starfaði
við Fósturskólann og smám saman fór að
losna um böndin. Í skólann hafði komið nýr
nemandi og frá fyrsta degi var ljóst að við
áttum eitthvað sameiginlegt. Samkennari
minn spurði mig einu sinni hvort þessi kona
væri orðin ástfangin af mér og ég svaraði:
„Af hverju spyrðu ekki hvort ég sé orðin
ástfangin af henni?“ Svo var það ekki rætt
frekar, en á milli okkar varð til taug sem
aldrei hefur slitnað. Samt höfum við varla
kysst hvor aðra nema léttum „lesbíukossi“
á hálsinn! En það er nú svo að ástin kallar á
mann án þess að maður fái neitt við ráðið,
og platónsk ást getur verið jafn logandi
sterk og sú líkamlega – ef straumarnir eru
til staðar.
Allt þetta skynjaði Unna þegar hún
kom heim frá námi, það leyndi sér ekki
að hugur minn var annars staðar. Loks
skildum við að skiptum árið 1996, gerðum
upp sameiginlegar eigur okkar og fjórum
árum síðar lést Unna úr krabbameini, 62
ára. Vináttuna varðveittum við alla tíð
því hún var góð kona og ég er þakklát
fyrir árin okkar saman. Skólabróðir minn
Baldur Kristjánsson jarðsöng hana og
sagði þar heiðarlega frá ástum okkar, en
í minningargreinum var bara minnst á
samband okkar undir rós. Það tók á, en
svona bitnaði gamli feluleikurinn á okkur,
svo seint sem árið 2001 ...“
... segir Nanna sem sjálf tók af
skarið árið 1996 og sama ár hvarf hún af
vettvangi í Fósturskólanum þar sem staða
hennar hafði verið lögð niður eftir að
hún kom úr felum og þær Jónína skildu.
„Það var sjálfhætt.“ Ári síðar gerðist hún
framkvæmdastjóri Samtakanna ’78 þar sem
hún starfaði skamma hríð. Hvað varð til
þess að hún tók skrefið úr skápnum?
Þú ert alltof glæsileg!
„Ég var sextug þegar ég tók þessa ákvörðun
og hún var ekki auðveld. Í fyrsta lagi var
ég að afhjúpa fjörutíu ára ástarsamband.
Við Unna höfðum svo sem rætt málin en
hún vildi ekki „koma út“ með mér. Ekki
Með Ga
rúnu á g
alaballi
Samtak
anna ´7
8
Jónína og Nanna á
ferð í Haukadal
Heim
a á B
rúarla
ndi