Fræðaþing landbúnaðarins - 16.02.2007, Blaðsíða 507

505 • Fræðaþing landbúnaðarins 4, 2007
og á grundvelli þeirra var stafræn úrvinnsla notuð til að vinna svokallaða „Gróðurmynd“
af landinu í samstarfi Landmælinga íslands, Rannsóknastofnunar landbúnaðarins og
Landgræðslu ríkisins (LMÍ 1993). Gróðurmyndin gaf fyrstu samfelldu heildarmyndina
af landinu og var því skipt í eftirtalda flokka: „vel gróið land“, „allvel gróið land“,
„ffemur rýrt land“, „rýrt land“, „melar og urðir“, „sandar og hraun“, „vatn“ og að
síðustu „snjór og jöklar“ Niðurstaðan var með nokkuð öðrum hætti en fengist hafði
með gróðurkortum. Stærri hluti landsins hafði einhverja gróðurhulu (50% landsins), en
stór hluti þess var talið „rýrt“ og „mjög rýrt land“ og ekki með samfellda gróðurhulu, en
auðnir töldust 35% landsins. Ekki var talið að þessar niðurstöður væru mjög andstæðar
þrátt fyrir mikinn mun, vegna þess hve forsendur útreikninga voru ólíkar, en þó voru um
það nokkuð deildar meiningar sem ekki verða skýrðar nánar hér.
Flokkun verkefnanna Nytjalands og Gróðurmyndar af íslandi
Árið 1999 hófst vinna við verkefnið Nytjaland þar sem yfirborð landsins var flokkað
til 10 gróðurflokka (Ólafur Amalds o.fl. 2003) á grundvelli Landsat 7 og SPOT 4 og 5
gervitunglamynda. Aðferðum við flokkunina var áður lýst af Sigmari Metúsalemssyni
og Einari Grétarssyni (2003). Gróðurflokkun Nytjalands nær nú yfir rúm 80% af landinu
að snjó og jöklum meðtöldum og þekur flokkunin alls um 90% af grónu landi, en sá
fimmtungur sem upp á vantar er á hálendi landsins og er að stærstum hluta lítið gróið
land. Við útreikning á gróðurhulu voru óflokkuð svæði, snjór og jöklar undanskilin frá
gróðurflokkun Nytjalands, alls um 32% af yfirborði landsins og Gróðurmynd af íslandi
notuð til að reikna hlutdeild þeirra svæða.
Staðfræðileg upplausn gróðurflokkunar Nytjalands er 15 m, en til samanburðar er hún
100 m í Gróðurmyndinni af íslandi frá árinu 1993 (um 44 x minni upplausn). Með
gróðurflokkun Nytjalands má segja til um hlutfall gróins lands á íslandi með meiri
nákvæmni en áður hefur þekkst, og það er tilgangur okkar að nota þessi gögn til að
komast nokkru nær um gróðurhulu landsins en áður var unnt.
Yfirborðsflokkum Nytjalands var skipt í þrjá flokka, „gróið land“, „lítið gróið land
og „vatn“ (1. tafla). „Gróið land“ er samkvæmt flokkun Nytjalands „graslendi“, „ríkt
mólendi", „ræktað land“, „kjarr- og skóglendi“, „votlendi“, „hálfdeigja“, „rýrt mólendi
og „mosavaxið land“. „Rýrt mólendi“ og „mosavaxið land“ eru almennt mun rýrari en
hinir grónu flokkamir, en hafa þó ávallt 50% gróðurþekju að lágmarki. „Lítið gróið land
samanstendur af tveimur yfirborðsflokkum, „hálfgrónu landi“ og „lítt grónu landi .
„Hálfgróið land“ hefur gróðurþekju á bilinu 20 - 50%, en „lítt gróið land undir 20%
gróðurþekju. 1. tafla. Gróðurflokkar Nvtialands og gróðurhula
Nytjalandsflokkar Gróðurhula
Graslendi, ríkt mólendi, ræktaðland, rýrt mólendi, kjarr- og skóglendi, mosavaxið land, hálfdeigja, votlendi Hálfdeigja Lítt gróið land Vatn Gróið land Lítið gróið land Lítið gróið land Vatn