Morgunblaðið - 22.01.2021, Blaðsíða 19

UMRÆÐAN 19
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 22. JANÚAR 2021
FASTEIGNASALA
Nóatún 17 | 105 Reykjavík | valborg@valborgfs.is | Sími 419 7900
valborgfs.is
Glæsilegar nýjar íbúðir í Fossvogsdal ogHraunbæ
Óskumað ráða
löggilta fasteignasala
VERÐMETUM SAMDÆGURS
ÓSKUMEFTIRÖLLUMGERÐUMEIGNAÁ SKRÁ
FOSSVOGSDALUR HRAUNBÆR
Tilbúnar til afhendingar!
Örfáar íbúðir óseldar!
Elvar Guðjónsson
Viðskiptafræðingur
Lögg. fasteignasali
Sími 895 4000
elvar@valborgfs.is
Þórður Heimir
Sveinsson
Lögmaður og
lögg. fasteignasali
Jónas Ólafsson
Viðskiptafræðingur
Sími 824 4320
jonas@valborgfs.is
Gunnar Biering
Agnarsson
Nemi til löggildingar
Sími 823 3300
gunnar@valborgfs.is
María Sigurðardóttir
Viðskiptafræðingur
Lögg. fasteignasali
Sími 820 1780
maria@valborgfs.is
Allar upplýsingar veita:
Skattfrjáls
söluhagnaður
SUMARHÚSAEIGENDUR
Frá 1. janúar 2021 er hagnaður af sölu sumarhúsa skattfrjáls.*
Hafðu samband við okkur og fáðu frekari upplýsingar.
Skógarvegur 6-8
Íbúðakjarni með 69 íbúðum á 4 hæðum
auk bílakjallara.
Hraunbær 103 A, B og C
Nýjar íbúðir fyrir 60+
Valborg óskar eftir að ráða löggilta
fasteignasala. Frábær vinnuaðstaða og
góður vinnuandi.
Nánari upplýsingar veitir Elvar
Guðjónsson, elvar@valborgfs.is
*að ákveðnum skilyrðum uppfylltum
Flestir stjórn-
málaflokkar hafa gefið
loforð fyrir kosningar
um bætt kjör eldri
borgara og kappkost-
að að lýsa hlýjum hug
til þeirra, sem lögðu
grunn að uppbygg-
ingu og hagsæld
þessa lands. Reyndin
er hins vegar sú, að
kjör þeirra sem
minnst hafa, eru skert mest, með
líkum hætti og kjör öryrkja eru
skert. Markvisst er komið í veg fyr-
ir að lífskjör þessara hópa hækki í
samanburði við laun og lífsgæði
annarra í landinu. Loforð flokka í
ríkisstjórnum undanfarin 12 ár um
bættan hag, hafa reynst orðskrúð
og markleysa.
Skerðingarnar
1. Lífeyrisgreiðslur til eldri borg-
ara eru skattlagðar sem almennar
tekjur með allt að 45% skatti, þótt
stór hluti af því fé, sem sjóðfélaginn
á í viðkomandi lífeyrissjóði, hafi
orðið til vegna vaxta og annarra
hækkana fjármagns, og ætti því að
skattleggjast sem fjármagnstekjur,
þ.e. með 22% skatti.
2. Greiðslur frá Tryggingastofn-
un ríkisins (TR) skerðast um 45% á
móti lífeyrissjóðsgreiðslum umfram
kr 25.000 á mánuði og vinnulaunum
umfram kr. 100.000 á mánuði. Til
viðbótar þeirri skerðingu á
greiðslum frá TR, reiknast tekju-
skattur á lífeyrisgreiðslurnar og
vinnulaunin, þannig að skerðingin
og skatturinn af greiðslum umfram
frítekjumarkið geta numið allt að
81,9%. Hver er tilbúinn að vinna við
þá ósanngirni gagnvart því sem
ætti að vera grundvallaratriði hjá
hverju lýðræðisþjóðfélagi; að fá að
vinna til launa sér til bjargar frá fá-
tækt og borga af því skatt eins og
aðrir, en ekki til viðbótar með
skerðingu, þannig að nær ekkert sé
eftir?
3. Ofangreindar viðmiðanir um
skerðingar hafa verið óbreyttar í
fjögur ár. Þegar allt annað hækkar
í gjöldum og launum eftir vísitölum
og verðbólgu, þá ættu viðmið-
unarfjárhæðir vegna frítekjumarks
að hækka árlega miðað við það.
Þessar óbreyttu skerðingar á
greiðslum frá TR, eru því ekkert
annað en lækkun á greiðslustöðu
þessa fólks til lífsbjargar, þeirra
sem minnst fá.
4. Ákvörðun um að skerða með
sama hætti desemberuppbót og
sumarorlof, sem TR greiðir til eldri
borgara, var skerðing. 2008 var
samið um að allir fengju þetta sem
uppbót á laun, tryggingargreiðslur
og bætur. Hverjum skyldi hafa
dottið í hug við þá samninga, að
skerðingum yrði viðhaldið árlega
síðan?
5. Skattleysismörkin voru lækkuð
um kr. 3.836 á mánuði, eins og
reyndar var einnig gert á síðasta
ári, í bæði skiptin án umfjöllunar,
sem sannarlega bitnar mest á þeim
sem minnst hafa og er því skerðing.
Grunnlífeyrir hækkaði 1. janúar um
6,1% í kr. 266.033 á mánuði. Hækk-
unin var skilgreind 3,6%, miðað við
óskiljanlegan útreikning hækkunar,
líklega frá 2019, að viðbættri 2,5%
hækkun, sem sambærilegir hópar
fengu að lágmarki, vegna sömu
hækkana á föstum aukatekjum rík-
issjóðs og sveitarfélaga 2021, sem
voru þó víða hærri, svo sem á sorp-
hirðugjöldum og póst-
burðargjöldum. Hækk-
un TR frá 1. janúar
2021 reyndist vera um
kr. 10.000 á mánuði,
sem eftir skattlagningu
og með lækkuðum per-
sónuafslætti skilja eftir
af greiðslu TR, kr.
198.986, en hjá ein-
stæðingum með heim-
ilisuppbót kr. 245.270.
Þannig er viðhaldið
stefnu ríkisstjórna frá
hruni 2008 að lækka árlega verð-
gildi greiðslna TR og til viðbótar að
viðhalda skattlagningu lágmarks-
greiðslna til sárrar fátæktar.
Hvernig getur það verið sanngjarnt
samanborið við krónutöluhækkanir
sem aðrir hafa notið árið 2020 eða
við lífskjarasamninga þá og einnig
þetta ár, ásamt öðrum launahækk-
unum?
Skerðingar á eldri
borgara nema mörgum
milljörðum á ári
Samkvæmt svari ráðherra við
fyrirspurn á Alþingi var meðalupp-
hæð ellilífeyris og heimilisuppbótar
árið 2017 kr. 241.250 á mánuði frá
TR. Greiðslur þá án skerðinga
hefðu kostað ríkissjóð 101,9 millj-
arða, en ríkissjóður greiddi út 66,9
milljarða í ellilífeyri og heimilis-
uppbót. Skerðingarnar spöruðu rík-
issjóði því um 35 milljarða það ár.
Þar af spöruðu skerðingarnar
vegna lífeyrissjóðsgreiðslnanna lík-
lega um 70% af þeirri upphæð eða
um 24 milljarða. Hvað skyldi upp-
hæðin hafa verið á síðasta ári,
vegna áunninna réttinda eldri borg-
ara, sem Alþingi með ólögum heim-
ilar að séu teknar af lögbundnum
sparnaði einstaklinga allt frá 1969?
Getur verið að alþingismenn átti sig
ekki á því hvernig kerfið er út-
hugsað með öllum þessum skerð-
ingum, sem verður að breyta með
lögum, ef við viljum búa í réttarríki,
þar sem sanngirni ríkir?
Greiðslur frá TR
Talið er að um 32 þúsund af um
43 þúsund eldri borgurum fái
greiðslur frá TR. Lífeyrissjóðs-
greiðslur og aðrar tekjur, sem
skerða greiðslur TR eru stighækk-
andi greiðslur frá kr. 0 upp í um kr.
540.000 á mánuði. Þeir sem fá
hærri greiðslur, um 5 þúsund eldri
borgarar, mynda þann hóp sem
hækkar meðaltalið, þegar vitnað er
um bætt kjör hjá eldri borgurum.
Þá eru líklega ekki taldir með um 6
þúsund eldri borgarar sem fá greitt
langt innan við lágmarksgreiðslur
TR. Um helmingur þeirra er á elli-
og hjúkrunarheimilum og annar
helmingur án fullra réttinda til elli-
lífeyris, s.s. innflytjendur og Íslend-
ingar, sem hafa búið hluta ævi sinn-
ar erlendis. Hvað um stöðu þeirra?
Býr þessi hópur ef til vill einnig við
skerðingar á greiðslum og þá með
mikilli ósanngirni?
Hví njóta 32 þús-
und eldri borgarar
ekki sanngirni?
Eftir Halldór
Gunnarsson
Halldór Gunnarsson
» Þannig er viðhaldið
stefnu ríkisstjórna
frá hruni 2008 að lækka
verðgildi greiðslna TR
og til viðbótar að við-
halda skattlagningu
til fátæktar.
Höfundur er formaður kjararáðs Fé-
lags eldri borgara í Rangárvallasýslu.
Fyrir mannsöldrum, líklega í kreppunni milli styrjald-
anna, tók fólk að streyma úr sveitunum á mölina, í leit að
betra lífi, eins og sagt er.
Menn fóru úr sveitinni og skildu kotin oft eftir til að
þau færu í eyði eða þeir gátu selt fyrir kjallaraholu í hinni
stóru Reykjavík, sem fór hraðvaxandi og eignaðist jafn-
vel flugvöll.
Aðkomufólkið úr strjálbýlinu var dálítið áttavillt í
hamaganginum í borginni og saknaði heimahaganna. Það
stofnaði því átthagafélög og kom saman og söng Blessuð
sértu sveitin mín og rifjaði upp góðu dagana, þótt minn-
ingarnar væru oft um mæðiveiki og rosasumur.
Bæjaryfirvöld voru þó svo hugulsöm að færa sveitina
dálítið til fólksins, og skírðu göturnar Fell og Hóla, Tún
og Mela.
Nú vilja yfirvöld á landsbyggðinni fá fólkið aftur og
bjóða ódýrari lóðir og hreint loft. Sumir svara kallinu og
gerast innflytjendur fyrir austan fjall.
Nýjasta togaflið er ljósleiðari og bundið slitlag heim í
hlað. Hvað verður um sveitakyrrðina?
Sunnlendingur.
Velvakandi Svarað í síma 569-1100 frá kl. 10-12.
Þjóðflutningar, hina leiðina
Blikur á lofti Hvað verður um sveitakyrrðina
ef borgarfólk fer að flykkjast út á land?
Allt um sjávarútveg