Morgunblaðið - 18.03.2021, Blaðsíða 36

36 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 18. MARS 2021
Tveir framsókn-
arráðherrar, annar
fyrrverandi, ráða sér
vart fyrir kæti yfir
því að brátt muni
kölski senda þeim
hraunflaum til að
gera að engu hug-
myndir um flugvöll í
Hvassahrauni, a.m.k.
næstu hundrað árin.
Ef til vill skiptir stóra
samhengið, afdrif innviða og
byggðar á Suðurnesjum og syðstu
hverfin í Hafnarfirði, þessa fram-
sóknarráðherra mun minna máli.
En hvers vegna Hvassahraun?
Jú, í hugarheimi ráðherranna og
ýmissa annarra er flugvöllur í
Hvassahrauni forsenda þess að
hægt sé að losa um flugvöll í
Vatnsmýri og því er það höfuð-
atriðið að draga lappirnar þar eins
lengi og mögulegt er.
En hvers vegna Vatnsmýri? Jú,
eins og fyrrverandi sjálfstæðis-
ráðherra Sturla Böðv-
arsson sagði árið
1999: „Ef flugvöll-
urinn fer úr Vatns-
mýri verður Reykja-
vík of góð.“ Það sem
ráðherrann átti við er
að þá fyrst gætu
Reykvíkingar tekið til
við að byggja upp
mannvæna alvöruborg
með öflugum inn-
viðum og virkri mið-
borg.
Hundrað árin fram-
sóknarráðherranna bætast nú við
þau 56 ár, sem það hefur nú þegar
tekið ríkið að samþykkja nýjan
stað fyrir innanlandsflugvöll. Það
verður að teljast býsna bratt með
tilliti til þess að ríkið tók Vatns-
mýrarsvæðið með ólögmætum og
fjandsamlegum hætti af Reykvík-
ingum og lagði það undir flugvöll
til leigufrírra afnota fyrir Flug-
félag Akureyrar 1946.
Frá stríðslokum hafa síaukin
neikvæð áhrif Vatnsmýrar-
flugvallar á þróun einu íslensku
borgarinnar og á þjóðarhag með
hverju ári orðið afdrifaríkari og
skaðlegri en orð fá lýst.
Tjónið felst einkum í a.m.k. fjór-
faldri víðáttu höfuðborgarsvæð-
isins (HBS) í heimsins mesta bíla-
samfélagi, í of miklum kostnaði
allra, í illa förnum innviðum, ár-
legum landflótta 600 Íslendinga,
of lakri lýðheilsu og verulegum
landsbyggðarflótta.
Nú búa um hundrað þúsund
manns, flestir af landsbyggðinni, í
þéttbýli í kraganum umhverfis
Reykjavík, á landi sem var óbyggt
í stríðslok. Þótt ekki væri nema
helmingur eða þriðjungur þeirra
enn búsettur á landsbyggðinni
skipti það sköpum, m.a. fyrir stór-
aukið „jafnvægi í byggð landsins“
sem er líklega uppáhalds-
upphrópun framsóknarráðherr-
anna.
Ráðherrunum yfirsést margt. Í
fyrsta lagi stafar flugvallarstæð-
inu í Hvassahrauni varla nokkur
hætta af hraunflæði í elds-
umbrotum á Reykjanesi árið 2021
skv. jarðvísindafólki. Það er líka í
fullu samræmi við mat Airport
Research Center árið 2000 og mat
Rögnunefndar árið 2015.
Í öðru lagi skiptir hraunflæði
yfir hugsanlegan flugvöll í
Hvassahrauni líklega litlu máli í
stóra samhenginu. Meðan á gosi
stendur má nota Keflavík-
urflugvöll og að gosi loknu má
ryðja flugbrautir og malbika að
nýju.
Í þriðja lagi er árlegt tjón þjóð-
arbúsins af frestun nýrrar mið-
borgar í Vatnsmýri a.m.k. á við
stofnkostnað flugvallar í Hvassa-
hrauni.
Í fjórða lagi hefur allt yfirborð
jarðar orðið til úr misgömlum
hraunum og allar lífverur búa því
við síkvikar aðstæður á margbrot-
inni jarðskorpunni.
Í fimmta lagi er formlegt vald
ríkisins yfir skipulagi Reykjavíkur
í raun ekkert heldur byggist það
eingöngu á ógnarvaldi misvægis
atkvæða og á því að geta snúið
upp á eyru og handleggi borgar-
stjóra hverju sinni, sem óttast að-
eins eigin pólitíska hagsmuni og
hag síns flokks.
Í sjötta lagi vita kjörnir fulltrú-
ar Reykvíkinga mæta vel að ríkið
hefur ekki þetta vald en þeir segja
kjósendum sínum ekki frá því. Að-
spurður hvort flugvöllurinn væri
ekki á förum svaraði forseti borg-
arstjórnar því nýverið að meiri-
hlutinn í borgarstjórn vildi ekki
„fara þetta á hnefanum“. Þunga-
vigtarhagsmunir almennra kjós-
enda koma sem sagt hvergi við
sögu.
Í sjöunda lagi mega framsókn-
arráðherrarnir og aðrir villuráf-
andi ráðamenn gjarnan vita það
sem er þó augljóst, að það er auð-
vitað grundvallaratriði að borgir
og annað þéttbýli sé verulega vel
skipulagt svo þar geti dafnað arð-
samt, öruggt og mannvænt sam-
félag. Þetta á ekki síst við um
einu íslensku borgina, einu borg
heims með flugvöll í stað mið-
borgar.
Í áttunda lagi mega slakir
kjörnir fulltrúar Reykvíkinga,
framsóknarráðherrarnir og aðrir
forkólfar Akureyringa og kragans
vita það að nýhertar alþjóðlegar
loftslagsskuldbindingar Íslands
nást varla og Reykjavíkur alls
ekki nema Vatnsmýrarflugvelli
verði sparkað sem allra fyrst.
Eða eins og formaður skipulags-
og samgönguráðs sagði nýverið:
„Samtök um betri byggð hafa
auðvitað rétt fyrir sér [ný mið-
borg], en þetta er bara pólitískt
ómögulegt“.
Í níunda lagi eiga áðurnefndir
slakir kjörnir fulltrúar Reykvík-
inga, framsóknarráðherrarnir og
aðrir forkólfar Akureyringa og
Kragans að vita að í lýðræðislegu
réttarríki átti niðurstaða al-
mennrar atkvæðagreiðslu um
flugvöll í Vatnsmýri 2001 að
standa.
Samkomulag ríkis og Reykja-
víkurborgar frá 24. október 2013
á einnig að standa hvað sem á
dynur. Samkvæmt því á flug-
starfsemi í Vatnsmýri að vera
lokið eigi síðar en á miðnætti 31.
desember 2022 eða innan 640
daga miðað við 1. apríl 2021.
En hvern varðar um réttarríki
og almannahag? Varla framsókn-
arráðherrana. Þeim virðist mest í
mun að túlka vísbendingar kölska
úr iðrum jarðar sér og öðrum
flugvallarsinnum í hag.
Eftir Örn
Sigurðsson » Frá 1946 hafa nei-
kvæð áhrif Vatns-
mýrarflugvallar á þróun
íslensku borgarinnar og
á þjóðarhag stöðugt
orðið afdrifaríkari og
skaðlegri en orð fá lýst.
Örn Sigurðsson
Höfundur er arkitekt og áhugamaður
um borgarskipulagið.
arkorn@simnet.is
Með kölska í sínu liði?
Móttaka aðsendra greina
Morgunblaðið er vettvangur lif-
andi umræðu í landinu og birtir
aðsendar greinar alla útgáfudaga.
Þeir sem vilja senda Morg-
unblaðinu greinar eru vinsamlega
beðnir að nota innsendikerfi
blaðsins. Kerfið er auðvelt í notk-
un og tryggir öryggi í samskiptum
milli starfsfólks Morgunblaðsins
og höfunda. Morgunblaðið birtir
ekki greinar sem einnig eru send-
ar á aðra miðla.
Kerfið er aðgengilegt undir
Morgunblaðslógóinu efst í hægra
horni forsíðu mbl.is. Þegar smellt
er á lógóið birtist felligluggi þar
sem liðurinn „Senda inn grein“ er
valinn.
Í fyrsta skipti sem innsendi-
kerfið er notað þarf notandinn að
nýskrá sig inn í kerfið. Ítarlegar
leiðbeiningar fylgja hverju þrepi í
skráningarferlinu. Eftir að við-
komandi hefur skráð sig sem not-
anda í kerfið er nóg að slá inn
kennitölu notanda og lykilorð til
að opna svæðið. Hægt er að
senda greinar allan sólarhringinn.
Nánari upplýsingar veitir
starfsfólk Morgunblaðsins alla
virka daga í síma 569-1100 frá kl.
8-18.
Vor/Sumar 2021
www.danco.is
Heildsöludreifing
Decoris 2021 línan komin í hús
Vefverslun fyrir fyrirtæki og verslanir á www.danco.is
Fyrirtæki og verslanir
Glervasi
Matt Brown
25 cm
Stóll Teakwood
80x60x70 cm
Pottur Monk m/pl.
2 teg. 25 cm
Viðarborð Suar
30x120x80 cm
Munkur á bæn - Svargr. 2 teg. 47 cm
Hengiplöntur
10x43 cm - 2 teg.
Blómapottur Lady
2 teg. 35 cm
Þurrkuð strá
green/red 2 teg.
50 cm
Windchime
Bamboo 63 cm
Spegill Willow
gylltur 112 cm
Árgerð 2016, ekinn 76 Þ.KM, bens
SJÁLFSKIPTUR, 8 GÍRAR, 4 dyra. 4
FJÓRHJÓLADRIF.
Einn eigandi - Umboðsbíll.
Verð kr. 6.490.000.
Rnr. 211980
ín, skráður 5 .
heils .
PORSCHE CAYENNE S E HYBRID