Morgunblaðið - 22.05.2021, Side 26

26 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 22. MAÍ 2021
Eldra fólk man ef-
laust vel eftir herská-
um slagorðum sósíal-
ismans sem ómuðu
nánast alla síðustu öld.
Sósíalisminn lofaði fal-
legum vorkvöldum og
sanngirni fyrir alla
sem hljómaði auðvitað
vel en skildi mikið til
eftir sig sviðna jörð.
Ég get ímyndað mér
að þeir sem eftir því muna séu í dag
varir um sig þegar þær gamalkunnu
upphrópanir heyrast aftur.
Sósíalisminn er svo sem ágætur
fyrir það að hann er fyrirsjáanlegur
og lýtur alltaf sömu lögmálum. En
hann sér aðeins eina leið, sína leið.
Hann hefur alltaf rétt fyrir sér og
þarf því sjaldnast að spyrja nokkurn
mann.
Ég ber um margt hlýhug til verka-
lýðshreyfingarinnar og
margs af því sem hún
hefur komið áleiðis og
þykist skilja það rétt-
læti sem þar er barist
fyrir. Ég er líka hlynnt
samningsfrelsi og al-
mennt því að fólk beri
eigin hag fyrir brjósti.
En ég aðhyllist líka
sanngirni og það að fólk
fari ekki fram úr sér í
baráttu fyrir málstað.
Dularfullur leið-
angur
stéttarfélags
Alþýðusamband Íslands reynir nú
í erindisrekstri fyrir eitt aðildarfé-
laga sinna að knésetja nýtt flugfélag.
Þá skiptir litlu máli þótt starfsfólk
flugfélagsins hafi enga aðkomu að
sambandinu. Það skiptir heldur ekki
máli þótt starfsfólkið virðist, sam-
kvæmt fréttum, hafa samið um hærri
laun innan eigin stéttarfélags en fé-
lagsfólk Alþýðusambandsins. Þá
virðist engu máli skipta að flug-
félagið bjóði dýrmæta samkeppni á
markaði og geti því haft umtalsverð
áhrif á kjör fólks.
Ég verð að viðurkenna að ég skil
eiginlega ekkert í þessari vegferð.
Eftirlaunum fólks á ekki
að beita í pólitískum tilgangi
Tilefni þessa pistils er samt annað
og alvarlegra. Í atlögu sinni að því að
kæfa flugfélagið í fæðingu í stað þess
að ræða um hlutina af einhverri yf-
irvegun hvetur sambandið lífeyr-
issjóði til að sniðganga félagið. Þetta
er nýjasta tilraunin, en aðeins ein af
mörgum, til að beita eftirlaunum
fólks í pólitískum tilgangi.
Verkalýðsfélög eiga
ekki lífeyrissjóðina
Lífeyrissjóðirnir eru eignir fólks-
ins sem hefur greitt í þá með ævi-
starfi sínu. Þeirra einu skyldur eru
gagnvart sjóðfélögum sínum, að
tryggja þeim ávöxtun og öruggan líf-
eyri. Ef lífeyrissjóðir ætla að breyta
fjáfestingastefnu sinni á það aldrei
að gerast nema í skýru umboði sjóð-
félaga, sem eru þeir einu sem stjórn-
ir lífeyrissjóða eiga að svara til.
Verkalýðsfélög eiga nefnilega ekki
lífeyrissjóðina, ekki einu sinni þá sem
heita svipuðum nöfnum og verka-
lýðsfélögin.
Mikill fjöldi fólks er á eftirlaunum
og sá fjöldi mun stóraukast á næstu
árum. Vegna betri innviða okkar
ágæta samfélags lifir fólk blessunar-
lega lengur og við betri heilsu en áð-
ur. Kynslóðirnar sem nú eru að fær-
ast á efri ár byggðu upp samfélagið
okkar. Þetta er fólk sem hefur skilað
sínu og á ekki að þurfa að hafa
áhyggjur af því að lífeyrir þess sé
notaður sem skiptimynt í valdabar-
áttu stéttarfélaga. Fæstir eftir-
launaþegar eru það vel stæðir að
þeir láti sér slíkt í léttu rúmi liggja
að sér forspurðum.
Það er alveg ástæða til að ítreka
þetta nú í aðdraganda kosninga þeg-
ar forystufólk stórra verkalýðsfélaga
og flokks sem vill endurreisa sósíal-
ismann talar sífellt um lífeyri eft-
irlaunaþega líkt og um sé að ræða
herfang sem beita eigi sem vopni í
byltingu alþýðunnar. Ég held nefni-
lega að alþýðan vilji bara eiga eft-
irlaunin sín sjálf.
Lífeyrissjóðir eru eign þeirra sem greiddu í þá
Eftir Hildi
Sverrisdóttur
Hildur Sverrisdóttir
»Fólk sem hefur skilað
sínu á ekki að þurfa
að hafa áhyggjur af því að
lífeyrir þess sé notaður
sem skiptimynt í valda-
baráttu stéttarfélaga.
Höfundur er varaþingmaður, aðstoð-
armaður ráðherra og frambjóðandi í
3.-4. sæti í prófkjöri Sjálfstæð-
isflokksins í Reykjavík.
hildur.sverrisdottir@anr.is
Millimál í fernu
VÍTAMÍN
&STEINEFNI
PRÓTEIN GLÚTENS LAKTÓSAORKA
ÁN ÁN
Næring+ er á lista Sjúkratrygginga Íslands yfir niðurgreidd
næringarefni fyrir þá sem eiga gilda innkaupaheimild.
ORKUSJÓÐURORKUSTOFNUN
Umsóknir skulu sendar gegnum þjónustugátt Orkustofnunar: gattin.os.is
http://gattin.os.is/web/index.html
https://www.stjornarradid.is/verkefni/audlindir/orkumal/orkusjodur/Orkusjodur.is
https://www.stjornarradid.is/verkefni/audlindir/orkumal/orkusjodur/ORKUSJÓÐUR
Orkusjóður auglýsir styrki til orkuskipta 2021
Átak ríkisstjórnar, fjármagnað af ANR og UAR ráðuneytum ásamt Orkusjóði.
Heildarfjárhæð til úthlutunar er 320 m.kr.
Verkefnastyrkir. Styrkir geta að hámarki numið 33% af áætluðum stofnkostnaði við
kaup á tækjum og búnaði honum tengdum.
1. Verkefni sem minnka verulega eða skipta alveg út jarðefnaeldsneyti í
framleiðslugreinum, matvælaiðnaði og sjávarútvegi, t.d. olíunotkun í þurrkurum, í
dísilvélum eða við bræðslu.
2. Líf- eða rafeldsneytisframleiðsla (t.d. vetni) og/eða orkugeymsla.
3. Stuðningur við kaup á flutningabílum sem nota vistvænt eldsneyti eða til
uppbyggingar innviða sem stuðla að notkun endurnýjanlegs eldsneytis fyrir slík
farartæki.
4. Stuðningur við kaup á vinnuvélum sem nota vistvæna orku.
Innviðastyrkir. Styrkir geta að hámarki numið 50% af áætluðum stofnkostnaði tækis
og búnaðar honum tengdum.
1. Uppsetning hleðslustöðva (viðmið 22 kW) við gististaði og fjölsótta
ferðamannastaði.
Sjóðurinn áskilur sér rétt til að forgangsraða styrkjum í samræmi við áherslur
stjórnvalda við orkuskipti, s.s. líta til þess hversu líklegt er að styrkhæft verkefni hraði
orkuskiptum og hversu mikil áhrif það hefur til minnkunar á kolefnisfótspori. Einnig
verður horft til dreifingu verkefna um landið og hversu hratt þau eru talin koma til
framkvæmda. Styrkupphæð til hvers verkefnis ræðst af getu sjóðsins og fjölda
umsókna.
Umsóknafrestur er til 30. júní 2021
Umsóknir skulu sendar gegnum þjónustugátt Orkus ofnunar: gatt n.os.is
„Vá! Fannstu þenn-
an?“ Jóna glaðvakn-
aði við jarðskjálft-
ann en Gunnar
rumskaði ekki. Hún
beið eftir fleirum,
þeir komu ekki.
Klukkan var hálftvö.
Ró Gunnars rask-
aðist reyndar aðeins
við vá-ið í Jónu,
hann fór fram úr að
pissa. Hann sagði
ekki orð, fór aftur
undir sængina er
hann kom til baka
og steinsofnaði. Hún
gat ekki sofnað strax og fór að
hugsa um örlæti Jónasar í þeirra
garð með eftirlaunasamninginn.
Hann gjörbreytir fjárhagsstöðunni
hjá þeim þegar Gunnar hættir að
vinna. Hann hafði ekki stórar
áhyggjur af ellinni frekar en fyrri
daginn.
Þetta er einkennilegt hvernig
lögfræðingar skilja lög, fór hún að
hugsa. Í almannatryggingalög-
unum eru orðskýringar í 11 liðum,
þriðjungur orðskýringanna fjallar
um tekjutegundir. Í níunda lið eru
atvinnutekjur og í tíunda lið lífeyr-
issjóðstekjur. Engin orðskýring
eða orðalag er í lögunum um eftir-
laun, atvinnuleysisbætur eða aðrar
atvinnutengdar launatekjur sem
eru endurgjald fyrir atvinnuþátt-
töku og njóta 100 þúsund króna
frítekjumarks. Reyndar hvergi
minnst á lífeyrissjóðs-
tekjur nema í orðskýr-
ingum. Leikmaður getur
ekki áttað sig á því sem
löglærðir virðast lesa úr
þeim; að með því að nefna
lífeyrissjóðstekjur í ein-
um lið orðskýringa, þá
geti þær ekki verið at-
vinnutekjur, þótt þær séu
jafn atvinnutengdar og
eftirlaun og atvinnuleys-
isbætur.
Hvernig ætli þeir túlki
stefgjaldatekjur til ljóð-
og tónskálda? Tekjur af
stefgjöldum eru ekki
nefndar í orðskýringunum. Þær
atvinnutengdu tekjur bera 22%
fjármagnstekjuskatt en njóta
einskis frádráttar í tekjuskatts-
lögum. Ætli það eigi einnig við um
ellilaunafrítekjumarkið? Hver
veit?
Listmálari málar listaverk á
fimmtugsaldri sem hann selur eftir
að hann verður ellilífeyrisþegi hjá
Tryggingastofnun. Eftirlaunasjóð-
urinn hans er þannig í gömlum
óseldum málverkum. Hann hlýtur
að fá þær tekjur réttilega metnar
til frítekjumarks atvinnutekna
fyrst það er engin orðskýring um
listmálaraeftirlaun í lögunum!
Jóna sneri sér á hina hliðina,
lagaði koddann og sveif að sinni úr
heimi ellilaunanna.
Tómas Láruson,
hliðarsjálf ellilífeyrisþega.
Velvakandi Svarað í síma 569-1100 frá kl. 10-12.
Ljóðskáld, tónskáld, list-
málarar og frítekjumarkið
Tómas Láruson