Morgunblaðið - 08.05.2021, Side 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 8. MAÍ 2021
Sigurður Bogi Sævarsson
sbs@mbl.is
„Ég er á leiðinni aftur út í lífið en staða mín er
auðvitað allt önnur en var. Nú er bara að gera það
besta úr stöðunni og sætta sig við aðstæður,“ seg-
ir Pétur Oddsson á Ísafirði. Hann útskrifaðist fyrr
í vikunni af Landspítalanum, þar sem hann hefur
verið til lækninga og í endurhæfingu síðan hann
lenti í alvarlegu slysi í september á síðasta ári.
Hinn 17. september var Pétur, starfsmaður Orku-
bús Vestfjarða, við störf í tengivirki í Breiðadal í
Önundarfirði og fékk í sig 60 þúsund volta straum.
Auk þess að skaðast innvortis brenndist Pétur
mikið ofan mittis eða á 45% líkamans. Hann var
strax fluttur suður til Reykjavíkur með sjúkra-
flugi og fór þá strax í aðgerð – sem áttu raunar
eftir að verða margar. Var fyrst á bráðamóttöku
en síðan á gjörgæslu í 60 daga, lengstan hluta
þess tíma í öndunarvél. Komst að fullu til sjálfs sín
eftir 100 daga, á annan í jólum.
Vil samloku með roastbeef og appelsín
Aðgerðirnar sem Pétur gekkst undir urðu
margar og miðuðust mikið við að bjarga brunninni
húð hans og til þess var notað sáraroð, sem notað
er til að flýta gróanda og undirbúa sárin fyrir húð-
ágræðslu. Roðið, afurð úr þorski, er unnið í verk-
smiðju fyrirtæksins Kerecis á Ísafirði. Reynslan
af notkun roðsins í tilvikum þegar græða skal sár
þykir góð, þá ekki síst í tilviki Péturs, sem í gær
sagði starfsfólki á skrifstofu Kerecis í Reykjavík
sögu sína.
„Eitt af því sem ég missti við slysið var að geta
kyngt. Varð því að fá alla næringu í gegnum mag-
ann í langan tíma, en nú loksins get ég farið að
borða aftur. Þó tekur tíma að þjálfa kyngingar-
vöðvana aftur og mikið óskaplega hlakka ég til að
geta aftur fengið mér samloku með roastbeef og
appelsín!“ segir Pétur, sem man ekkert eftir slys-
inu sem slíku. Sigurlínu Guðbjörgu Pétursdóttur
konu hans, sem var fyrir tilviljun stödd í Reykja-
vík þegar komið var með eiginmann hennar suður
með sjúkraflugi, var hins vegar fljótt gert ljóst að
staðan væri alvarleg og brugðið gæti til beggja
vona. Sjálf vissi hún hins vegar að þrjóskt væri í
sínum manni sem myndi fleyta honum langt, rétt
eins og kom á daginn. Alls voru 7.000 fersenti-
metrar lagðir á sárin á líkmana Péturs, en roðið á
að flýta fyrir gróanda þeirra auk þess að hafa
mildandi áhrif fyrir húðágærðslu.
Þorskroðið í þróun í sex ár
Þau Pétur og Sigurlína Guðbjörg hafa dvalist
syðra síðan í september, en fóru heim í gær og
verða þar í nokkra daga. Innan tíðar tekur svo við
frekari endurhæfing á Reykjalundi. Þannig eru
þrír fingur á vinstri hendi Péturs lamaðir, auk
þess sem hann finnur víða fyrir máttleysi. Einnig
kveðst hann þurfa að vinna andlega úr áfallinu.
Læknarnir Halla Fróðadóttir og bræðurnir
Þórir og Gunnar Auðólfssynir önnuðst aðgerð-
irnar á Pétri, sem voru vandasamar í alla staði.
Þannig skaðaðist Pétur á milta, lifur og nýrum en
brunasárin voru mest. Fljótt beindust sjónir
læknanna að því að nota til græðslu þorskroðið, en
notkun á því í þessu skyni hefur verið í þróun síð-
astliðin sex ár. Í því starfi hefur Hilmar Kjart-
ansson bráðalæknir og þróunarhópur starfs-
manna Kerecis verið í lykilhlutverki, en í sam-
starfi við heilbrigðisstarfsfólk víða um lönd.
Styrkir til að þróa græðandi meðferð við bruna-
sárum hafa m.a. komið frá bandaríska hernum.
Ánægjulegt að fylgjast með bata
„Þróun lækningavara er ferli sem byggist á fag-
legri nálgun, þróun og rannsóknum. Margt þarf
að ganga upp svo vara og lækningamáttur hennar
virki. Slíkt gerðist í tilviki Péturs og okkur hefur
fundist ánægjulegt að fylgjast með bata hans,“
segir Hilmar Kjartansson.
Roð af þorskinum reynist vel
- Fékk straum í háspennuvirki og 45% af húðinni brunnu - Sárin gróa með afurð
úr sjónum - Langri meðferð á sjúkrahúsi að ljúka - Endurhæfingin tekur við
Morgunblaðið/Eggert
Saman Pétur Oddsson brenndist mikið á efri hluta líkamans í slysinu. Með Sigurlínu Guðbjörgu konu
sinni sagði hann starfsfólki Kerecis sögu sína í gær. Vörur fyrirtækisins gerðu kraftaverk í átt til bata.
Morgunblaðið/Eggert
Læknir Margt þarf svo vara og lækningamáttur
hennar virki, segir Hilmar Kjartansson.
Oddur Þórðarson
oddurth@mbl.is
Afkoma ársins 2020 af rekstri utan-
ríkisráðuneytisins er jákvæð sem
nemur tæpum 1,2 milljörðum kr.
samkvæmt
bráðabirgðaupp-
gjöri, þrátt fyrir
að ráðueytið hafi
staðið frammi
fyrir einni
stærstu áskorun
síðari ára, að
koma Íslending-
um hvarvetna í
heiminum aftur
heim til Íslands
vegna heimsfaraldursins. Góða
rekstrarafkomu má að miklu leyti
rekja til þess að ferðakostnaður og
kostnaður vegna viðburðahalds lagð-
ist niður að mestu, en Guðlaugur Þór
Þórðarson utanríkis- og þróunar-
samvinnuráðherra segir að fleira
hafi þurft til.
Dregist saman að raungildi
„Við höfum aldrei séð neitt í lík-
ingu við það áður. Meirihluti utan-
ríkisþjónustunnar vann við það verk-
efni. Við höfum samt frá því fyrsta
auðvitað reynt að nýta fjármagn eins
vel og mögulegt er. Það hefur svo
auðvitað verið mitt upplegg síðan ég
byrjaði í stjórnmálum að fara vel
með almannafé og það verður það
áfram. Í mínum huga fer það ekki
endilega alltaf saman að auka fjár-
útlát og bæta þjónustu, að mínu mati
er það röng hugsun að svo sé,“ segir
Guðlaugur í samtali við Morgunblað-
ið.
Ef útgjöld síðastliðins árs eru bor-
in saman við útgjöld ráðuneytisins
eins og þau voru árið 2007 er utan-
ríkisráðuneytið annað tveggja ráðu-
neyta þar sem útgjöld hafa dregist
saman að raungildi frá því sem var
fyrir síðasta efnahagshrun.
Spenntur fyrir prófkjöri
Guðlaugur Þór, sem gefur kost á
sér í efsta sæti lista Sjálfstæðis-
flokksins í Reykjavíkurkjördæmi,
segist spenntur fyrir prófkjöri
flokksins. Framboðsfrestur er ekki
liðinn, en eins og sakir standa eru
þau tvö í framboði, hann og Áslaug
Arna Sigurbjörnsdóttir dómsmála-
ráðherra. Guðlaugur segist spenntur
að ræða við flokksmenn í Reykjavík
um þau mál sem helst brenna á gras-
rót flokksins.
Jákvæð afkoma af
rekstri ráðuneytis
- Ferðakostnaður lagðist nær niður
Guðlaugur Þór
Þórðarson
Í kjölfar annarrar
#metoo-bylgju
hefur umræðan
um kynfræðslu í
skólum fengið
byr undir báða
vængi á ný. Kall-
að hefur verið eft-
ir breytingum á
núverandi fyrir-
komulagi lengi,
en sumir telja að
fræðslan byrji of seint og sé ekki
nógu yfirgripsmikil.
Í desember skipaði Lilja Alfreðs-
dóttir mennta- og menningarmála-
ráðherra starfshóp sem hefur það
markmið að efla kynfræðslu í grunn-
og framhaldsskólum, og er honum
stýrt af Sólborgu Guðbrandsdóttur
fyrirlesara.
Hópurinn á að greina með hvaða
hætti unnt er að koma á markvissari
kennslu um kynheilbrigði og kyn-
hegðun og skila til ráðherra tillögu
að framkvæmd kennslu í kynfræðslu
og ofbeldisforvörnum. Gert er ráð
fyrir að hópurinn skili niðurstöðum
sínum til Lilju í lok mánaðarins.
„Ég held að hún muni styrkjast,“
segir Lilja spurð um þau áhrif sem
hún telur niðurstöður hópsins hafa á
kynfræðslu í skólum landsins.
„Við settum hópinn á laggirnar
meðal annars til að mæta þeirri stað-
reynd að endurskoðunar er þörf á
nálgun okkar á kynfræðslu.“
Nemendur hafi kallað eftir þeirri
endurskoðun á fundum með ráð-
herra, og því sé mikilvægt að á þá sé
hlustað. „Svo fékk ég mjög góða
áskorun frá starfshópnum um að það
þyrfti að stíga fastar til jarðar hvað
þetta varðar,“ segir Lilja.
Margir telji kynfræðslu hafa stað-
ið í stað svo árum skiptir, og tími sé
kominn til breytinga.
„Okkur finnst brýnt að vera í takt
við tímann,“ segir Lilja og bætir við
að vinnu starfshópsins miði vel og
von sé á niðurstöðum á næstunni. Þá
hafi ný #metoo-bylgja vitaskuld
áhrif á þessi mál.
Stíga þurfi
fastar til
jarðar
- Kynfræðsla efld
Lilja
Alfreðsdóttir