Morgunblaðið - 09.06.2021, Síða 4

Ekki skylt að samein-
ast en skilmálar settir
Ómar Friðriksson
omfr@mbl.is
Meirihluti umhverfis- og samgöngu-
nefndar Alþingis leggur til að umdeilt
orðalag um að ráðherra sveitar-
stjórnarmála skuli hafa frumkvæði að
sameiningu sveitarfélaga sem ekki ná
lágmarksíbúafjölda verði fellt út úr
frumvarpi ráðherrans um eflingu
sveitarstjórnarstigsins. Þetta kemur
fram í nefndaráliti meirihlutans.
Fulltrúar margra minni sveitarfé-
laga höfðu lýst andstöðu við þetta
ákvæði og ráðherra lýsti því yfir í vet-
ur að hann væri opinn fyrir umræðu
um málamiðlanir til að tryggja
breiðari samstöðu.
Stefnt að því sem markmiði að
íbúar verði ekki færri en 1.000
Segir í álitinu að nefndin hafi unnið
að breytingartillögum við frumvarpið
í samvinnu við samgöngu- og sveitar-
stjórnarráðuneytið og þær einnig
verið sendar til sveitarfélaga til um-
sagna. Afar brýnt sé að ná fram sam-
stöðu um þær breytingar sem ráðast
á í til þess að efla sveitarstjórnarstig-
ið.
Meirihlutinn leggur til að í stað
þess að kveða á um að lágmarksíbúa-
fjöldi sveitarfélags skuli vera 1.000
íbúar verði kveðið á um þá almennu
stefnumörkun að stefna skuli að því
að lágmarksstærð sveitarfélags verði
1.000 íbúar. Í breytingartillögum
meirihlutans eru einnig lagðar ýmsar
skyldur á sveitarfélög sem ná ekki
lágmarksstærð til að ná markmiðum
um aukna sjálfbærni þeirra. Þessum
sveitarfélögum ber innan árs frá
sveitarstjórnarkosningum að hefja
annaðhvort formlegar sameiningar-
viðræður við annað eða önnur ná-
grannasveitarfélög eða vinna álit um
stöðu sveitarfélagsins og getu til þess
að sinna lögbundnum verkefnum.
10% íbúa geti farið fram á
bindandi atkvæðagreiðslu
„Álitið skuli sent ráðuneytinu til
umsagnar og síðan kynnt íbúum
sveitarfélagsins ásamt umsögn ráðu-
neytisins. Eftir að álitsgerðin liggur
fyrir beri sveitarstjórn að taka form-
lega afstöðu til þess hvort rétt sé að
hefja sameiningarviðræður og hafa
um sameininguna tvær umræður skv.
18. gr. sveitarstjórnarlaga. Ákveði
sveitarstjórn að hefja ekki samein-
ingarviðræður geti 10% þeirra íbúa
sem kosningarrétt eiga í sveitarfélagi
farið fram á almenna og bindandi at-
kvæðagreiðslu um ákvörðunina,“
segir um breytingartillögurnar í
nefndarálitinu.
„Skylda samkvæmt ákvæðinu
virkjast við hverjar sveitarstjórnar-
kosningar og ber því sveitarstjórn
sveitarfélags sem hefur færri en
1.000 íbúa við kosningar að hefja
sameiningarviðræður eða láta vinna
álitsgerð eftir kosningar óháð því
hvort fyrir liggi eldri álitsgerð af
sama meiði eða hvort slíkar viðræður
hafi áður farið fram,“ segir þar enn-
fremur.
Sveitarstjórnarráðuneytinu er fal-
ið sérstakt eftirlitshlutverk vegna
álitsgerðarinnar. Jafnframt er lögð
sú skylda á þessi sveitarfélög að
kynna álitsgerðina og umsögn ráðu-
neytisins íbúum. Ef íbúar fella í at-
kvæðagreiðslu ákvörðun sveitar-
stjórnar að hefja ekki viðræður um
sameiningu skal sveitarstjórn verða
við ósk íbúanna og fara í sameining-
arviðræður. Þá þarf einnig að ljúka
þeim viðræðum með atkvæðagreiðslu
íbúa og gæti þannig komið til þess að
tvær atkvæðagreiðslur færu fram um
málið.
- Skyldur lagðar á sveitarfélög sem ná ekki lágmarksstærð
Morgunblaðið/Eggert
Alþingi Sveitarstjórnafrumvarpið
fór til 2. umræðu sl. mánudag.
4 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 9. JÚNÍ 2021
HURÐIR
Tunguháls 10, 110 Reykjavík, sími 567 3440, vagnar@vagnar.is, vagnar.is
• Stuttur afhendingartími
• Hágæða íslensk
framleiðsla
• Val um fjölda lita í
RAL-litakerfinu
• Vindstyrktar hurðir
Bílskúrs- og iðnaðarhurðir
Iðnaðarhurðir
Iðnaðarhurðir með gönguhurð
Bílskúrshurðir
Hurðir í trékarma
Tvískiptar hurðir
Smíðað eftir máli
Fyrsta flokks þjónusta og ráðgjöf
Hólmfríður María Ragnhildardóttir
hmr@mbl.is
Sjávarútvegsfyrirtækið Brim hyggst styrkja Hið ís-
lenska bókmenntafélag um 16 milljónir króna næstu
fjögur árin, samkvæmt ákvæðum samstarfs- og
styrktarsamnings sem undirritaður var í Safnahúsinu
við Hverfisgötu í gær.
Markmið samningsins er meðal annars að efla starf-
semi og útgáfu Bókmenntafélagsins í þeim tilgangi að
styðja og styrkja íslenska tungu.
Að sögn Jóns Sigurðssonar, forseta Bókmenntafélags-
ins, er styrkurinn frá Brimi mikilvæg viðbót við tekju-
stofna félagsins en það varð fyrir miklu fjárhagstapi þeg-
ar kórónuveirufaraldurinn brast á, þar sem húseign í
þeirra eigu var á leigu hjá ferðaþjónustufyrirtæki.
Mikilvægt að efla menninguna
Hið íslenska bókmenntafélag hefur verið starfrækt frá
árinu 1816 og á sér ríka sögu en félagið var meðal annars
hornsteinn í sjálfstæðisbaráttu Íslendinga á sínum tíma.
Guðmundur Kristjánsson, stjórnarmaður Brims,
kvaðst ánægður með tækifærið til að styrkja þessa starf-
semi. „Við kynntum okkur þetta félag og komumst að því
að þetta er eitt merkilegasta félag á Íslandi. Það er bara
heiður fyrir okkur að fá að vinna með þeim í fjögur ár af
þessum 205 sem eru komin.“ Benti Guðmundur einnig á
að ef eitthvað hefði haldið lífi í okkur Íslendingum allar
þessar aldir þá væri það bókmenntahefðin og útgerðin.
Telur Jón, forseti Bókmenntafélagsins, einnig mikil-
vægt að stórfyrirtæki á Íslandi beiti fjárhagskröftum
sínum til að styrkja menningarfyrirtæki og sagðist hann
vona að fordæmið sem Brim hefði sett yrði öðrum til eft-
irbreytni.
Hefur sjávarútvegsfyrirtækið einnig ákveðið að hefja
átak þar sem markmiðið er að efla íslenska tungumála-
kunnáttu erlends starfsfólks, meðal annars með nám-
skeiðum og í gegnum samstarf við utanaðkomandi ein-
staklinga.
Segir Guðmundur að Hið íslenska bókmenntafélag
hafi veitt þeim innblástur til að gera betur í þessum mál-
um en íslensk tunga er grunnurinn að menningu okkar
og ber okkur skylda að hlúa að henni og gera nýbúum
kleift að læra hana.
Morgunblaðið/Kristinn Magnússon
Samningur Þeir Guðmundur Kristjánsson (t.v.) og Jón Sigurðsson takast í hendur eftir undirskriftina.
Brim styrkir Bókmennta-
félagið um 16 milljónir
- Brim gerist bakhjarl Hins íslenska bókmenntafélags
Gígur eldgossins í Geldingadal
lokast smátt og smátt en aðalflæðið
úr honum rennur undir hrauni sem
sést ekki á yfirborðinu. Þorvaldur
Þórðarson prófessor hjá Jarðvís-
indastofnun segir þróunina vera í átt
að dyngjugosi en er þó ekki tilbúinn
að fella dóm um það fyrr en stór
hrauntjörn myndist yfir gígnum.
Otti Rafn Sigmarsson hjá björg-
unarsveitinni Þorbirni segir að nú sé
ekki hægt að komast jafn nálægt
gígnum og áður. Gosið sjáist greini-
lega en sé ekki jafn tilkomumikið.
Gígurinn sé að lokast svo hraun-
flæðið skjótist ekki lengur jafn hátt
upp í loftið.
Í gær upphófust gróðureldar við
gosjaðarinn sem varð til þess að
mistur barst inn yfir höfuðborgar-
svæðið. Otti sagði eldana hafa hjaðn-
að hratt en bendir á að ekki sé óeðli-
legt að það myndist gróðureldar í
návígi við eldgos.
Nú hefur Íslendingum fækkað og
ferðamönnum fjölgað sem leggja
leið sína að gosinu. Því er jafnari
straumur af fólki yfir daginn en ekki
sama álagið á kvöldin og var. Otti
segist ekki finna mun á viðmóti
ferðamanna og Íslendinga en segir
að langflestir séu kurteisir og komi
vel fram við björgunarsveitina og
aðra á gosstöðvunum. Á vef mbl.is
er hægt að fylgjast með eldgosinu í
beinu streymi frá þremur vef-
myndavélum.
thorab@mbl.is
Gosið ekki jafn
tilkomumikið
- Jafnari straumur fólks yfir daginn
Andrés Magnússon
andres@mbl.is
Óli Björn Kárason, þingmaður
Sjálfstæðisflokksins í Suðvestur-
kjördæmi, segir lækkun skatta
vera á dagskrá næstu ríkisstjórnar,
eigi flokkur hans aðild að henni.
Það sé nákvæmlega það sem efna-
hagslífið þarfnist, bæði fólk og
fyrirtæki.
Þetta er meðal þess sem fram
kemur í viðtali við Óla Björn í Dag-
málum í dag, en þar ræðir hann
meðal annars um fjölmiðla-
umhverfið, ríkisstjórnarsamstarfið
og horfur í stjórnmálum. Ekki síð-
ur rekur hann þó lífsviðhorf sín,
sem mótað hafa hans pólitísku
skoðanir, en þau kveðst hann hafa
meðtekið barn að aldri í bakaríinu
heima á Sauðárkróki.
„Það vitlausasta sem við gætum
gert við núverandi aðstæður er að
leggja auknar álögur á fyrirtæki og
launafólk vegna þess að þær drepa
niður, þær hægja á öllu,“ segir Óli
Björn þegar hann er spurður út í
skattamálin. „Okkar hlutverk á
komandi misserum og árum er að
skrúfa frá súrefninu, ýta undir með
fólki. Það getum við gert með
lægri sköttum, en ekki síður með
einföldun á regluverki, með því að
gera atvinnulífi og launafólki lífið
þægilegra, svo sem eins og með
stafrænni stjórnsýslu, sem er risa-
mál.“
Hann játar þó að ná þurfi betur
utan um opinberan rekstur. „Við
verðum að viðurkenna það, sér-
staklega við sjálfstæðismenn, að
það á sér stað veruleg sóun í
rekstri ríkisins,“ segir Óli Björn og
segir skattgreiðendur ekki alltaf fá
peninganna virði. „Þetta er verk-
efnið. Ekki það að halda áfram og
dæla meiru inn í ríkissreksturinn,
heldur að fara betur með, byggja
undir atvinnulífið, létta undir með
fólki með því að auka súrefnisgjöf-
ina og lækka skatta, þetta er svo
einfalt. Ég lærði það í bakaríinu!“
Lægri skattar og
ráðdeild á dagskrá
- Óli Björn Kárason í Dagmálum í dag
Morgunblaðið/Hallur
Dagmál Óli Björn mótaði lífsskoð-
anirnar í bakaríinu á Sauðárkróki.