Morgunblaðið - 09.06.2021, Síða 10

10 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 9. JÚNÍ 2021
„Ég er langþreyttur sjálfstæðismað-
ur. Búinn að vera flokksbundinn frá
15 ára aldri með einu hléi þó. Ég er
meira að segja í þeim armi sem hlýtur
að vera langþreyttastur, en það eru
sjálfstæðismenn utan höfuðborgar-
svæðisins.“
Þannig hefst
grein sem Þor-
valdur Lúðvík
Sigurjónsson
skrifar í gær á
fréttavefinn
Akureyri.net og
gagnrýnir þar
þrjá ráðherra
Sjálfstæðisflokks-
ins, þau Bjarna
Benediktsson, Ás-
laugu Örnu Sigurbjörnsdóttur og
Þórdísi Kolbrúnu R. Gylfadóttur.
Þorvaldur Lúðvík er flugmaður og
framkvæmdastjóri Circle Air á Akur-
eyri og gegndi á sínum yngri árum
trúnaðarstörfum fyrir Sjálfstæðis-
flokkinn.
Það eru einkum verkefni tengd
Keflavíkurflugvelli og Reykjavíkur-
flugvelli sem Þorvaldur Lúðvík gagn-
rýnir ráðherrana fyrir en hann hefur
lengi barist fyrir uppbyggingu við
Akureyrarflugvöll og ferðaþjónustu
almennt á landsbyggðinni.
Nefnir hann sem dæmi að Bjarni
Benediktsson hafi farið „fyrir gröfu-
flokki“ til að hefja 20 milljarða upp-
byggingu við Leifsstöð. Áður hafi
Bjarni lýst því yfir að hann hefði ekk-
ert með Isavia að gera og yrði að gæta
armlengdarsjónarmiða. „Akureyri og
Egilsstaðir, varavellir Keflavíkur og
mögulegar gáttir inn í landið, hafa
vælt um 3-5 milljarða á undangengn-
um árum og séð slælegan árangur,“
ritar Þorvaldur Lúðvík.
Þá nefnir hann að Þórdís Kolbrún
hafi nýverið kynnt svonefndar Vörður
í íslenskri ferðaþjónustu, þar sem
fjármunir fara í fjölmennustu ferða-
mannastaðina, eins og Þingvelli, Gull-
foss, Geysi og Jökulsárlón. Saknar
hann fjármuna til staða eins og Dynj-
anda, Snæfellsjökuls, Mývatns, Detti-
foss og Stuðlagils.
Loks beinir Þorvaldur Lúðvík
spjótum sínum að Áslaugu Örnu, fyrir
að hafa rétt fyrir prófkjör talað um
„tafarlausa“ viðbyggingu á flugskýli
Gæslunnar á Reykjavíkurflugvelli.
„Hvaða framtíðarsýn eða hyggjuvit
getur varið það að hafa allt bráðavið-
bragð landsmanna samankomið á
sama bletti á vesturannesi landsins,
þvert gegn ráðleggingum sérfræð-
inga og vilja Gæslunnar?“ spyr hann í
greininni.
„Langþreyttastur“
á landsbyggðinni
- Gagnrýnir þrjá ráðherra harðlega
Þorvaldur Lúðvík
Sigurjónsson
BAKSVIÐ
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
Fiskeldisfyrirtækið Hábrún hf. í
Hnífsdal hefur misst af tækifærum
til að byggja sig áfram upp í Ísafjarð-
ardjúpi vegna þess að Skipulags-
stofnun afgreiddi
ekki innan tilskil-
ins frests tillögu
hennar að mats-
áætlun fyrir
11.500 tonna eldi.
Að sögn tals-
manna fyrir-
tækisins hefur
verið brotið á rétti
þess með því og
ekki síður með
breytingum á
gildistökuákvæðum lagabreytinga á
árinu 2019 en sleifarlag var við þá
vinnu, að mati lögmanns félagsins.
Fyrirtækið nýtir nú síðbúna kæru-
leið til úrskurðarnefndar umhverfis-
og auðlindamála.
Hábrún hefur lengi verið með fisk-
eldi í Ísafjarðardjúpi og er einn af
frumkvöðlunum í því. Það vildi taka
þátt í kapphlaupinu um aðgang að
Djúpinu, þegar opnað yrði fyrir eldi
þar. Hóf vinnu við umhverfismat á
11.500 tonna eldi á laxi og regnboga-
silungi og sótti um rekstrarleyfi til
Matvælastofnunar.
Hábrún skilaði lokatillögu að
matsáætlun fyrir stækkunina til
Skipulagsstofnunar 24. maí 2019 og
hafði þá verið tekið tillit til ábendinga
stofnunarinnar. Talsmenn fyrir-
tækisins benda á að Skipulagsstofn-
un hafi borið að taka afstöðu til tillög-
unnar innan fjögurra vikna þannig að
fyrirtækið gæti haldið áfram með
matsvinnuna og skilað inn skýrslum.
Skilyrðum breytt skyndilega
Á sama tíma var atvinnuveganefnd
Alþingis að fjalla um frumvarp sjáv-
arútvegs- og landbúnaðarráðherra
um breytingar á fiskeldislögum. Í
frumvarpinu var gert ráð fyrir að
umsóknir um rekstrarleyfi fyrir
sjókvíar á svæðum sem hafi verið
metin til burðarþols myndu halda
gildi sínu þrátt fyrir ákvæði laganna
um að nýtt fyrirkomulag úthlutunar
tæki gildi með lagabreytingunni.
Meirihluti atvinnuveganefndar
breytti hins vegar um stefnu þegar
málið kom til nefndarinnar á milli
annarrar og þriðju umræðu. Gerð
var sú krafa að umsóknir héldu að-
eins gildi sínu að mati á umhverfis-
áhrifum væri lokið fyrir gildistöku
eða lögð hefði verið fram frummats-
skýrsla til Skipulagsstofnunar. Rök-
in voru þau að með þessu væri gætt
jafnræðis þeirra aðila sem sannan-
lega hefðu lagt út í kostnað og vinnu
vegna fyrirhugaðs eldis.
Sigurður G. Guðjónsson, lögmaður
Hábrúnar, segir að þetta hafi nefndin
ákveðið án athugunar á því hvernig
kostnaður og vinna fiskeldisfyrir-
tækja skiptist milli vinnu við gerð til-
lagna að matsáætlun og frummats-
skýrslu. Bendir hann á að
kostnaðurinn liggi í rannsóknum sem
gerðar eru á meðan matsáætlun er
unnin. Frummatsskýrslan sé aðeins
samantekt á þeirri vinnu. Hann talar
um sleifarlag nefndarinnar í þessu
sambandi.
Lögin voru samþykkt 19. júní
2019. Þau tóku hins vegar ekki gildi
fyrr en með birtingu í Stjórnartíð-
indum 17. júlí.
Vegna þess að Skipulagsstofnun
afgreiddi ekki matsáætlun Hábrúnar
á þessum tíma náði fyrirtækið ekki
að skila inn frummatsskýrslu og
fraus úti með umsókn sína.
Sigurður G. segir að þegar Skipu-
lagsstofnun var spurð um afgreiðslu
umsóknarinnar hafi því verið svarað
að Alþingi hefði samþykkt ný lög
sem gerði það að verkum að fyrir-
tækið gæti ekki haldið áfram með
rekstrarleyfisumsókn sína. Vekur
hann athygli á því að á þeim tíma
hafi ekki verið búið að birta lögin.
„Við sjáum það núna í úrskurði í
máli Arnarlax að fulltrúar þess
fyrirtækis voru í samskiptum við
Skipulagsstofnun og að reka eftir að
fá afgreiðslu á erindi sínu áður en
lögin yrðu birt. Okkur finnst það
sérkennilegt að stofnunin hafi ekki
talið ástæðu til að ljúka umfjöllun
um erindi Hábrúnar á gildistíma
gömlu laganna og segja mönnum
svo að þeir séu úti, vitandi að ekki
var búið að birta lögin,“ segir Sig-
urður.
Hann segir að með því fúski Al-
þingis sem lýst er hér að framan hafi
Alþingi afhent erlendum félögum
yfirráð yfir fiskeldisfjörðunum á Ís-
landi og vísar til eignarhalds á stóru
laxeldisfyrirtækjunum.
Skaðabótaskylda líkleg
Hábrún hefur verið að ganga eftir
því að Skipulagsstofnun svari form-
lega erindi þeirra frá 2019 um að
umhverfismati fyrirtækisins yrði
framhaldið með viðeigandi af-
greiðslu. Skipulagsstofnun segist
hafa svarað áður en ítrekar í bréfi
frá 4. júní sl. að því sé hafnað að taka
matsáætlun og frummatsskýrslu til
meðferðar. Meðal annars er nefnt
að áform Hábrúnar falli ekki undir
bráðabirgðaákvæði laganna.
Með þessu opnast þó kærufrestur
til úrskurðarnefndar umhverfis- og
auðlindamála. Hábrún mun nýta sér
hann. Verður þess krafist að tillaga
að matsáætlun verði tekin til af-
greiðslu eins og Skipulagsstofnun
hafi borið að gera á sínum tíma.
Sigurður lögmaður hefur skoðað
það fyrir Hábrún hvort félagið
kunni að eiga skaðabótakröfu á
hendur íslenska ríkinu vegna atvika
í tengslum að lagabreytinguna árið
2019 og afgreiðslu Skipulagsstofn-
unar. Niðurstaða hans er að það séu
meiri líkur en minni að ríkið sé
skaðabótaskylt vegna þess fjártjóns
sem fyrirtækið hefur orðið fyrir.
Sigurður segir þó í samtali við
Morgunblaðið að ekki sé verið að
hóta málsókn. Forsvarsmenn fé-
lagsins hafi verið að reyna að fá leið-
réttingu sinna mála, á grundvelli
bráðabirgðaákvæða í upprunalegu
frumvarpi sem grundvallast hafi á
efnislegum rökum.
Sleifarlag við lagasetningu
- Lítið fiskeldisfyrirtæki í Ísafjarðarbæ verður af möguleikum til að byggja sig upp í Ísafjarðardjúpi
vegna breytinga á gildistöku fiskeldislaga - Kærir höfnun Skipulagsstofnunar á að afgreiða erindi
Morgunblaðið/Helgi Bjarnason
Sjókvíar Eftirsótt er að fá leyfi til laxeldis í Ísafjarðardjúpi.
Sigurður G.
Guðjónsson
Þótt Hafrannsóknastofnun hafi lokað Ísafjarðardjúpi fyrir eldi á frjóum
laxi um mitt ár 2017 héldu fiskeldisfyrirtækin áfram að undirbúa um-
sóknir sína um eldi þar, í von um að Hafró myndi endurskoða afstöðu
sína. Hábrún var með eldi í Djúpinu en taldi nauðsynlegt að fara í slaginn
þegar það sá hvað stóru fyrirtækin lögðu mikið í umsóknir sínar. Annars
myndi fyrirtækið ekki hafa svigrúm til stækkunar. Hafró taldi á síðasta
ári óhætt að leyfa 12 þúsund tonna framleiðslu.
Þá var staðan sú að þrjú fyrirtæki höfðu sloppið inn fyrir þröskuldinn
sem Alþingi setti fyrir leyfisveitingum. Arctic Fish, Arnarlax og Háafell
(dótturfélag HG á Ísafirði) voru komin nægjanlega langt með umhverf-
ismat til þess að þau gætu bitist um leyfin en Hábrún var lokuð úti.
Myndaðist ákveðin forgangsröð með afgreiðslum Skipulagsstofnunar
sem ekki sætta sig allir við og nú er Matvælastofnun að rannsaka hvort
leyfin hafi verið afgreidd í réttri röð.
Þrír bítast um forgangsröðina
LAXELDISLEYFI Í ÍSAFJARÐARDJÚPI