Morgunblaðið - 10.07.2021, Qupperneq 23

23
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 10. JÚLÍ 2021
Slegin tún Flúðir í Hrunamannahreppi og nærliggjandi sveitir skörtuðu sínu fegursta og skýin stigu léttan dans þegar ljósmyndari Morgunblaðsins flaug yfir Suðurland í vikunni.
Eggert
Fróðlegt væri að vita
hvort Þorsteinn Páls-
son hafi verið ósam-
mála grein sem Chris
Patten, síðasti breski
landstjórinn í Hong
Kong, birti í Morg-
unblaðinu 6. júlí sl. um
„einstefnu“ Kínverja í
utanríkismálum. Helst
hallast ég að því að
Þorsteinn hafi ekki les-
ið grein Pattens, því annars hefði
hann vart sent frá sér Fréttablaðs-
grein 8. júlí sl., þar sem hann hann
notar orð eins og „fjölþjóða-
samvinnu“ og „evrópusamstarf“ í
misheppnaðri viðleitni til að koma
höggi á Sjálfstæðisflokkinn og mig.
Í greininni segir Þorsteinn m.a.:
„Sjálfstæðismenn í suðvestur-
kjördæmi ákváðu nýlega að setja í
baráttusæti á lista sínum í þessu
sterkasta vígi flokksins einn helsta
andófsmann EES-samningsins, sem
auk þess var aðalhugmyndafræðing-
urinn í andstöðunni við þriðja orku-
pakkann. Áður skipaði þetta sæti
talsmaður frjálslyndra viðhorfa í
flokknum.“
Tilvitnaðar línur – og grein Þor-
steins í heild sinni – gefa tilefni til
eftirfarandi athugasemda og leið-
réttinga.
Sú „ákvörðun“ sjálfstæðismanna
sem Þorsteinn vísar þarna til er lýð-
ræðisleg niðurstaða prófkjörs þar
sem alls 4.772 manns greiddu at-
kvæði, fleiri í þessu kjördæmi einu
en í prófkjörum allra annarra ís-
lenskra stjórnmálaflokka samtals á
landsvísu. Flokkur
Þorsteins valdi ólýð-
ræðislega á framboðs-
lista sína.
Þorsteinn afflytur
sjónarmið mín þegar
hann kallar mig „and-
ófsmann EES-
samningsins“. Þvert á
móti hef ég fram til
þessa lagt aðaláherslu
á að Íslendingar nýti
ákvæði samningsins til
sjálfsagðrar hags-
munagæslu gagnvart
ESB og öðrum EES-þjóðum.
Þorsteinn ýjar að því að ef Sjálf-
stæðisflokkurinn vinni umrætt sæti
megi „reikna með fleiri uppákomum
við innleiðingu reglna á grundvelli
EES-samningsins“. Ef skilja má
þetta svo að Þorsteinn telji rétt að
líkja lágmarkskröfum um þinglega
meðferð, hagsmunagæslu og lýðræð-
islega rót laga við einhvers konar
„uppákomur“ þá ber það vott um
stjórnlyndi og valdboðsstefnu ann-
ars vegar og þrælslund hins vegar,
en ekki það „frjálslyndi og lýðræði“
sem flokkur Þorsteins vill þó kenna
sig við í orði kveðnu.
Viðhorf liðinnar tíðar
Mikið vatn hefur runnið til sjávar
síðan ég starfaði sem nýútskrifaður
lögfræðingur í dómsmálaráðuneyti
Þorsteins Pálssonar. Hann er hættur
á þingi en ég er mögulega á leið
þangað inn nú í haust. Þetta ætti að
vera Þorsteini til áminningar um að
staða Íslands gagnvart ESB er ekki
hin sama nú og hún var fyrir næstum
30 árum þegar Ísland gerðist aðili að
EES. Í grein sinni vísar Þorsteinn
ítrekað til „Evrópusamstarfsins“, án
þess að séð verði að hann greini þá
undiröldu ólýðræðislegrar valda-
samþjöppunar sem síðustu ár hefur
orðið öllum sýnileg sem það vilja sjá.
Þessi skortur á greiningu, sem
greinilega háir þó fleirum en Þor-
steini, er illskiljanlegur í ljósi þeirra
upphafsorða Rómarsáttmálans
(1957) að stefnt sé að „æ nánari sam-
runa“ (e. ever closer union). Hinn „æ
nánari samruni“ aðildarríkja ESB
stefnir nú hraðbyri í átt frá því sem
Chris Patten segir í áðurnefndri
grein að sé undirstaða tvíhliða sam-
skipta fullvalda ríkja, þ.e. að ákvarð-
anir séu alla jafna teknar „ýmist í
sameiningu eða einhliða, í því augna-
miði að varðveita og efla eigin hags-
muni […]“. Eftir útgöngu Breta hef-
ur þessi straumur orðið merkjanlega
þyngri, sbr. frétt Reuters 8. júní sl.
um þau ummæli utanríkisráðherra
Þýskalands að afnema ætti neitunar-
vald aðildarríkja ESB í utanríkis-
málum. Smáríkjum á þannig ekki
lengur að leyfast að standa í vegi fyr-
ir meirihlutavaldi innan ESB. Á
sama tíma berast fregnir af sam-
bærilegri einstefnuþróun í innanrík-
ismálum aðildarríkjanna, því fram-
kvæmdarstjórn ESB hefur tilkynnt
að hún hyggist stefna sjö ríkjum fyr-
ir dómstól ESB vegna brota á Evr-
ópureglum, m.a. Þýskalandi fyrir að
heimila þýska stjórnarskrárdóm-
stólnum að segja að skattfé Þjóð-
verja skuli varið í samræmi við
þýsku stjórnarskrána en ekki sam-
kvæmt Evrópurétti. Þeir sem harð-
ast vilja halda sig við ESB-
draumsýnina munu svara þessu með
því að segja að allar þessar máls-
höfðanir og valdbeiting þjóni göf-
ugum tilgangi. Fram hjá því verður
þó ekki horft að slíkir einstefnu-
tilburðir Brusselveldisins misvirða
ítrekað lýðræðislegan vilja aðildar-
þjóðanna. Í framkvæmd víkur lýð-
ræðið þar fyrir skrifræðinu og lýð-
veldin fyrir skrifstofuveldinu.
Íslendingar þurfa ekki að rýna í
neina kristalskúlu til að sjá hver
staða smáríkja í slíku fyrirkomulagi
kemur til með að vera. Stærstu ríkin,
sem leggja fram mest fjármagn,
verða ráðandi í öllum meginatriðum.
Stöndum gegn ófrjálslyndu
og ólýðræðislegu íhaldi
Skrif Þorsteins bera vott um
skeytingarleysi gagnvart fullveldi
Íslands, því hagsmunir Íslands sam-
ræmast illa þeim veruleika að vera
jaðarsett og áhrifalaust smáríki
gagnvart æðsta valdi innan ESB.
Hugsjónir um sjálfsákvörðunarrétt
þjóða og alþjóðlega samvinnu eru
ekki í takt við þá vaxandi einstefnu
sem nú blasir við á vettvangi ESB.
Fullveldi felur í sér að íslensk lög séu
sett af lýðræðilega kjörnu Alþingi og
að æðsta túlkunarvald um þau lög sé
hjá íslenskum dómstólum. Vilji menn
ofurselja íslenska kjósendur öðru
fyrirkomulagi er sjálfsagt að við-
komandi láti á það reyna í lýðræðis-
legum kosningum. Það jákvæða við
grein Þorsteins er að þar kristallast
sú staðreynd að nú í haust gefst kjós-
endum í reynd færi á að tjá afstöðu
sína til þessara álitaefna þar sem
menn hafa þá skýran valkost milli
þeirra sjónarmiða sem ég hef fært
fram, annars vegar, og svo þeirrar
tegundar valdasamruna, valdboðs,
stjórnlyndis, einstefnu og undir-
lægjuháttar sem Þorsteinn Pálsson
og fleiri boða undir merkjum annarra
flokka. Í því samhengi mun mér gef-
ast tækifæri til að draga fram veik-
leika og misskilning, ef ekki afbökun,
í málflutningi Þorsteins og annarra
sem horfið hafa frá sjálfstæðisstefn-
unni og telja nú „augljóst“ að frí-
verslun útheimti fullveldisframsal til
yfirþjóðlegs embættismannavalds og
stofnanaveldis í fjarlægum borgum.
Þennan draug hafa Bretar kveðið
niður eftir útgöngu sína úr ESB með
tvíhliða samningum við önnur ríki.
Lausnin felst einfaldlega í gagn-
kvæmri viðurkenningu fram-
leiðslustaðla, auk synjunar- og neit-
unarvalds þar sem það á við. Hvað
sem firrum Þorsteins Pálssonar kann
að líða er Íslandi þessi leið fær sem
fullvalda ríki, án þess að ofurselja sig
erlendu lagasetningar- og túlk-
unarvaldi. Þetta er hrein skynsemi
og stendur nær klassísku frjálslyndi í
framkvæmd en ákall Þorsteins Páls-
sonar um blint íhald, undirlægjuhátt,
miðstýringu og órjúfanlega tryggð
við ESB, allt á kostnað sjálfsákvörð-
unarréttar og lýðræðis. Ég treysti
kjósendum til að hafna gervistjórn-
málum, sýndarlýðræði og gervifrjáls-
lyndi af þeim toga sem Þorsteinn
Pálsson boðar nú.
Eftir Arnar Þór
Jónsson »Kjósendur hljóta að
hafna gervistjórn-
málum, sýndarlýðræði
og gervifrjálslyndi.
Arnar Þór Jónsson
Höfundur skipar 5. sætið á
framboðslista Sjálfstæðisflokksins
í Suðvesturkjördæmi.
Höfum það sem sannara reynist