Fréttablaðið - 09.11.2021, Blaðsíða 10

n Halldór
n Frá degi til dags
ÚTGÁFUFÉLAG: Torg ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Helgi Magnússon FORSTJÓRI OG ÚTGEFANDI: Björn Víglundsson RITSTJÓRI: Sigmundur Ernir Rúnarsson ser@frettabladid.is,
FRÉTTASTJÓRAR: Aðalheiður Ámundadóttir adalheidur@frettabladid.is Ari Brynjólfsson arib@frettabladid.is, Garðar Örn Úlfarsson gar@frettabladid.is VEFSTJÓRI: Einar Þór Sigurðsson einarthor@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 80.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í
stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSN 1670-3871 FRÉTTABLAÐIÐ Kalkofnsvegur 2, 101 Reykjavík Sími: 550 5000, ritstjorn@frettabladid.is HELGARBLAÐ: Björk Eiðsdóttir bjork@frettabladid.is MENNING: Kolbrún
Bergþórsdóttir kolbrunb@frettabladid.is ÍÞRÓTTIR: Hörður Snævar Jónsson hoddi@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Anton Brink anton@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is
Matarsóun
ein og sér
veldur
meiri
gróður-
húsa-
áhrifum en
öll einstök
lönd heims
að Kína
og Banda-
ríkjunum
undan-
skildum.
Við
þurfum að
vinda ofan
af áratuga-
langri-
áherslu
á einka-
bílinn
sem okkar
helsta
samgöngu-
máta.
Björk
Eiðsdóttir
bjork
@frettabladid.is
N Ý F O R M
h ú s g a g n a v e r s l u n
h ú s g a g n av e r s l u n
Strandgötu 24 | 220 Hafnarfjörður | Sími 565 4100 | nyform.is
Mikið úrval af HVÍLDARSTÓLUM
með og án rafmagns lyftibúnaði
Komið og
skoðið úrvalið
„Það er bara geggjað að vera í strætó. Maður fær
ógeðslega mikinn tíma og svo er frítt wi-fi. Bara alger
læfseifer,“ sagði 11 ára dóttir mín þegar við vorum
að ræða fyrirkomulagið á gítartímanum hennar.
Hún hefur lært á gítar í tvö ár og í fyrstu skutlaði
pabbi hennar henni með tilheyrandi vinnuraski og
umhverfisálagi. Frá því í janúar hafa börn 11 ára og
yngri fengið frítt í Strætó. Síðan þá hefur hún sjálf séð
um að koma sér í og úr gítartímum.
Dóttir mín hefur ekki látið staðar numið við gítar-
tímana heldur fer hún miklu víðar, stundum ein
en oftar í félagsskap vina sinna, til að sinna sínum
ýmsu hugðarefnum. Nútímakrakkar eru þaulvanir
farsímum og eiga auðvelt með að skipuleggja ferðir
sínar og komast þangað sem þau vilja. Hún og aðrir
krakkar í kringum hana upplifa því frelsið sem fylgir
því að komast ferða sinna sjálf með almennings-
samgöngum sem gerir þau vonandi að framtíðar-
notendum.
Smávægilegar breytingar á þjónustu eða verkefn-
um geta orðið til stórra breytinga á umhverfi okkar
og hegðun. Ákvörðun Strætó um að niðurgreiða
ferðir 11 ára og yngri hefur fjölgað notendum í þeim
hópi. Það er mín skoðun að við eigum að niðurgreiða
almenningssamgöngur og aðra vistvæna ferðamáta
og halda gjaldtöku í lágmarki, ekki síst fyrir þau sem
nýta sér þær að staðaldri.
Við þurfum að vinda ofan af áratugalangri áherslu
á einkabílinn sem okkar helsta samgöngumáta.
Hingað til hefur niðurgreiðsla á öllu sem að honum
snýr numið milljörðum króna í formi ókeypis bíla-
stæða, mislægra gatnamóta, vegaframkvæmda og
annarrar þjónustu. Ofan á allan þann kostnað úr
almannasjóðum bætist svo annar kostnaður sem
bíleigendur greiða úr eigin vasa.
Það er pólitísk ákvörðun að niðurgreiða samgöng-
ur og morgunljóst að sú niðurgreiðsla á að beinast
að almenningssamgöngum, innviðum göngu- og
hjólastíga og fjölbreyttari ferðamátum. Sú fjárfesting
skilar sér margfalt til umhverfisins og ánægðari íbúa
„sem elska að vera í strætó þegar byrjar að dimma“,
eins og hún dóttir mín. n
Besta leiðin
Líf Magneudóttir
borgarfulltrúi
Vinstri grænna
Loftslagsráðstefna Sameinuðu þjóðanna
sem fyrir fram var jafnvel kölluð mikil-
vægasta ráðstefna mannkyns, hefur að
mörgu leyti ekki staðist væntingar en
það er eitt öðru fremur sem vekur fjöl-
mörgum undrun: Af öllum þeim mikilvægu mál-
efnum sem fengu pláss á þéttskipaðri dagskránni
hefur matvælaframleiðsla og -sóun fengið lítið
sem ekkert vægi. Við upphaf ráðstefnunnar
kepptist efasemda- og úrtölufólkið við að benda
á það hvers lags samgöngur fundargestir nýttu
sér til að mæta á svæðið. Margir hverjir, og þar
með talin íslenska sendinefndin, ferðuðust með
flugvél (enda ferjusamgöngur milli Reykjavíkur
og Glasgow löngum verið stopular) og þótti ein-
hverjum það orka tvímælis.
Þó svo að slíkar athugasemdir séu í besta falli
yfirklór og í versta falli tilraun til að afvegaleiða
umræðuna er vert að benda á að flugsamgöngur
eru taldar ábyrgar fyrir um fimm prósentum
hnattrænnar hlýnunar. Erfitt er að fullyrða um
nákvæmar tölur en ljóst er að matvælafram-
leiðsla ber þar mun meiri ábyrgð. Matarsóun ein
og sér veldur meiri gróðurhúsaáhrifum en öll
einstök lönd heims að Kína og Bandaríkjunum
undanskildum. En þriðjungur þeirra matvæla
sem framleidd eru í heiminum með tilheyrandi
umhverfisáhrifum endar sem úrgangur.
Við þurfum að breyta venjum okkar og við
þurfum að gera það á víðu sviði. Hvernig við
verslum í matinn og hvað við setjum ofan í
okkur er þar veigamikið atriði. Sífellt aukin þörf
á nýju ræktunarlandi til að mæta þeirri miklu
aukningu sem orðið hefur undanfarna áratugi á
kjöt- og mjólkurneyslu jarðarbúa er aðkallandi
vandi enda þriðjungur ræktunarlands í heim-
inum nýttur til ræktunar dýrafóðurs.
Nýjar kynslóðir neytenda eru sem betur fer
meðvitaðar um áhrif kjötneyslu á umhverfið og
velja í stórum stíl að sleppa henni alfarið eða að
hluta. Úrval vörutegunda í verslunum sem veit-
ingastöðum er jafnframt orðið það mikið að litlu
er fórnað með því að sleppa kjöti, eða skera niður
neyslu á því. Stærsta áskorunin við að hætta að
borða dýraafurðir reynist mörgum, þó undarlega
megi hljóma, að hlusta á síendurteknar misgáfu-
legar athugasemdir afturhaldsseggjanna sem
halda að lífið sé litlaust án blóðugrar steikar. Það
er í raun verðugt rannsóknarefni að kanna hversu
miklar áhyggjur hinar svokölluðu alætur hafa
af meintu næringargildi og fjölbreytileika fæðu
þeirra sem valið hafa að skaða jörðina og aðrar
lifandi verur sem minnst með fæðuvali sínu.
Hvert og eitt okkar getur haft áhrif með
minnkandi neyslu dýraafurða – bragðið og
gæðin gætu jafnvel komið einhverjum á óvart
því gagnstætt sannfæringu margra, þá borða
grænkerar ekki bara gras! n
Líf án steikar
arib@frettabladid.is
toti@frettabladid.is
Líkamsræktarstyrkur
Meira að segja samviskulausustu
kapítalistarnir fundu til örlítillar
samúðar með Sólveigu Önnu
Jónsdóttur þegar hún lýsti
ástandinu innan Eflingar þar
sem hún hugðist virkja skrif-
stofufólk til byltingar á stað þar
sem gegnumflæði peninga er
stöðugt og þétt. Kom þá í ljós að
lítil stemning var fyrir að yfirgefa
vöfflujárnið til þess að standa
úti í rigningunni með skilti og
gjallarhorn. Mun meiri áhugi
var fyrir því að fara yfir beiðnir
um líkamsræktarstyrki. Næsta
skrefið er pólitík, sem eftir á að
hyggja átti að vera fyrsta skrefið.
Sundstuðningur
Heitir pottar sundlauganna og
vitringarnir sem þar hanga hafa
löngum þótt ágæt vísbending
um hvernig vindar blása í sam-
félaginu. Óformleg könnun
Illuga Jökulssonar í slíkum potti
meðal fjögurra stútungskalla á
ýmsum aldri bendir eindregið
til þess að straumurinn sé með
Sólveigu Önnu. „Ég bjóst við að
að minnsta kosti sumir þeirra
myndu finna til samstöðu með
Guðmundi Baldurssyni, en
niðurstaðan var skýr: Ef þetta
hefði verið fótboltaleikur hefði
staðan verið 4-0 fyrir Sólveigu
Önnu. Svo bættist kona í pottinn
og þá varð staðan 5-0,“ sagði
Illugi í rannsóknarskýrslu sinni
sem hann birti á Facebook. n
SKOÐUN FRÉTTABLAÐIÐ 9. nóvember 2021 ÞRIÐJUDAGUR