Heilsuvernd - 01.08.1972, Blaðsíða 12

síðar fannst efnafræðileg samsetning þeirra, og var þá farið að
framleiða þau í rannsóknarstofum og þeim gefin efnafræðileg
nöfn. Þannig var C-fjörefnið kallað askorbínsýra og B-fjörefnið
tíamín.
Smámsaman fundu menn, að ýmsir sjúkdómar aðrir, svo sem
beinkröm og viss tegund augnsjúkdóma stöfuðu af skorti efna,
sem m.a. var að finna í lýsi og hlutu heitin A- og D-f jörefni, og á
sama hátt kom í ljós, að í fæðunni er heil hersing fjörefna sem
eru líkamanum nauðsynleg, ef hann á ekki að sýkjast. Þau voru
í fyrstu táknuð með bókstöfum, en fengu svo líka vísindaleg heiti,
þegar efnafræðiformúlur þeirra urðu kunnar.
Steinefnin
Jafnframt þessu varð uppvíst, að í matvælum er fjöldi stein-
efna, í mjög litlu magni, svokólluð „snefilefni", sem hafa engu
minni þýðingu fyrir líkamann en aðalsteinefnin, eins og kalk,
fosfór, járn o.fl. Meðal snefilefnanna eru sínk, kóbalt, flúor og
kopar. Sum þeirra eru sterk eiturefni, séu þau tekin inn í hreinu
formi, nema þá í mjög litlu magni. Sem dæmi má nefna flúor,
sem er nauðsynlegur til myndunar tannglerungs. Sé meira en
1 milligramm flúors í einum lítra neyzluvatns, er það talið var-
hugavert. Það er hann, sem veldur „gaddi“x í búpeningi.
Þá hafa menn fundið, að hæfilegur gerlagróður í jarðveginum
er nauðsynlegt skilyrði þess, að plönturnar geti nýtt steinefni og
önnur næringarefni moldarinnar. Það er því ekki nægjanlegt að
sjá jurtunum fyrir áburðarefnum, heldur þarf einnig að búa
gerlunum í gróðurmoldinni lífvænleg skilyrði.
(Lauslega þýtt úr grein í La Vie Claire eftir C. Louis Kervan)
*) Gaddur er sjúkdómur í tönnum og kjálkum; hefir fundizt hér á
landi eftir eldgos og öskufall. — Hitstj.
108
HEILSUVERND