Morgunblaðið - 11.12.2021, Side 11

FRÉTTIR 11Innlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 11. DESEMBER 2021
SVIÐSLJÓS
Guðni Einarsson
gudni@mbl.is
Færeyska orkufyrirtækið SEV hef-
ur virkjað sjávarfallastrauma í Vest-
mannasundi, milli Vogeyjar og
Straumeyjar, í samvinnu við sænska
fyrirtækið Minesto (minesto.com).
Samstarf um tilraunaverkefnið hófst
formlega haustið 2018 og framleiðsla
rafmagns byrjaði 1. desember 2020.
Þá fór 100 kW sædrekinn „Haffrúin“
að senda rafmagn inn á færeyska
dreifikerfið. Síðar bættist annar sæ-
dreki við í Vestmannasundi. Talið er
að hægt sé að virkja allt að 4 MW í
Vestmannasundi.
Minesto þróaði tækni sem það
kallar „Deep Green“. Sædrekinn er
ekki ólíkur flugvél að sjá og er raf-
stöðin knúin af skrúfu, líkt og skips-
skrúfu. Sú gerð sem nú framleiðir
straum fyrir Færeyinga, DG100, er
með fimm metra vænghaf og virkar
ekki ólíkt í sjónum og flugdreki gerir
í loftinu. Sædrekinn er tjóðraður við
hafsbotninn og vængur hans og stél
gera það að verkum að hann lyftist
frá botni og siglir eftir ferli sem er
eins og 8 í laginu. Hraði sædrekans
verður mun meiri en hraði sjáv-
arstraumsins. Tækni Minesto veldur
því að orkuskiptin frá sjáv-
arstraumnum yfir í raforku verða
meiri og hagkvæmari en þekkist
með annarri tækni, að sögn SEV.
Straumurinn fer frá sædrekanum
um kapalinn sem tjóðrar hann við
hafsbotninn og þaðan í spennistöð
uppi á landi nærri bænum Vest-
manna.
Engin sjónmengun
Dr. Martin Edlund fram-
kvæmdastjóri Minesto segir í ávarpi
sem sjá má á YouTube-rás fyrir-
tækisins að sjávarfallaorkan sé
áreiðanlegri en vindorka, því það
verður sjaldan logn í sjónum nema
rétt á liggjandanum. Hann segir að
þessi tækni falli vel inn í þá blöndu
orkugjafa sem þarf að virkja til að
afla umhverfisvænnar orku. Þá
bendir hann á að sjávarfallavirkj-
unin sé neðansjávar og valdi því ekki
neinni sjónmengun. Auk þess þurfi
ekki sérstakan geymslumiðil til að
geyma raforkuna því raforkufram-
leiðslan sé mjög stöðug.
Umhverfisstofa Færeyja fram-
lengdi nýlega starfsleyfi til-
raunaverkefnisins í Vestmannasundi
fram til 28. febrúar 2025. Stefnt er
að því að setja niður fleiri Minesto-
sædreka í Færeyjum, bæði litla,
undir 250 kW og stærri gerð, Dra-
gon Class, með 12 metra vænghaf og
1,2 MW afl.
Fréttastofa BBC sagði frá Mi-
nesto-verkefninu í Færeyjum 29.
nóvember sl. Þar kom m.a. fram að
hvor sædrekinn í Vestmannasundi
sjái 50-70 heimilum fyrir rafmagni.
Ætlunin er að setja niður stærri
gerðina af sædrekum, Dragon Class,
á næsta ári. Haft er eftir Martin
Edlund að með kerfi Dragon Class-
sædreka verði hægt að fullnægja
orkuþörf helmings færeyskra heim-
ila með sjávarfallaorku. Nú koma
um 40% af raforkuþörf Færeyja frá
vatnsaflsvirkjunum og um 12% frá
vindorku. Nærri helmingur rafork-
unnar er í dag framleiddur með raf-
stöðvum sem knúnar eru jarð-
efnaeldsneyti. Það stefnir því í að
Færeyingar verði sjáfum sér nógir
með umhverfisvæna raforku, þökk
sé sjávarfallastraumunum í sund-
unum á milli eyjanna.
Rafmagnið streymir úr sjónum
- Færeyingar hafa virkjað sjávarfallastrauma í Vestmannasundi - Sænska fyrirtækið Minesto
þróaði sædreka - Virkjun sjávarstrauma getur mögulega annað helmingi af raforkuþörf Færeyja
Ljósmynd/Minesto
Vestmanna Drekarnir tveir á bryggjunni áður en þeir voru settir í sjóinn. Þeir líkjast helst flugvélum og eru tjóðraðir við hafsbotninn. Drekarnir sigla
eftir ferli sem er eins og 8 í laginu og fara mun hraðar en sjávarstraumurinn. Svona virkjanir sjást ekki ofansjávar og valda því ekki neinni sjónmengun.
Tölvuteikning/Minesto
Framtíðin Drekarnir sem nú eru í notkun eru með 5 metra vænghaf. Búið
er að hanna dreka með 12 metra vænhaf og tólffalt meira afl.
Vestmannasund
Þórshöfn
Klakksvík
Vogey
Straumey
FÆ R E YJ A R
Sjávarföll
virkjuð í
Vestmanna-
sundi
Þrjár
yfirhafnir
í einni
Öllum yfirhöfnum fylgir
fallegur viskós/kasmír
trefill fram að jólum
Skoðið // hjahrafnhildi.is
Engjateigi 5 // 581 2141 // hjahrafnhildi.is
Opið 11-15 í dag
Bæjarlind 6 | Sími 554 7030
Við erum á facebook
Buxur
flísfóðraðar
Str. 36-52 Verð 10.900,-
Íslendingar geta áfram notað far-
síma sína á ferðum um Evrópu án
þess að greiða aukagjöld eftir að sér-
stök reiki-
tilskipun Evrópu-
sambandsins var
framlengd til árs-
ins 2032. Áfram
munu því far-
símafyrirtæki
rukka sama gjald
fyrir símtöl, smá-
skilaboð og net-
notkun á símum
og spjaldtölvum
hvort sem not-
endur eru heima hjá sér eða á ferða-
lagi um álfuna.
Reikiþjónusta íslenskra fjar-
skiptafyrirtækja í Evrópu leiðir af
evrópska fjarskiptaregluverkinu
sem er innleitt hér á landi á grund-
velli EES-samningsins. Samkvæmt
upplýsingum frá Fjarskiptastofu er
það síðan í höndum fjarskipta-
fyrirtækjanna innan EES-svæðisins
að gera reikisamninga sín á milli.
Reikigjöld voru afnumin innan
landa Evrópusambandsins og EES
sumarið 2017 og hefur það þótt með
gagnlegustu umbótum fyrir neyt-
endur í álfunni. hdm@mbl.is
Reiki
framlengt
til 2032
- Áfram sama gjald
fyrir notkun í Evrópu
Sími Sama gjald
áfram í Evrópu.