Fréttablaðið - 31.05.2022, Side 13

2006 leyfði þáverandi sjávarútvegs-
ráðherra og sjálfstæðismaður, Einar
K. Guðfinnsson, aftur hvalveiðar,
illu heilli, en Alþjóðahvalveiðiráðið
bannaði þær 1986.
Einar, varla mikill dýravinur eða
náttúru- og umhverfissinni, leyfði
þetta, þrátt fyrir það að langreyðar
stæðu á IUCN-lista yfir dýr í útrým-
ingarhættu.
Reglugerð Jóns Bjarnasonar 2009
Í framhaldi af þessu sá þáverandi
sjávarútvegsráðherra, Jón Bjarna-
son ráðherra Vinstri grænna, til-
efni til að yfirfara reglur um vinnslu
hvalkjöts, en þær byggðu á reglu-
gerð nr. 105 frá 1949.
Auðvitað þurfti að yfirfara og
laga margt, enda höfðu kröfur um
hreinlæti, hollustu og öryggi mat-
væla stóraukist á þessum 60 árum,
auk þess sem ný matvælalöggjöf
ESB tók gildi um sömu mundir, og
vorum við Íslendingar skuldbundn-
ir til að fylgja sömu stefnu um mat-
vælagæði.
2009 gaf svo Jón út þessa nýju
reglugerð, nr. 489/2009, vandað
plagg í anda nýrra tíma og krafna.
Út á hvað gekk reglugerðin?
Mikilvægt atriði í nýju reglu-
gerðinni var að hvalir skyldu verk-
aðir innanhúss, undir þaki, í lokuðu
rými, til að fyrirbyggja að hvers
kyns meindýr eða óþrif kæmust
í afurðirnar, en áður hafði hvalur
einfaldlega verið verkaður úti, undir
berum himni.
Matvælastofnun skyldi vera eftir-
litsaðili, og var þeirri stofnun meðal
annars uppálagt að taka sýni vegna
mögulegra aðskota- og eiturefna.
Hvað gerði Kristján Þór 2018?
Kristján Þór Júlíusson sjálfstæðis-
maður varð sjávarútvegsráðherra
2017. Hann hafði mikil og góð tengsl
við sjávarútveginn, var meðal ann-
ars stjórnarformaður í Samherja,
og virtust tengsl hans við Kristján
Loftsson, forstjóra Hvals hf., einkar
góð.
Í maí 2018 sendi Loftsson nafna
sínum Júlíussyni breytingatillögur
fyrir reglugerð Jóns Bjarnasonar nr.
489/2009, og gaf Júlíusson út nýja
reglugerð, nákvæmlega á grunni til-
lagna nafna síns, nr. 533/2018, viku
síðar. Snaggaraleg afgreiðsla.
Í þessari nýju reglugerð var fallið
frá ströngum kröfum um matvæla-
hollustu og -öryggi, að því leytinu til
að nú mátti aftur skera og verka hval
utanhúss, undir berum himni, eins
og Hvalur hafði gert frá 1948.
Auðvitað gott fyrir hungraða
fugla, nagdýr og önnur meindýr, og
áttu mengunarvarnir einfaldlega að
vera „samkvæmt áhættumati sem
rekstraraðili gerir“.
Með öðrum orðum var Hval í
sjálfsvald sett, hvernig það hagaði
vinnslu með tilliti til hreinlætis,
hollustu og öryggis, eins og var 1948.
Allri samræmingu við ESB-löggjöf
var kastað fyrir róða. Hvað varðaði
nafnana um slík smámál!?
Nú átti Hvalur einfaldlega að
kontrólera sig sjálft. Flott íslenzk
aðferðafræði.
Svandís fær keflið 2021
Svandís Svavarsdóttir er vitaskuld
Vinstri græn. Hún tók við embætti
sjávarútvegsráðherra í desember
2021.
Nú hefði mátt ætla að henni
hafi líkað spillingarreglugerð for-
vera síns illa, séð að þar var ekki
gengið af heilindum og heiðarleika
til verks, og að rétt væri að ógilda
spillingarreglugerð Kristjáns Þórs,
nr. 533/2018, og virkja aftur alvöru-
reglugerð Jóns Bjarnasonar, nr.
489/2009.
Höfum við í Jarðarvinum skorað
á hana, að færa málið til betri vegar
með þessum hætti.
Upplýsingafulltrúi Svandísar
svaraði samt svona: „Ráðherra
hefur á þessum tímapunkti ekki
sérstaka afstöðu gagnvart reglugerð
533/2018.“
Þetta var auðvitað hálf f lat-
neskjulegt svar, og vaknar sú
spurning hvort Svandís ætli virki-
lega að leggja blessun sína yfir þann
óskapnað, sem reglugerð Kristjáns
Þórs er.
Henni væri í lófa lagið að koma
þessum málum í rétt og gott horf
aftur, ef heiðarleiki, vilji og þor er
til staðar.
Veigrar Svandís sér?
Ef Svandís myndi beita fagráð-
herravaldi sínu, til að laga og leið-
rétta regluverkið um hvalskurð,
á sama hátt og Kristján Þór beitti
fagráðherravaldi sínu bæði til að
afskræma regluverkið og þá um
leið til að veita umfangsmestu hval-
veiðileyfi allra tíma, fyrir 2019-2023,
þá hefði Hvalur hf. ekki getað nýtt
sér þetta leyfi, því fyrirtækið getur
ekki fullnægt kröfunni um skurð
og verkun innanhúss, undir þaki í
lokuðu rými. Tímdi aldrei að fjár-
festa í slíku vinnsluhúsi.
Hvalveiðar hefðu þá endanlega
lagst af, sem Vinstri grænir þykjast
hafa verið að berjast fyrir, þó mest
meðan þau voru utan stjórnar og
minna, eða alls ekki neitt, eftir að
þau settust við stjórnarborðið 2017.
Stólar í hættu
Sjálfstæðismenn styðja hvalveiðar
heilshugar. Ef Svandís myndi stugga
við hvalveiðum, myndi alvarlegur
hnútur hlaupa á þráðinn í stjórnar-
samstarfinu, og samstarfsgrund-
völlurinn kannske endanlega
bresta. Væru þá heittelskaðir stólar
í hættu.
Klikkar Svandís gegn
vilja heimsins?
Ef Svandís klikkar, verður líf hund-
raða langreyða, háþróaðra og stór-
kostlegra dýra, sem f lokkuð eru
við útrýmingarmörk, murkuð úr
þeim, innyfli og hold rifin og tætt
með stálkló og fullgengnir kálfar
sprengdir með, gegn vilja heimsins.
Klikkar Svandís eða stendur hún
sig!? n
Lætur Svandís spillingarlöggjöf Kristjáns Þórs standa?
Ole Anton
Bieltvedt
alþjóðlegur kaup-
sýslumaður og
stjórnmálarýnir
Græn vegferð
í áliðnaði
2022 | Ársfundur Samáls
Dagskrá: Staða og horfur í áliðnaði
Einar Þorsteinsson, stjórnarformaður Samáls
Ávarp
Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir, háskóla-, iðnaðar-
og nýsköpunarráðherra
Farsæl uppbygging í þágu þjóðar
Hörður Arnarson, forstjóri Landsvirkjunar
Markaðshorfur í áliðnaði á óvissutímum
Joseph Cherrez, senior analyst, CRU
Leiðin að kolefnishlutleysi
Guðrún Sævarsdóttir, dósent við HR
Lífið í þorpinu
Pétur Blöndal, framkvæmdastjóri Samáls
Fundarstjóri: Sólveig Bergmann yfirmaður
samskipta hjá Norðuráli.
Fundurinn er öllum opinn
og fer skráning fram á Samal.is.
Þriðjudaginn 31. maí kl. 8:30 til 10:00 í Kaldalóni
í Hörpu. Morgunverður í boði frá 8:00 og netagerð
og kaffi veitingar að loknum fundi.
ÞRIÐJUDAGUR 31. maí 2022 Skoðun 13FRÉTTABLAÐIÐ