Skessuhorn - 22.06.2022, Qupperneq 10

MIÐVIKUDAGUR 22. JÚNÍ 202210
„Við erum byrjaðir veiðar í Grímsá
í Borgarfirði, en veiðin hófst í gær­
morgun og það komu fjórir lax­
ar á land,“ sagði Jón Þór Júlíusson
hjá Hreggnasa við Grímsá í sam­
tali við Skessuhorn á laugardaginn.
Það voru erlendir veiðimenn sem
hófu veiðar í ánni þetta árið og það
er rúmt um þá, en aðeins er veitt á
fjórar stangir í byrjun.
„Þeir veiða bara á fjórar stangir
núna í ánni þessir erlendu veiði­
menn. Tveir af þessum löxum voru
tveggja ára fiskar en hinir minni,
smálaxinn er greinilega að mæta
í byrjun og þetta lítur bara vel út.
Síðan opnum við næst Laxá í Döl­
um og þar hafa sést laxar fyrir
nokkru,“ bætti Jón Þór við.
,,Norðurá var fyrir helgina kom­
in í 80 laxa og laxar að ganga,“
sagði Brynjar Þór Hreggviðsson
við Norðurá, en Þverá hefur gef­
ið aðeins færri laxa. 104 sentimetra
bolti veiddist í Þverá fyrir síðustu
helgi, en hann veiddi Snorri Arnar
Viðarsson. gb
Til að gæta að viðnámsþrótti lán­
takenda og lánveitenda hefur fjár­
málastöðugleikanefnd Seðlabank­
ans ákveðið að lækka hámark veð­
setningarhlutfalls fasteignalána fyr­
ir fyrstu kaupendur úr 90% í 85%.
Hlutfallið fyrir aðra kaupendur
verður óbreytt, eða 80%.
„Nefndin hefur jafnframt
ákveðið að setja viðmið um vexti
við útreikning greiðslubyrðar í
reglum um hámark greiðslubyrðar
fasteignalána til neytenda. Viðmið­
ið verður að lágmarki 3% fyrir vexti
verðtryggðra íbúðalána og 5,5%
fyrir vexti óverðtryggðra íbúða­
lána. Aukinheldur hefur nefndin
ákveðið að stytta hámarkslánstíma
við útreikning greiðslubyrðar fyr­
ir verðtryggð lán og miða þar við
25 ár. Breytingum á greiðslu­
byrðarhlutfalli er ætlað að efla
áhættuvitund lántakenda við val
þeirra milli lánsforma en greiðslu­
byrði verðtryggðra lána er hlut­
fallslega léttari í upphafi en þyngri
eftir því sem líður á lánstímann.
Markmið framangreindra aðgerða
er að takmarka uppsöfnun kerfis­
áhættu í fjármálakerfinu,“ segir í
tilkynningu frá nefndinni. mm
Síðastliðinn mánudag fór sumar­
fundur EFTA fram í Borgarnesi,
en dagskrá fundarins var bæði í
Menntaskóla Borgarfjarðar og í
Englendingavík. „Áskoranir sem
alþjóðaviðskiptakerfið stend­
ur frammi fyrir vegna afleiðinga
heimsfaraldursins og innrásar
Rússlands í Úkraínu og yfirstand­
andi fríverslunarviðræður EFTA­
­ríkjanna voru til umfjöllunar á
ráðherrafundi EFTA. Þá var frí­
verslunarviðræðum við Taíland og
Kósovó ýtt úr vör,“ segir í tilkynn­
ingu frá utanríkisráðuneytinu. Þór­
dís Kolbrún R Gylfadóttir utan­
ríkisráðherra stýrði fundinum sem
markar lok eins árs formennsku
Íslands í EFTA samstarfinu.
Auk Þórdísar Kolbrúnar sátu
fundinn; Dominique Hasler,
utanríkisráðherra Liechtenstein,
Janicke Andreassen, aðstoðar við­
skipta­ og iðnaðarráðherra Nor­
egs, og Marie­Gabrielle Ineichen­
­Fleisch, ráðuneytisstjóri í efna­
hagsmálaráðuneyti Sviss.
Ráðherrarnir fordæmdu inn­
rás Rússlands í Úkraínu og lýstu
yfir áhyggjum af áhrifum hennar
á fæðuöryggi í heiminum. Komu
þeir sér saman um að leita leiða til
að styðja Úkraínu, meðal annars
með þátttöku í refsiaðgerðum gegn
Rússlandi. Utanríkisráðherra gerði
grein fyrir ákvörðun ríkisstjórnar­
innar við að fella niður tolla á vör­
um frá Úkraínu í eitt ár en Alþingi
samþykkti frumvarp þess efnis í síð­
ustu viku. mm
Í byrjun mánaðarins fór fram
úthlutun úr Sprotasjóði mennta­
og barnamálaráðuneytisins fyr­
ir árið 2022. Umsóknir voru alls
58. Samanlagðar fjárbeiðnir námu
151,3 milljón króna en til ráð­
stöfunar voru 56 milljónir króna.
Stjórn Sprotasjóðs ákvað að veita
styrki til 36 verkefna. Þar af fengu
tvær skólastofnanir á Vesturlandi
umsóknir samþykktar. Annars
vegar fékk Fjölbrautaskóli Snæfell­
inga úthlutað einni milljón króna
til verkefnis sem nefnist Lifum,
lærum, leikum.
Hins vegar fékk leikskólinn
Ugluklettur í Borgarnesi úthlut­
að 1.250.000 krónum vegna verk­
efnisins Lýðræðislegt innra mat í
leikskólanum Uglukletti. Er það í
þriðja skipti sem Ugluklettur fær
úthlutað úr sjóðnum. Markmið
verkefnisins er að þróa markvisst
og kerfisbundið innra mat leikskól­
ans með þátttöku barna, foreldra og
starfsfólks, innleiða aðferðir innra
mats og umgjörð sem taka mið af
virku nemendalýðræði auk þess að
samræmast aðalnámskrá leikskóla
og skólanámskrá Uglukletts.
Hlutverk Sprotasjóðsins er að
styðja við þróun og nýjungar í
skólastarfi og er hann sameigin­
legur fyrir leikskóla, grunnskóla og
framhaldsskóla á Íslandi. Áherslu­
svið sjóðsins þetta árið eru virkt
nemendalýðræði, gagnrýnin hugs­
un, sköpun og skilningur með
áherslu á læsi og nemendur með
fjölbreyttan tungumála­ og menn­
ingarbakgrunn.
mm
Hafrannsóknastofnun ráðlegg­
ur 6% lækkun aflamarks í þorski
fyrir næsta fiskveiðiár. Byggir sú
ráðgjöf á aflareglu stjórnvalda.
Því lækkar ráðlagður heildarafli
úr 222 .373 tonnum á yfirstand­
andi fiskveiðiári í 208. 846 tonn á
því næsta. Lækkunina nú má rekja
til lækkunar á mati á viðmiðunar­
stofni í fyrra miðað við undanfar­
in ár og innbyggðrar sveiflujöfnun­
ar í aflareglu. „Gert er ráð fyrir að
viðmiðunarstofn þorsks fari hægt
vaxandi næstu tvö til þrjú ár þegar
árgangarnir frá 2019 og 2020 koma
inn í viðmiðunarstofninn þar sem
þeir eru nú metnir yfir meðallagi,“
segir í tilkynningu frá Hafró.
Samkvæmt aflareglu verður afla­
mark ýsu 62. 219 tonn sem er 23%
hækkun frá yfirstandandi fiskveiði­
ári. Áætlað er að viðmiðunarstofn­
inn muni stækka næstu tvö árin
vegna góðrar nýliðunar frá 2019 og
2020. Ráðgjöf fyrir ufsa samkvæmt
aflareglu lækkar um 8% frá yfir­
standandi fiskveiðiári og er 71.300
tonn. Samkvæmt aflareglu verður
heildaraflamark gullkarfa 25.545
tonn, 20% lægra en á yfirstand­
andi fiskveiðiári. Ráðgjöf fyrir grá­
lúðu stendur í stað frá fyrra ári og
er 26 .710 tonn.
SFS styður ráðgjöfina
Í tilkynningu sem Fyrirtæki í
sjávar útvegi (SFS) sendu frá sér
vegna þessarar ráðgjafar Hafró seg­
ir að öflugar og vandaðar hafrann­
sóknir séu grunnforsenda þess að
unnt sé að skapa verðmæti úr fisk­
veiðiauðlind. „SFS hafa um langa
hríð lýst áhyggjum af stöðu haf­
rannsókna hér á landi. Breytt
umhverfisskilyrði í hafi og auknar
kröfur á mörkuðum hafa síst dreg­
ið úr þessum áhyggjum. Sá mikli
niðurskurður sem orðið hefur á
vöktun nytjastofna á undanförnum
árum er jafnframt umhugsunarefni.
Slíkur sparnaður mun auka óvissu
um afrakstursgetu stofna og leiða
þar með til varkárari nýtingar en
ella væri hægt að viðhafa. Sú niður­
staða, sem kynnt var í dag, er stað­
festing þess að áhyggjur SFS eru
réttmætar og brýnt er að bæta úr.
Fyrirtæki í sjávarútvegi munu
þurfa að bregðast við samdrætti í
veiðum og ákvarðanir sem taka þarf
verða ekki léttvægar. Það er hins
vegar ljóst að best hefur reynst að
byggja ákvarðanir um nýtingu á
niðurstöðum vísinda og sagan seg­
ir jafnframt að ekki sé skynsamlegt
að fresta því að takast á við vand­
ann. Að því sögðu þá eru það lang­
tímahagsmunir atvinnugreinar­
innar að stundaðar séu sjálfbærar
fiskveiðar hér við land og því ekki
annað ráðlegt en að fylgja ráðgjöf
vísindanna,“ segir í tilkynningu frá
SFS. mm
Fyrstu laxarnir komnir úr Grímsá
Lækkað lánshlutfall við
fyrstu fasteignakaup
Veiðiráðgjöf lækkuð um 6% í
þorski en hækkuð um 23% í ýsu
Á þorskveiðum á Flákahorninu. Pétur Pétursson skipstjóri á Bárði SH. Ljósm. af
Á pallinum framan við gömlu kaupfélagshúsin í Englendingavík. F.v. Marie-
-Gabrielle Ineichen-Fleisch, Dominique Hasler, Jurin Laksanawisit, Þórdís Kolbrún
Reykfjörð Gylfadóttir, Janicke Andreassen og Henri Getaz. Ljósm. EFTA.
Sumarfundur EFTA ríkjanna
var haldinn í Borgarnesi
Úr leikskólanum Uglukletti í Borgarnesi. Ljósm úr safni.
Ugluklettur og FSN hlutu
styrki úr Sprotasjóði