Sjómannablaðið Víkingur - 01.04.2016, Síða 4

Á
tímabilinu desember 1972 til og
með október 1973 komu til lands-
ins 10 skuttogarar smíðaðir í Japan
sem samið var um í byrjun árs 1972.
Forsagan að smíði þessara skipa var
með nokkuð öðrum hætti en t.d. smíði
austur-þýsku skipanna en í tilviki þeirra
var um að ræða viðskipti þar sem ríkið
hafði forgöngu vegna heildarhagsmuna
við Austur-Þjóðverja um viðskipti land-
anna.
Af tiltækum gögnum um smíði
japönsku skipanna verður ekki annað
ráðið en tilviljanir hafi ráðið því að skip-
in voru smíðuð í Japan. Fyrsti skuttogar-
inn Dagný SI-70, kom til landsins í ágúst
1970, 550 lesta skip í eigu Togskips á
Siglufirði. Næstur kom Barði NK-120, í
desember 1970, 400 lesta skip, í eigu
Síldarvinnslunnar h.f. Sá þriðji í röðinni
var Hegranes SK-2, sem kom til landsins
í janúar 1971, 400 lesta skip. Nefnd skip
voru öll keypt til landsins notuð, um
þriggja ára gömul. Dagný var smíðuð í
Hollandi en Barði og Hegranesið í Frakk-
landi.
Í framhaldi af komu og rekstri þessara
skipa vaknaði almennur áhugi hjá ís-
lenskum útgerðarmönnum á að eignast
skip af þessu tagi þar sem rekstur skip-
anna gekk almennt vel. Þau skiluðu
jöfnu og góðu hráefni í land sem aftur
tryggði stöðuga vinnu á viðkomandi
stöðum.
Hugmyndin um að leita til Japana
mun hafa kviknað í síðdegisspjalli þeirra
Ólafs Gunnarssonar, skipavélatækni-
fræðings og Jóhanns Sigurðssonar út-
gerðarstjóra Síldarvinnslunnar við Kjart-
an Jóhannsson í Asíufélaginu. Þá var
Ólafur framkvæmdastjóri Síldarvinnsl-
unnar og hafði því nokkra reynslu af
rekstri skuttogara og einnig af viðskipt-
um við Norðmenn vegna skipakaupa sem
oft voru íslenskum kaupendum ekki hag-
feld. Af þeim sökum m.a. taldi hann rétt
að leita annað vegna væntanlegra togara-
kaupa.
Tilboð af himni ofan, eða hvað
Í sögu Kristins Pálssonar, sem jafnan var
kenndur við Berg VE-44 kemur m.a. fram
að í árslok 1971 hafi borist hingað til
lands tilboð í smíði skuttogara víða að úr
Evrópu og eitt frá Japan sem kom mjög á
óvart en það var til viðbótar hagstæðast.
Japanska tilboðið datt ekki alveg af
himni ofan, var framhald af spjalli þeirra
Jóhanns og Ólafs nokkru áður við Kjart-
an Jóhannsson hjá Asíufélaginu sem á
þeim tíma var í viðskiptum við Japani,
keypti þaðan m.a. veiðarfæri í nokkrum
mæli. Kjartan hafði snör handtök. Hann
fékk Jón B Hafsteinsson, skipaverkfræð-
ing og Vilhelm Þorsteinsson, skipstjóra
og þáverandi annan af framkvæmdastjór-
um ÚA, til þess að fara til Japan og skýra
4 – Sjómannablaðið Víkingur
Helgi Laxdal:
Japönsku togararnir
Ljósafell kemur til Fáskrúðsfjarðar fánum prýtt frá Japan í maí 1973.
Ljósafell, fánum prýtt í maí 2013 en þá voru
liðin 40 ár frá komu þess frá Japan. Í milli-
tíðinni var skipið endurbyggt að hluta
í Póllandi eins og fram kemur í töflu.