Austurglugginn - 04.09.2008, Blaðsíða 8

8 AUSTUR · GLUGGINN Fimmtudagur 4. september
Undanfarið ár hefur verið ár breyt-
inga hjá útgerðarfyrirtækinu Eskju
á Eskif irði. Í kjölfar niðurskurðar
þorskkvótans í fyrra var frystihús-
inu lokað og öllum starfsmönnum
þar sagt upp. Skömmu síðar var tog-
arinn Hólmatindur SU-1 seldur
og sjómönnum þar einnig sagt upp.
Austurglugginn ræddi við Hauk
Björnsson, framkvæmdastjóra Eskju,
um breytingarnar hjá fyrirtækinu,
breytingarnar í sjónum og breyting-
arnar í sjávarútveginum.
Þegar sjávarútvegsráðherra gaf út
reglugerð vegna veiða á nýju fisk-
veiði ári í byrjun júlí varð ljóst að
þorskkvótinn yrði áfram 130 þús-
und tonn. Í fyrra var hann skorinn
niður úr 193 þúsund tonnum.
„Þetta var punkturinn yfir i-ið og
kippti grundvellinum undan því að
við gætum rekið frystihús. Það var
sérhæft í þorski og þetta kostaði
okkur hráefnið. Við brugðumst hratt
við þegar niðurskurðurinn var ljós,
lokuðum frystihúsinu og leigðum
hluta kvótans og skiptum öðru út
fyrir uppsjávarfisk að minnsta kosti
í bili. Við sáum ekki annan kost í
stöðunni. Við gátum ekki aukið við
kvótann eins og sumir hafa reynt,
það er bæði erfitt og dýrt.“
Strax í kjölfarið kom salan á togar-
anum. „Við höfðum reynt að selja
hann í mörg ár. Hann var olíu-
þungur og við horfðum eftir öðru
skipi. Hugsanlega hefðum við reynt
að nýta kvótann ef togarinn hefði
ekki selst,“ segir Haukur og bætir
við að kaup á nýjum togara séu ekki
í sjónmáli. „Við eigum kvótann og ef
hann verður aukinn þurfum við að
finna nýtt skip. Við vonum að það
gerist en ég sé ekki að neitt stórkost-
legt gerist næstu 3-5 árin.“
Haukur segir að eftir sviptingar á
seinasta ári standi Eskja ágætlega.
Fyrirtækið einbeitir sér að uppsjáv-
arfiski en þar séu miklar sveiflur.
„Það hefur ríkt mikil óvissa um
loðnuna. Við eigum 20% af íslenska
kolmunnakvótanum en stofninn
hefur fjarlægst, ekki komið inn í
íslenska lögsögu í þrjú ár og orðið
erfiðra að ná í hann. Síldin er ágæt en
stofninn takmarkaður eins og aðrir.
Það er gott verð á öllum afurðum
í dag og lægra gengi krónunnar
hjálpar okkur en á móti erum við
skuldsettir. Miðað við þær hremm-
ingar sem við höfum þurft að ganga
í gegnum gæti staðan verið verri.“
Veiðireynslan
ákvarðar kvótann
Í sumar hefur makríll gengið inn á
Austfjarðamið og skip af öllu land-
inu komið með hann til Eskifjarðar.
Makríllinn er utan kvóta og hægt er
að líkja veiðum á honum við gull-
graftaræði.
„Makríllinn sem við veiðum er í
þannig holdum að erfitt er að vinna
hann. Hann er feitur og fullur af
átu. Við höfum reynt að frysta hann
um borð í Aðalsteini Jónssyni og
það fyrsta sem við höfum gert í því
lofar ágætu. Makríllinn er alltaf verð-
mætur en hann verður enn verðmæt-
ari ef við getum nýtt hann til mann-
eldis á sama hátt og gert er erlendis.
Við höfum mest brætt hann en hann
skapar samt gríðarleg verðmæti.“
Veiðar Íslendinga á makríl hafa
skapraunað Norðmönnum sem saka
okkur um rányrkju. „Ég skil ósköp
vel að þeim finnist þetta ekki nógu
gott en þeir geta ekkert að þessu
gert. Fiskurinn kom hingað og þá
getum við veitt hann. Við nýtum
okkur ástand sem er, þetta er nýr
stofn við landið. Makríllinn sást fyrst
í smáum hópum fyrir þremur árum,
talsvert í fyrra en í ár hefur orðið
algjör sprenging.“ Haukur gerir sér
grein fyrir að gullgrafaraæðið varir
ekki endalaust. Fyrr eða síðar kemur
til kvótasetningar. „Það sjá allir að
það gengur ekki endalaust að moka
honum upp á þennan hátt. Fyrr eða
síðar verður hann kvótasettur hér,
hugsanlega með samningum við
önnur lönd því þetta er stofn sem
flakkar á milli hafsvæða. Þá getum
við veitt hann annars staðar á betri
tíma. Reglan er að veiðireynsla hefur
ákvarðað kvóta. Það er eðlilegt að
þeir sem leggja í kostnað við að veiða
fiskinn njóti þess.“
Seglskipið
Aðalsteinn Jónsson?
Fiskiskipaflotinn er olíufrekur
og hækkandi heimsmarkaðsverð
á eldsneyti kemur við útvegsfyr-
irtæki eins og aðra. Eskja brást við
með að koma svartolíubúnaði fyrir
í Aðalsteini Jónssyni í sumar. „Við
höfum lengi verið með svartolíu á
öðrum skipum og áttum allan búnað
fyrir Aðalstein. Við settum það um
borð í sumar og ég held það hafi
skilað sér ágætlega.“
Engir augljósir aðrir orkugjafar eru
inni í myndinni en Landssamband
íslenskra útvegsmanna hefur skoðað
segl fyrir skipin. Hjá Eskju er fylgst
með stöðu þeirra mála en Haukur
viðurkennir að hann hafi ekki kynnt
sér búnaðinn nákvæmlega. „Ég held
þetta séu ekki segl eins og á gömlu
sjóræningjaskipunum,“ segir hann og
brosir. „Það væri hentugt að geta siglt
fyrir vindorku, hún kostar ekki neitt.
Ég hef spurt skipstjórann og aðal-
eigandann (Þorstein Kristjánsson)
hvort þetta sé hugsanlega möguleiki
fyrir Aðalstein. Hann heldur að það
sé jafnvel hægt að nota búnaðinn við
tog. Til þess þarf öflugan búnað, við
erum með 7000 hestafla vélar í skip-
unum til að toga trollin.“
Halda fast í
sínar aðferðir
Veiðar á loðnu voru stöðvaðar um
tíma á seinustu vertíð eftir að mæl-
ingar Hafrannsóknarstofnunar
sýndu enga loðnu. Hún fannst um
síðir, veiðum var haldið áfram og
útgerðarmenn glöddust. Haukur
segir þá setja stór spurningamerki
við aðferðafræði stofnunarinnar.
„Þeir halda mjög fast í sínar aðferðir.
Það sýndi sig í vetur þegar þeir
mældu loðnu á þeim slóðum þar
sem þeir vilja helst ekki mæla hana.
Ég efast ekki um að það sé eitthvað
minna af henni en þessi vísindi
virðast ekki nógu örugg. Mér finnst
menn hjá stofnuninni tilbúnir til að
ræða gagnrýni en ekki gera mikið við
Haukur Björnsson, framkvæmdastjóri Eskju
Útgerðarfyrirtækin ekki
lengur félagsstofnanir
Um þorskkvótann: „Við eigum kvótann og ef hann verður aukinn þurfum við að vinna nýtt skip. Við vonum að það gerist en ég sé ekki að neitt
stórkostlegt gerist næstu 3-5 árin.“ Mynd: GG