Fréttablaðið - 05.11.2022, Blaðsíða 84

Fréttablaðið - 05.11.2022, Blaðsíða 84
Margir af helstu frum- kvöðlum heims eru með ADHD. Það þarf að vera fram- úrstefnu- legur í hugsun til að brydda upp á nýjungum. Þingkonan Hafdís Hrönn Hafsteinsdóttir er ein af fjöl- mörgum Íslendingum sem hafa greinst með ADHD. Hún segir að mikilvægt sé að tala ekki niður til þeirra sem glíma við ADHD. Þegar fólk heyrir mig tala um að ég sé með ADHD er fólk alltaf að tala um að það sjáist ekki á mér. Ef þú þekkir mig vel þá sérðu það,“ segir Hafdís Hrönn Hafsteins- dóttir, þingkona Framsóknar, létt í lund. Hún tók til máls á sérstakri ADHD-ráðstefnu sem var haldin á dögunum. Athyglisbrestur og ofvirkni, kallað ADHD í daglegu tali, er taugaþroskaröskun sem getur haft víðtæk áhrif á daglegt líf. „Maður er búinn að læra inn á hvernig það má nýta þetta til góðs, og hvenær maður á að þekkja eigin mörk. Maður lærir hvernig það má stýra þessum styrkleikum til að nýt- ast manni,“ segir Hafdís og bætir við að þetta sé langtímaverkefni. „Þetta er langhlaup. Ég á það enn þá til að brjóta mig niður fyrir að vera ekki nógu góð í tímastjórnun.“ Flutti úr landi með dags fyrirvara Hafdís, sem fékk greiningu rétt eftir tvítugt, er fædd á Ísafirði en fluttist ung til Reykjavíkur. „Ég fékk greininguna 21 árs. Fram að því hafði ég átt erfitt með að festa hlutina og var svolítið sveimhuga. Skýrasta dæmið um það er þegar ég ákvað að f lytja til Noregs með sólarhrings fyrirvara. Mamma bjó úti og ég fékk þá hugdettu að það væri ótrúlega sniðugt að prófa að búa erlendis. Ég pakkaði í töskur og flutti degi síðar,“ segir Hafdís og bætir við að það hafi verið hárrétt ákvörðun á þeim tímapunkti. „Ég sé ekki eftir þessari ákvörð- un. Það er oft sem maður hugsar til baka: Ég hefði mátt hugsa þetta betur, en þetta er ekki ein af þeim. “ Hafdís kannast við stefið að ADHD hafi sett í strik í reikninginn í skólagöngu. „Þetta hafði mikil áhrif á skóla- ferilinn. Það komu tímar sem það tók á að reyna að halda sér við efnið, en um leið var maður góður í öðru. Tungumálakunnátta er eitthvað sem ég var fljót að tileinka mér, en hlutir sem kröfðust yfirlegu voru erfiðari.“ Úr lögfræði á þing Eftir að hafa fengið greiningu náði Hafdís betri tökum á skólaferlinum og var komin með meistaragráðu í lögfræði nokkrum árum síðar. „Ég fór strax á lyf sem tók eðli- lega smá tíma að stilla af og fann mikinn mun. Ég reyndi að sækja mér fræðslu samhliða um hvernig væri hægt að vinna með þetta og ná betri tökum og náði að samtvinna þetta,“ segir hún og minnist þess að í miðju háskólanámi hafi hún hætt á lyfjum þegar hún var barnshafandi og ekki misst úr slag. „Þetta var mikil keyrsla, og til við- bótar eignaðist ég barn á öðru ári í laganáminu. Þegar ég lít til baka þá skil ég ekki hvernig þetta hafðist allt saman. Þegar ég var ólétt fann ég að ég þurfti ekki á lyfjunum að halda því líkaminn var að framleiða hormónana sem heilann vantaði og námið gekk betur en nokkru sinni fyrr. Líkaminn sýndi þar hvers hann er megnugur.“ Talið berst að starfi Hafdísar. Þingfundir geta verið tímafrekir en ADHD getur verið styrkleiki Kristinn Páll Teitsson kristinnpall @frettabladid.is hún segist vera meðvituð um leiðir til að takast á við það. „Það eru alveg enn þá hlutir þarna, hvatvísi og ég verð utan við mig. Ég get átt erfitt með að sitja kyrr á löngum fundum, en maður lærir um leið inn á það og man að standa upp og hreyfa sig. Það virkar betur fyrir mig að einbeita mér þegar ég er á hreyfingu. Á löngum fundum á maður það til að fara að fikta í einhverju,“ segir hún kímin. „Þegar maður er í vinnu sem krefst einbeitingar getur heilinn haft ákveðin takmörk. Það er oft talað um að taka 50 mínútur af vinnu og tíu mínútur í hlé. Þá búir þú til aðstæður þar sem framleiðnin sé í hámarki.“ Ekki rétt að kalla þetta veikleika Á ráðstefnunni voru kynntar niður- stöður þar sem fjallað var um að ungar stúlkur ættu það til að vera greindar með kvíða frekar en ADHD. Strákar væru mun oftar greindir en hlutfallið ætti að vera jafnt. „Ég fann alltaf fyrir ákveðnum frammistöðukvíða. Það er hræðsla um að missa af einhverju eða bregðast einhverjum. Í mínu tilfelli er tímastjórnun afskaplega kvíða- valdandi, en á sama tíma getur þetta verið ofurkraftur ef þú nærð að beisla þetta og nýta í lífinu sem þinn helsta kost. Þá ertu með eitt- hvað í höndunum sem getur auðgað samfélagið. Margir af helstu frum- kvöðlum heims eru með ADHD. Það þarf að vera framúrstefnu- legur í hugsun til að brydda upp á nýjungum,“ segir Hafdís og heldur áfram: „Umræðan í samfélaginu er enn á þann hátt að fólk vill lítið ræða þetta og telur að þetta sé jafnvel veikleiki, sem það er alls ekki. Það eru fáir einstaklingar jafn útsjónar- samir og frjóir í hugsun og þeir sem eru að eiga við þessa áskoranir dag- lega. Þá þarf að leita annarra leiða til að láta hlutina ganga upp og skoða hlutina frá öðru sjónarhorni. Þess vegna er svo mikilvægt að horfa ekki á þetta frá neikvæðu sjónarhorni og taka fordómana úr þessu. Það er algengt grín að segja: Ertu með ADHD? Og hlæja. Ég hef gert þetta sjálf, en það er líka frá- bært stundum að svara játandi þegar spurningin kemur.“ Málefni sem stendur nærri Á ráðstefnunni var talað um dulinn kostnað þess að það séu fjölmargir í samfélaginu sem eigi eftir að fá greiningu. Áætlað var að um 30–60 þúsund einstaklingar séu með ADHD á Íslandi og að það væri erfitt að ná að sinna öllum. Hafdís sem hefur um árabil tekið þátt í stjórnmálum á ýmsan máta tók sæti á þingi í fyrsta sinn á síð- asta ári. Þar hefur hún ákveðinn grunn í að vinna í tengslum við málefnið sem hefur aukið vægi fyrir hana. „Þetta málefni stendur nálægt manni. Ég kalla þetta ofurkrafta og segi að ef þú beinir þessu í rétta átt og lærir að þekkja inn á þig þá ertu með eitthvað í höndunum sem eng- inn getur fest fingur á hvað er hægt að gera með,“ segir hún og talar um mikilvægi þess að nálgast málefnið rétt í tilfellum barna. „Það er alltaf talað um að mæta krökkunum okkar þar sem styrk- leikarnir þeirra og áhugasvið liggur til að reyna að nýta styrkleika þeirra til fulls. Það er kostnaður sem fylgir því, en það mun borga sig margfalt þegar búið að veita þeim aðstoð og mynda sterkari ein- staklinga,“ segir þingkonan, spurð um aðgerðir stjórnvalda í þessum málum. „Bannað að eyðileggja, bók Gunn- ars Helgasonar sem tekur sögur af ADHD og setur í barnabók. Hún er of boðslega mikilvæg fyrir krakka sem eru að eiga við ADHD til að geta speglað þessar upplifanir. Það er mjög mikilvægt fyrir krakkana að heyra jákvæðar sögur.“ n Hafdís var í þriðja sæti á framboðslista Framsóknar í Suðurkjördæmi og er á sínu fyrsta kjör- tímabili sem þingmaður. FRÉTTABLAÐIÐ/ VALLI 38 Helgin 5. nóvember 2022 LAUGARDAGURFRÉTTABLAÐIÐ
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112

x

Fréttablaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Fréttablaðið
https://timarit.is/publication/108

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.