Heilbrigðisskýrslur - 05.12.1992, Side 42

Samantekt
Atvinnuleysi hefur vaxið meðal ungs fólks og þá sérstaklega langtíma
atvinnuleysi.
Vímuefnaneysla hefur einnig aukist aðallega áfengis-, kannabis- og amfeta-
mínneysla. Neysla amfetamíns hefur náð fótfestu á síðustu árum. Kókaín hefur
haldið innreið sína en stórneytendur eru fáir. Mikil aukning var á kærum vegna
fíkniefnabrota meðal 19 ára og yngri á síðasta ári. Kærur vegna neyslu þessara
efna hafa ekki aukist meðal 20 ára og eldri. Heildartíðni ofbeldisslysa virðist
ekki hafa aukist frá 1974, en hins vegar hefur tíðni innlagna vegna alvarlegra
"áverka frá öðrum" tvöfaldast á síðustu árum, samkvæmt upplýsingum frá
Slysadeild Borgarspítala.
Það sem einkennir unga fíkniefnaneytendur er eftirfarandi:
1) Hafa ekki lokið skyldunámi.
2) Hafa ekki starfsréttindi.
3) Gista raðir atvinnulausra.
4) Margir búa við mjög erfíðar heimilis- og Qölskylduástæður,
samskiptaerfiðleika, afskiptaleysi og lítinn stuðning. Margir búa ekki
með báðum kynforeldrum. Óöryggi, léleg sjálfsmynd og minnimáttar-
kennd einkennir þessa unglinga. Allt að 1/3 unglinga sem leita
meðferðar þjást af miklum kvíða og þynglyndi og sjálfsmorðshugsunum
(sjá ennfremur viðauka). Verulegur hluti unglinga er ljúka vistun á
meðferðarheimilum snúa aftur til síns heima þar sem þeirra nánustu eiga
við veruleg vímuefnavandamál að stríða.
Vandamál þessara foreldra setja mark sitt á þessa unglinga á unga aldri, rýra
öryggi þeirra og sjálfsmynd. Þó að sum þessara heimila búi við erfiðar
fjarhagsástæður og stopula vinnu er það ekki ætíð svo. Vandamál þessara
unglinga leysast því ekki nema til komi mjög öflug fjölskyldumeðferð. I vaxandi
mæli taka meðferðarheimili upp starfsþjálfun, nám og enduruppeldi samfara
meðferð. í nokkrum tilfellum hefur náðst nokkur árangur.
I fyrra ritinu um unga vímuefnaneytendur var bent á að nokkur hluti
nenenda hverfur úr grunnskólanámi og að erfitt sé að fá nákvæmar upplýsingar
um fjölda þeirra. Menntamálaráðuneytið tók málið til athugunar og skipaði
nefnd til þess að kanna málið.
í ljós kom að yfir eitt hundrað 15 ára nemendur voru ekki við nám 1990.
Ennfremur kom í ljós að nokkrar fræðsluskrifstofur í landinu sinna ekki sem
skyldi skráningu á nemendum sem flosnað hafa úr skóla og að skólastjórar
senda ekki fræðsluskrifstofum upplýsingar um þessa nemendur. Engin lög
virðast beinlínis ná yfir skráningu nemenda. Álit nefndarinnar er að úrbóta sé
þörf á skráningu og upplýsingaskyldu þessara stofnana.
42