Barnadagsblaðið - 22.04.1943, Page 14

12
BARNADAGSBLAÐIÐ
Frú Unnur Benediktsdóttir Bjarklind, skáldkona:
Börnin og skógræktin
Er ekki hægt að láta hina stóru hópa barna, er hafa
sumardvöl í sveit, hjálpa til að klæða landið skógi? — Þessi
spurning hefir komið mér aftur og aftur í huga síðástliðin
sumur, er ég hefi á ferðalagi séð stærðar hópa stálpaðra
barna ærslast og leika sér umhverfis héraðsskóía og aðra
dvalarstaði. Þarna er mikill kraftur, bæði andlegur og líkam-
legur, er fer marga stund út í veður og vind. En er ekki hægt
að beina þessum krafti í ákveðinn farveg? Er ekki hægt að
vekja löngun hjá þessum fjörmiklu flokkum til þess að
láta eitthvað eftir sig liggja að sumrinu loknu — vekja ást
og virðingu fyrir jörðinni, er hefir tekið þá í sumarfaðm —
og löngun til þess að launa fyrir sig? Ég hygg, að þetta
væri framkvæmanlegt. Vil ég nú beina orðum mínum til
þeirra, er fara með málefni sumardvalarbarna og biðja þá
að athuga möguleikana fyrir þessu áhugamáli mínu.
Ef ræktunai'starf barna kæmist á, væri margt unnið í
senn: Gagnsemi og fegrun landsins, áhugavakning fjölda
banxa fyrir nytsemi og unaðssemd ræktunar og ást og þakkr
læti til móður moldar — hæfni til þess að vimxa saman að
því, senx allir eiga að leggja hönd að og njóta sameiginlega.
— Mætti þá um leið fræða börnin um þá, sem mest og bezt
hafa unnið að ræktun landsins og kenna þeim ljóð og lög
um starfið, sem þau eru að inna af höndum og þá, sem gerzt
hafa brautryðjendur við ræktun lýðs og lands. í þessu sam-
bandi koma mér fyrstir í hug þeir Eggei't Ólafsson og séra
Björn í Sauðlauksdal. Væri unun að heyra barnahópana
syngja: „'Undir bláurn sólar sali“, með hinu indæla lagi
Kaldalóns :— eða vita til þess, að allur skarinn væri búinn
að læi'a vísur Bjöi'ns Halldórssonar: „Æfitíminn eyðist“.
Hugkvæmum kennurum og eftirlitsmönnum barnanna
myndu opnast ótal leiðir til fi'æðslu við þannig lagað starf.
Bið ég góða nxenn að taka þetta til athugunar og fram
kvæmda nú þegar, svo að næsta sumar mætti eitthvað ávinn-
ast í þessu efni — og helzt sem allra mest.
HVAÐ Á ÉG AÐ VERÐA?
(Fi’amh. af bls. 4).
I útlöndum hafa menn leitazt við að leysa þessi mál og
hvorki sparað tíma né fé, svo þýðingarmikil þykja þau þar.
Til þess hafa verið gei'ðar tilraunir svo þúsundum skiptir á
ungu fólki til þess að finna, hvei'nig pi'ófa megi hæfileika
einstaklingsins, og úr þessu hefir svo skapast einskonar pi'óf.
En heildarútkoma þeii'i'a gefur góðar bendingar um, hvex’t
hæfileikar unglingsins hneigjast helzt. Pi'ófin eru í aðalat-
riðurn fólgin í því, að fyi'st eru skynfæri, líkamsbygging og
heilsa athuguð, síðan konxa allskonar pi'óf til þess að pi'ófa
viðbrögð og samstarfshæfileika við ýms skilyrði, þá eru
pi’ófaðferðir til að sýna hugkvæmni og haixdlagni. Svo er
próf andlegs eðlis, sem prófa andlegan þroska (þroskaald-
ur). Útkoma pfófaixixa er svo tilkynnt foreldrunum, útskýrð
fyrir þeirn og yísbendingar gefnar um það,.h.vað leggja megi
Dr. Broddi Jóhannesson:
Tímarnir breytas4
„Þessi námsmær kunni handtökin á öllum skepnum, sem
heitt blóð eða kalt, vissi eðli þeirra lífs og dauðra, en hún
hrærast á ströndum íslands og í hafi þess, hvort þau hafa
gat því miður ekki svarað út úr einföldustu spurningum í
náttúrufræðinni. Sú þoka var ekki til á tugum fjalla og
heiða, að hún færi vegai'vill í smalaferð, hún þekkti örnefni
smæstu staða, ekki aðeins í landareign föður síns, heldur vítt
um sveitir, eyðilönd og afrétti, nöfn á hólum, dældum, lækj-
um, mýi'um, keldum, móum, börðum, fjái'húskofum, tótta-
brotum, klettum, steinum, fjallatindum. Á sama hátt voru
henni kunn fiskimiðin, en að hægt væri að troða inn í koll-
inn á henni einföldustu atriðum landafi'æðinnar, því fór
víðs fjarri.“ (Halldór Kiljan Laxness, Fegurð himinsins,
bls. 47).
Öllu gerr verður ekki lýst muix á árangri náms, er vinnst
í stai'fi daglegs lífs og skólastofunni. Islenzk alþýða hefir
löngum læi't handtök á skepnum og tækjum í stai’fi heimilis-
ins, en það var fram á síðustu ár aðalverkstöð íslenzkra
manna. Bóklærðir urðu þeir einnig á heimilinu. Það er ó-
þarft, þó að verið geti ffjósamt að öðru leyti, að deila um
það, hvort íslenzkt heimili hafi getað veitt ungmennum sínum
sæmilega og nauðsynlega menntun og mönnun á liðnum tím-
um. Þau gei'ðu það svo, að við mátti una. íslenzkum ungling-
um var nauðsyixlegra að vita veg sinn í smalafei’ðum en
kunna nöfn á fjöllunx Asíu. Ratvísi þeix-ra þjálfaðist við erf-
iðleika nauðsynlegs starfs, en ekki gervistai’fs, og báru þeir
sjálfir á því fulla ábyrgð og skildu gildi þess. En þó að menn
geti orðið sammála um að íslenzk heimili hafi á liðnum tímum
verið þess umkomin að veita böi'num sínum þá mönnun og
menningu, félagslega, vei'klega og bóklega, sem við mátti
una, eru allar aðstæður nú mjög bi'eyttar.
Ekki er ótítt, að íslenzkum fi’æðslustofnunum sé fundið
mai’gt til foi’áttu. Sá dómur er almennui’, að unglingarnir
komi þaðan illa að sér og illa menntir. Bæði er mönnum full-
tanxt að sjá það eitt, er miður fer, en auk þess gex’a menn
upp úr pi'ófununx. Á þennan hátt sparast oft rnikill tími og
erfiði, og færri og færri ættu að lenda á rangri hillu. Jafn-
vel í litlu þjóðfélagi eins og okkar íslendinga er það nauð-
synlegt, að engir kraftar fari fox’görðum og hvei't sæti sé
ávallt skipað sem hæfustum mönnum.
Það er því æskilegt, að innan skamms tíma komist hér á
fót stofnun, sem hefði slíkar í'annsóknir með höndum og
gæfi foi'eldrum leiðbeiningar um það, hvað börn þeii’ra gætu
orðið. Það væri eðlilegast, að Háskóli íslands hefði þessa
stofnun innan sinna vébanda, vegna þess, að þar verða
vonandi hæg heimatökin með menn og verkfæri til slíkra
rannsókna. Unglingar yi'ðu aðallega ramxsakaðir á aldrinum
16 til 18 ára, og öllum væri algjörlega frjálst, hvort þeir létu
rannsaka börix sín eða ekki, en i'eynslan myndi brátt kenna
fólki, að hér væri fundin góð hjálp í einu þýðingarmesta
vandamáíi ungu kynslóðarinnar.
Úlfar Þórðarson.