Tímarit rafvirkja - 01.12.1949, Síða 11

leitast við að þvinga rafeindastrauminn frá
katóðu til anóðu, en mestur er hann í námunda
við katóðuna. Þessvegna leggja rafeindirnar
af stað með miklum hraða, en þrátt fyrir það
kæmust þær ekki langt, ef að þær nytu ekki
stuðnings argon-fareinda 1) í nánd við katóð-
una.
4) Rafeindastraumurinn frá katóðunni, er stafar
frá upphituninni og spennunni, dreifist brátt
og dofnar. Nokkrar rafeindanna fara út í hlið-
ar pípunnar, en flestar halda þær áfram, eftir
krákustígum (zig-zag), í áttina til anóðunnar.
Fjöldi þeirra helst nokkuð jafn, því að þær,
sem rekast á kvikasilfurs- eða argonfrumeind-
ir, losa um leið rafeindir þeirra, sem fyrir
árekstrinum verða, og fylla þær þannig í
skörðin. Rétt er að geta þess að nokkrar raf-
eindir slangra útí hliðar pípunnar og komast
aldrei til apóðunnar.
Líkja má rafeindarstraumnum við fjár-
rekstur, en þrátt fyrir óreglulegan gang er
töluverður straumur frá katóðu til anóðu.
5) Oðru hverju fá nokkrar rafeindanna nægi-
legan hraða til þess að hrinda rafeindum frá
kvikasilfurs-eindunum sem á vegi þeirra
verða (þ. e. „ionisera“ eindirnar og breyta
þeim í fareindir) og enn aðrar fá ekki meiri
hraða en svo, að þær geta aðeins um stundar-
sakir hrundið rafeindunum útaf brautum sín-
um og þannig aðeins hrundið þeim úr jafn-
vægi. Þegar slíkt skeður eru rafeindirnar
einmitt að vinna það verk sem til var ætlast.
6) Það krefst orku að hreyfa hlut úr stað. Vér
notum orku til þess að lyfta hlut uppá hillu,
en orkan er háð þyngd hlutarins. Orkan er
bundin svo lengi sem hluturinn hvílir á hill-
unni, en ef honum er hrundið niður, sleppir
hann þeirri orku sem þyngd hans krafðist.
Sama á sér stað þegar rafeind hittir kvika-
silfurs-eind og áreksturinn er nægilega harð-
ur til þess að hrinda einni af rafeindunum
útaf braut sinni inná annað svið.
Rafeindin fellur til baka inná sitt eigið svið,
og skilar jafnframt aftur orkunni sem það
kostaði að hrinda henni útaf braut sinni.
7) I lágþrýstri kvikasilfursgufu er mest allri ork-
- 1) „Ion“ eða fareind . er eind eða sameindir, sem hafa
misst eða bætt við sig rafeindum og hafa því ýmist jákvæða
eða neikvæða rafmagns hleðslu.
TÍMARIT RAFVIRKJA
Utgefendur:
Félag íslenzkra rafvirkja og Félag löggiltra
rafvirkjameistara Reykj avík.
Ritnefnd:
Oskar Hallgrímsson, ábyrgðarmaður.
E. Karl Einksson.
Jónas Ásgrímsson.
Finnur B. Kris-tjánsson.
Ritið kemur' út þrisvar sinnum á ári.
Verð þessa- árgaings kr: 15.00.
Utanáskrift:
Tímarit rafvirkja,
Edduhúsinu við Lindargötu
Reykjavík.
unni, sem þannig losnar úr læðingi, skilað sem
útfjólublárri geislun með öldulengdinni 2 537
ángstrom; ósýnileg en öflug geislun. Þegar
geislun þessi lendir á hinum örsmáu krystöll-
um hins flúrandi dufts, er þekur innra borð
ljóspípunnar, breytist hún í geislun með öldu-
lengdinni 4 000—8 000 ángstrom, eða m. ö. o. í
sýnilega geislun eða ljós.
8) Tvennar breytingar eiga sér stað í flúr-lamp-
anum. Raforku frá kerfinu í lampann er breytt
(50—60% af henni) í útfjólubláa geisla, sem
síðan er breytt í ljós (40—50% af þeim).
Þ. e. a. s. heildarnýtnin við að breyta raforku
í ljós er nálægt 20%. (Sjá 4. mynd)
Þeir flúr-lampar, sem hér eru í notkun, eru
gerðir fyrir riðstraum með tíðninni 50 rið þ. e.
straum, sem skiftir um stefnu 100 sinnum á sek.
Á 1/100 úr sek. er annað skaut pípunnar neikvætt
eða katóða, en á meðan er skautið í hinum endan-
um anóða. Á næsta 1/100 úr sek. er þessu snúið
við þannig, að skautið, sem áður var neikvætt
verður nú jákvætt og þannig áfram koll af kolli.
Þannig verða katóður anóður og anóður katóður
100 sinnum á hverri sekúndu, og rafeindastraum-
urinn skiftir jafnoft um stefnu (sbr. greinar 4—5
hér á undan).
Framhald í næsta blaði.
TÍMARIT RAFVIRKJA 9