AVS. Arkitektúr verktækni skipulag - 01.08.1999, Blaðsíða 58

hus“.Reynslan af húsunum hefur verið góð og um
þau hefur verið mikið fjallað í fjölmiðlum bæði á
Norðurlöndunum og víðar. Þar á meðal í bæklingi
frá Iðnaðar- og viðskiptaráði Danmerkur til kynn-
ingar erlendis og nokkrum bókum.
í framhaldi af byggingu þessara fjögurra húsa
stóð T.B. fyrir námskeiðum í byggingagerð slíkra
húsa í Torup á árunum 1992 til 1996. í alls níu
námskeiðum fræddust alls 45 manns frá sex lönd-
um um gerð slíkra bygginga með því að reisa
saman á hverju námskeiði eina einfalda 50 fer-
metra hvolfþaksgrind.
í vistþorpinu í Torup er unnið úr öllu skolpi úr
húsunum á staðnum. Rafmagn er að miklum hluta
unnið með vindkrafti. Þarna er stunduð lífræn
ræktun og nú fyrir nokkru var opnuð menningar-
miðstöð í gamla sveitabænum að viðstöddum
dönsku konungshjónunum. Og ein verslun með
vistvænar vörur hefur verið opnuð á staðnum. í
byggingu er hús fyrir átta unglinga sem hafa vaxið
upp á staðnum með sérherbergjum fyrir hvern og
einn og sameiginlegri hreinlætisaðstöðu og eld-
húsi / matstofu.
Aðalvandamálið í Torup hefur ekki verið tengt
vistvænleika eða sjálfbærni heldur heimsóknum
mikils mannfjölda á staðinn. Þannig koma um
fimm hundruð manns í hverri viku til að skoða
vistþorpið frá öllum Norðurlöndunum og víðar að.
Frá 1992 til 1999 hafa þannig um 200 þúsund
manns heimsótt staðinn. Lagðir hafa verið sér-
stakir göngustígar fyrir gesti svo að þeir leggist
ekki á íbúðarglugga!
Reynslan sem hefur fengist af samfélaginu í
vistþorpinu í Torup er dýrmæt. Bæði það sem
gengið hefur vel og illa félagslega séð. Nýtt fólk
með nýjar hugmyndir er sífellt að bætast í hópinn
svo að ekki verður fyrirséð hvernig samfélagið lítur
út að lokum. En frá byrjun var reiknað með því að
þetta væri tilraun með óvissir útkomu. Hvað sem
því líður hefur vistþorpið sannað sig sem notalegur
dvalarstaður þar sem stigin hafa verið þó nokkur
skref í áttina að mjög nauðsynlegri sátt við nátt-
úruna.
FRAMTÍÐARVERKEFNI T.B.
Á síðustu þrem árum hefur T.B. tekið saman
tvær skýrslur um sjálfbærni húsa með styrk frá
Húsnæðisstjórn/íbúðalánasjóði. Næsta verkefni
sem sama stofnun hefur nú styrkt að hluta til er
síðan gerð fyrsta sjálfbæra íbúðarhússins sem
reisa skal í Reykjavík og vera til sýnis almenningi
í eitt ár. Frá þessari hugmynd var áður sagt hér í
AVS, í 1. tbl.1998, bls. 28-29.
Þar getur íslenskur almenningur kynnst því af
eigin raun - í raunverulegu byggðu húsi - hvernig
framtíðin á sviði sjálfbærra íslenskra bygginga
muni geta litið út. Ekki síst yngstu kynslóðirnar
munu þá strax geta áttað sig á því hvernig þau
muni búa. Eftir sýningu hússins verður það selt á
almennum markaði. En áður verður bygging þess
og sýningartími rækilega kynnt á Netinu vítt og
breitt um heimsbyggðina og einnig gerð um bygg-
inguna stutt heimlidarmynd sem ætluð er til
kennslu.
HVERS VEGNA SJALFBÆRNI?
Það er nauðsynlegt fyrir allt fólk að átta sig á því
að við getum gert betur en nú í húsbyggingum
okkar. Þróanir nytjahluta menningar okkar taka
raunar aldrei enda. Og núverandi aðstæður í vist-
kerfi jarðarinnar kalla á það að allir ferlar menning-
ar okkar verði sjálfbærir. Um þetta eru bæði vís-
inda- og stjórnmálamenn sammála. En almennur
skilningur lætur enn á sér standa.
Á vissan hátt felst skilningurinn á sjálfbærni í
eins konar meðvitundarumbyltingu. Meðvitundinni
um raunverulega stöðu lifandi vera innan lífhjúps
jarðarinnar. Meðvitundarbyltingin er ekki síst fólgin
í fyrirbæri sem við getum nefnt lífshyggju. Það er
meðvitundin um að lífið sé æðra fyrirbæri dauðum
hlutum, t.d. fjármunum. Æðra en t.d. fjölmiðlaþjón-
ustum nútímans hefur tekistað miðla til okkar. Slík
lífshyggjustefna þarf að eignast fastar rætur í
þjóðlífinu. En virðingarleysi fyrir lífinu og æðra eðli
þess hefur verulega verið á undanhaldi meðal
þjóðarinnar. - Því miður. - Sú hætta að lífsgildi
tapist er ávallt fyrir hendi og því þarf að hlúa að
þeim gróðri sem að þeim stuðlar eins og kostur er.
Á þennan hátt þarf ekki síst eyþjóð eins og okkar
að vera á stöðugu varðbergi gagnvart innbyggðum
takmörkunum sínum. Hún þarf að venja sig á að
hugsa stöðugt í víðara samhengi en forfeðurnir
gerðu. Leggja ávallt drög að samskiptum við heim-
inn allan. Draga stöðugt dám af stefnu alþjóðlegu
mannlífs-menningarinnar svo sem eins og hvað
snertir sjálfbærni. Til þess að geta einnig á því
sviði lagt eitthvað til málanna til góðs fyrir allar
aðrar þjóðir og sig sjálfa um leið. Því það er einnig
unnt að hagnast vel þjóðhagslega með frumkvæði
í þessu stóra máli. Til þess þarf ekkert nema að
vefa saman frumkvæði, þekkingu og standa að
raunverulegum tilraunum. ■
56