AVS. Arkitektúr verktækni skipulag - 01.08.1999, Blaðsíða 22

BORG OG NATTURA
Sýning og bók í tilefni menningarárinu 2000
TRAUSTI VALSSOM, ARKITEKT
Sýningin og bókin sem hér greinir frá fjallar um
hvernig Reykjavík er mótuð í samspili við náttúr
una, og lærdómar sem verða dregnir af því fyrir
hina komandi öld.
SÝNINGIN: Staður: Ráðhús Reykjavíkur
Tími: Frá 6. til 26. maí árið 2000.
Þema Reykjavíkur á menningarárinu 2000 er
„menning og náttúra". Bókin sem kemur út hjá
Háskólaútgáfunni í nóvember 1999 mun einnig
gera þessu þema skil.
í upphafi mótaðist borgin í mjög nánu samspili
við náttúruna, en fjarlægðist hana á tímum tækni-
hyggjunnar. Nú hefur mönnum loks skilist hve
mikilvægt er að borgir, og mannlífið almennt, nái
aftur tengslum við náttúruna og lögmál hennar.
Skipulagssaga Reykjavíkur býður upp á sérstak-
lega gott tækifæri til að sýna, t.d. með gömlum
Ijósmyndum, hve fagurt og gefandi samspilið við
náttúruna var lengi framan af. Hvernig tengslin
glötuðust á tækniöld er líka lærdómsríkt, en þó er
það fyrst og fremst lærdómsríkt hvernig borgin
hefur núna, á þremur síðustu áratugum, hafið
mjög metnaðarfullt starf við að endurheimta þessi
tengsl.
Að baki þessu liggur sú sýn að nauðsynlegt sé
að skapa á ný tengsl við náttúruna til að yfirvinna
hið vélræna og firrta í lífi borgarbúa nútímans. Af
því að kynna sér hvernig þetta er framkvæmt í
Reykjavík, geta aðrar borgir og aðrar þjóðir haft
nokkurt gagn af.
Sýningin leggur áherslu á samspilið við frum-
elementin fjögur sem menningarárið í Reykjavík er
kennt við: Vatnið, þ.e. samspil borgarinnar við
strönd og haf. Jörðina, sem er sá grunnur sem
borgin er byggð á og tengist borgarlífinu nú í
opnum svæðum og við jaðar hennar. Eldurinn í
iðrum jarðar, sem í formi jarðhitans hefur mótað
borgina, Loftið, sem er sjálf himinhvelfingin og þá
um leið sjóndeildarhringurinn sem mótar ytri
umgjörð eða ramma þessarar borgar.
EINKENNI AÐFERÐARFRÆÐI SAN-
TENCINCAR í HÖNNUN OG SKIPU-
LAGI
Það er einkenni vestrænnar
menningar að stilla öllu upp í svo-
kölluð andstæðupör. Þannig ert.d.
talað um mann og konu, hús og
garð og borg og náttúru sem and-
stæður. Menning framtíðarinnar
þarf að reyna að losna úr þessum
andstæðuhugsunarhætti og fara
að sjá að hægt er að líta á þessi
pör sem eina einingu sem hefur
tvær gagnkvæmt styrkjandi hliðar.
Trausti Valsson bjó til aðferðar-
fræði um það hvernig hanna skal
slík gagnstyrkjandi pör saman í dr.- ritgerð sinni (A
Theory of Integration ....við Berkeley 1987). Líta
má á þessa aðferðarfræði sem útfærslu á fræðum
Ittens frá Bauhaus um gagnstyrkjandi liti fyrir svið
hönnunar og skipulags.
Árið 1998 rmyndaði Trausti starfshóp með fimm
sérfræðingum Reykjavíkurtil að undirbúa sýningu-
na um samspil borgar og náttúru á menningar-
árinu 2000. Þeir eru Björn Axelsson, Ingibjörg R.
Guðlaugsdóttir, Pétur H. Ármannsson, Úlfar Más-
son og Sigurjón Hafsteinsson. Þessi sami hópur
er Trausta einnig til ráðuneytis við ritun bókar sem
kemur út samhliða sýningunni. Útgefandi bókar-
innar, sem bæði er gefin út á íslensku og ensku, er
Háskólaútgáfan. ■
verði gagnkvæmt styrkjandi, sem leiðir til þess að út úr dæminu kemur ekki
1 + 1=2 heldur 1 + 1=3!