Ský - 01.04.2000, Blaðsíða 7

TÓNLIST TÍSKA BÍÓ NÆTURLÍF LEIKHÚS FLAKK RÓMANTÍK

PÍ ANÓKONSERTINN
VAR GEYHDUR OFAN
í PAPPAKASSA
í TWTTUGU ÁR
íslendingar ættu allir að kannast
við lög Jórunnar Viðar, eins og
„Það á að gefa börnum brauð“ og
„Karl sat undir kletti", en Jórunn
var í tvo áratugi eina konan í
Tónskáldafélagi íslands.
Jórunn var kosin Borgarlistamaður
Reykjavíkur á áttræðisafmæli sínu
á síðasta ári, og Anna Margrét
Björnsson spjallaði við hana á
heimili hennar á indælum
vetrareftirmiðdegi.
Þegar ég var ung í skóla, þá var enginn skiln-
ingur fyrir því að stunda tónlist ásamt
reglulegu námi. Einhvem tíma kallaði rekt-
or mig inn til sín því eitthvað hafði hann fundið að
heimavinnunni hjá mér. Hann horfði á mig og
sagði stíft: „Þér eruð alltaf í þessu spillcríi." Hon-
um fannst lítið til þess koma.“
Tónverk Jómnnar Viðar bera með sér áhrif frá
þjóðlegri tónlist eins og íslenskum nmum en hún
samdi einnig lög við kvæði samtíðarskálda sinna,
módemistanna.
„Mér fannst mjög gaman að Unglíngnum í
skóginum eftir Halldór Kiljan af því að kvæðið
var svo óreglulegt. Ég var að koma heim úr námi
frá Bandaríkjunum og það var eitthvert kæruleys-
issnakk í mér í einhverju blaðaviðtali. Ég sagði að
það væri enginn vandi að gera lag við þetta og ég
varð að standa við það. Aumingja Halldór missti
skáldastyrkinn sinn þegar hann birti þetta ljóð því
að þingmenn botnuðu ekkert í þessum súrreal-
isma. En ég skildi hann nefnilega, bæði í myndlist
og öðru, súrrealismi var ekkert sem þurfti endilega
að skilja. Þetta var bara.“
Á næstunni kemur út nýr geisladiskur með pí-
anókonsert Jórunnar, en áður hefur hún sent frá
sér safn laga sinna „Unglíngurinn í skóginum“.
„Ég drýgði þann glæp árið 1977 að ég skrifaði
píanókonsert. Það var hljómsveitarstjóri sem hafði sagt við mig: „Jórunn, þú átt að
skrifa píanókonsert, þú getur það.“ Það eru nefnilega svo margir sem skrifa píanó-
konsert og kunna ekki einu sinni að spila á píanó. Svo fór ég að reyna og það gekk bara
sæmilega. Þá kom hingað búlgarskur hljómsveitarstjóri sem var eitthvað lerkaður því
hann hafði viðbeinsbrotnað í flugvélinni á leiðinni. Ég skrifaði konsertinn bara með
minni eigin rithönd og svo kemur þessi maður á æfingu með Sinfóníuhljómsveitinni
uppi í Háskólabíói og rumpar þessu af einu sinni. Ég spurði: „Haldið þér að ég geti
fengið æftngu með yður,“ því ég átti að flytja þetta sjálf, en hann svaraði neitandi. Svo
var konsertinn fluttur. Það gekk að mörgu leyti, en menn voru alls ekki samtaka. f verk-
inu gengur nefnilega mikið á, sumir slá bjöllur, aðrir á trommur og það var alveg ófor-
skammað að karlinn skyldi gera mér þetta og það í frumflutningi. Ég gaf þau fyrirmæli
eftir þetta að konsertinn yrði aldrei fluttur aftur og ég setti hann ofan í kassa. Á þennan
kassa teiknaði ég hauskúpu og bein í kross og útvarpið setti hann niður í geymslu.
Búlgarinn kvaddi mig ekki einu sinni, en hann hefur nú kannski verið ansi kvalinn út af
beinbrotinu. En hann hafði víst sagt að þetta væri afbragðsgott verk. Þegar ég heyrði
það fyrirgaf ég honum allt.“
Og hvemig finnst Jómnni tónlistin í dag?
„Ég man að ég var nú að sjokkerast yfir Bítlunum með vinkonum mínum. Við bara
skildum ekki í því hvernig svona skítugir, ljótir lubbar gátu gjörbreytt allri tónlist í
framtíðinni. En seinna fundust mér lögin hans Johns Lennon nokkuð sæt.
Mér finnst tónlistin í útvarpinu oft leiðinleg, hún er öll eins. Þessir popparar hafa
ekki brageyra og svo syngja þeir flámælt. En hún Emiliana Torrini er með indæla rödd.
íslendingar mega ekki glata gömlu, þjóðlegu tónlistinni, hún er í útrýmingarhættu.
Það hvfla vissar skyldur á manni og þess vegna verð ég að koma þessum tveimur geisla-
diskum mínum á framfæri. Svona nokkuð má ekki fara ofan í kassa í fleiri ár. Þá verður
einhver búinn að grafa þetta upp sem hefur ekki brageyra og beitir röddinni vitlaust,"
segir Jórunn og hlær dátt.
Ský
5
LJÓSM.: PÁLL STEFÁNSSON