Ský - 01.10.2001, Síða 65

af þeim og geri það sem þeir geta til þess að koma í veg fyrir að þau
valdi of miklu tjóni.
Er vaxtastigiö of hátt? Vaxtastigið er allt of hátt. Ég held að við höf-
um það skörp samdráttareinkenni í þjóðfélaginu í dag, að hver fari
að verða síðastur að bregðast við með því að lækka vexti.
Þú varst einn aðalarkitektinn aö þjóöarsáttasamningunum árið
1990. Hvernig metur þú áhrif þeirra nú þegar þú litur til baka? Ég
held að það sé engum ofsögum sagt að þeir samningar hafi mark-
að þáttaskil í íslensku efnahagslífi. Með þeim tókst að vinda ofan af
víxlþróunargöngu verðlags, gengis og launa, þar sem hvað elti
annað í mjög stórum stökkum, án nokkurs ávinnings. Við vorum í
raun komin í þrot 1990. Við sáum fram á að þessi hringrás myndi
brjóta atvinnulífið niður. Menn voru að elta verðbólguna í stað þess
að reka fyrirtæki. Því voru þessir samningar lykilmál og að mínu
mati forsenda þess hagvaxtar sem við höfum búið við á undanföm-
um árum.
Er þetta samkomulag ennþá virkt? Ekki meö sama nána hættinum
eins og þá var. Verkalýðshreyfingin, atvinnurekendur og ríkisstjórn
unnu saman sem einn aðili að því að fylgja málum eftir. Án þess
hefði þetta ekki tekist. Svo náið samstarf er hins vegar óhjákvæmi-
lega átaksverkefni við sérstakar aðstæður og getur aðeins staðið í
stuttan tíma. Það er aftur á móti mikilvægt að þráöurinn slitni ekki.
Mér finnst ég sjá vísbendingar um að það sé að gerast.
„Ég get staðfest það við þig, að ég skil
hvorki upp eða niður í því hvað ræður
markaðnum. Það finnst mér ég ekki segja
með neinni minnimáttarkennd. Ég sé ekki
að aðrir botni meira í þessu.“
ÍSLANDSBANKI BETUR REKINN
Afkoma EFA á fyrstu sex mánuöum ársins var 561 milljón krónur í
tapi. Er félagið komiö í hann krappan? Það er auðvitað gríðarlegt
högg að fá svona mikið tap. Þetta tap hjá okkur get ég skýrt í grund-
vallaratriðum á tvennan hátt. Fyrirtækið er með tvo og hálfan
milljarð í erlendum lánum, og það vita allir hvað gerðist með
gengið. í öðru lagi féllu skráð hlutabréf mikið á þessu tímabili. Það
er því fjarri því að allt gangi T haginn. En fyrirtækið er með mjög
trausta eiginfjárstöðu, þannig að það er ekki í fjárhagsvandræðum.
Þú ferö úr fyrirtæki, íslandsbanka, þar sem þú varst framkvæmda-
stjóri rekstrarsviös, og þaö skilar á fyrstu sex mánuöum ársins
hagnaöi upp á 1,6 milljaröa. Var ekki dálítiö erfitt aö skilja við þaö
og fara yfir í þennan veruleika sem blasir viö þér núna? Það er auð-
vitað alltaf erfitt að yfirgefa vinnustað þar sem manni hefur liðið vel
en jafnframt er áhugavert að takast á við ný verkefni. Islandsbanki
er mjög vel rekið fyrirtæki, að mínu viti mun betur rekið en hinir
bankarnir. Dótturfyrirtækin hafa einnig verið með traustan rekstur.
Glitnir til dæmis, og VÍB líka.
í hverju liggur þaö álit þitt aö íslandsbanki sé betur rekinn en
hinir bankarnir? Ég held aö það sé vegna þess aö athygli bæði
stjórnenda og starfsmanna íslandsbanka hefur beinst mjög stíft aö
því að reyna að gera alla hluti á eins hagkvæman hátt og hægt er,
jafnframt því að vera vel meðvituð um að sækja fram á markaði.
Islandsbanki varð upphaflega til þegar fjórir bankar sameinuðust,
Verslunarbankinn, Alþýöubankinn, Iðnaðarbankinn og Útvegsbankinn,
og síðan varð aftur sameining þegar FBA og Islandsbanki sameinuð-
ust. Þannig hefur starfsfólkið lært að heimurinn stendur ekki í stað.
Breytingar eru stöðugar og málið snýst um að aðlaga sig breytingun-
um. Þessi hugsun er rótgróin í starfsmannahópi íslandsbanka.
Er þetta vegna þess, aö þínu mati, að íslandsbanki hefur frá upp-
hafi veriö einkarekinn banki og hinir hafa verið ríkisbankar? Eflaust
er það ein af grundvallarástæðunum.
Heldur þú aö þaö verðí um frekari sameiningar aö ræöa? Ég held
það, en ég ætla hins vegar ekkert að segja um með hvaða hætti
þær verða. Samkeppnin á þessum markaði er þannig aö það er
erfitt fyrir litlar stofnanir að lifa af.
FLOKKARNIR HAFA MINNI ÁHRIF
Er ekki smæö markaöarins á ákveðinn hátt varasöm? Á íslandi
viröast fáar stórar blokkir takast á um hituna, sem er lítil. Finnst
þér íslenski fjármálaheimurinn spilltur út af þessu? Það eru miklar
hættur í smæö markaðarins og í þeirri fákeppni sem hún hlýtur að
leiða af sér. Fyrirtækjablokkir eru til í öllum löndum og verða alltaf
til, en það er sérstök ástæða til að fylgjast vel með þvT hér vegna
smæðarinnar.
Finnst þér einhver ein blokk í íslensku viöskiptalífi vera orðin of
stór, til aö mynda Noröurljós eöa einhver önnur? Ég sé ekki að
Norðurljós séu meö atvinnulífið T heljargreipum. Ýmsar aðrar blokkir
eru stærri. Almennt má segja að það sé eðlilegt að fyrirtæki leiti eft-
ir innbyrðis samstarfi en í okkar litla hagkerfi skiptir miklu að það
samstarf verði ekki til þess að stórir aðilar misbeiti aðstöðu sinni. Á
því er alltaf hætta. Þegar fyrirtækjablokkir eru skoðaðar verður hins
vegar að muna að þær standa ekki T stað. Þeir sem einu sinni voru
stórir, til dæmis Samband íslenskra samvinnufélaga, geta á stuttum
tíma orðið smáir og aðrir stórir eins og til dæmis Bónusfeðgar.
LlFIÐ ER HARÐUR LEIKUR SKÝ 63