Heima er bezt - 01.02.2009, Side 36

segja mér þetta, en ég þagði og kunni
ekkert til málanna að leggja.
Við héldum áfram í áttina að ósnum, Ég
vissi að pabbi gjörþekkti leiðina, ég bara
elti og hafði engar áhyggjur af ánni.
„Ég var nú vaninn á að fara héma
yfir,“ sagði hann, og stöðvaði hestinn,
„en sumir fóra alltaf lítið eitt sunnar. Þeir
sem búnir era að venja hestana sína við
brúna þurfa ekki lengur að spekúlera í
gömlum vöðum. En það tekur tíma að
venja hesta á að fara yfir brýr, sérstaklega
þá sem hvumpnir era og hljóðhræddir
eins og til dæmis hann Gustur minn. Er
ekki annars allt í lagi hjá þér, Dolli minn.
Haltu þér bara fast og horfðu ekki niður í
vatnið. Horfðu á okkur Gust eða á landið
hinum megin. Ég fer á undan og þú fylgir
fast á eftir, og alls ekki nema spölkorn
eða snertispöl á milli.“
Krummi var hinn rólegasti og virtist
ekki hræddur við ána þótt hún sýndist
vatnsmikil. Mér fannst hann hafa óbilandi
traust á Jarpi sem var mun stærri og sterkari
hestur en hann. Svo var haldið af stað út í
ána. I fyrstu var vatnið rétt í hné hestanna,
en svo tók við áll þar sem dýpi var talsvert
og Krammi greip til sunds og það flaut
yfir lend hans, en aðeins örskotsstund; það
syrti sem sé ekki í álinn hvorki fyrir mér
né honum og ég held okkur hafi báðum
fúndist þetta ævintýralegt og gaman.
Þegar yfir ána kom fóram við af baki
og hestamir hristu af sér bleytuna. Frá ánni
var stutt að túngirðingunni á Stóra-Ósi en
landið var allt á fótinn. Við túnjaðarinn
fóram við aftur af baki og teymdum
hestana síðasta spölinn að bænum Pabbi
sagði það ókurteisi að ríða yfir tún sem
farið væri að grænka nema á því væri
greinileg sporaslóð.
A Stóra-Ósi var reisulegur bær, byggður
úr timbri skömmu eftir aldamótin 1900.
I honum var kjallari, hæð og svefnloft
í risi. TorfVeggjum var hlaðið upp með
timburþiljum á norður og austurhlið, en
þykkur tjörapappi var festur á suður og
vesturhlið bæjarins. Aðalinngangurinn í
bæinn var á vesturhlið, andspænis árósnum
og fjarðarboganum og opnuðust dymar
fram í skúrbyggingu sem var góð vöm
við útidyr í norðanátt og hríðarkófi. Pabbi
sló nokkram sinnum þessi þrjú kristilegu
högg á útdymar en enginn kom til dyra.
„Það virðist heldur fátt um manninn hér
Friðrik Arnbjörnsson, hreppstjóri á
Stóra-Ósi í Miðfirði.
um þessar mundir,“sagði pabbi, og var
ami í röddinni, „Þær hafa líklega lagt
sig, gömlu konumar og sofnað fast, og
hreppstjórinn einhversstaðar afbæjar í
embættiserindum, en við bíðum og sjáum
hvað setur.“ Svo gengum við í kringum
bæinn, bundum hestana við snúrastaur,
en urðum ekki manna varir. Ekki leið þó
á löngu þar til kona kom úr útihúsi ofan
við bæinn. Hún heilsaði pabba, en mér
heilsaði hún ekki.
„Ertu kominn með drenginn,“sagði
hún, jæja, það er nú ágætt,“
Konan var í dökku pilsi mjög síðu,
grannholda og píreygð, hvarmarnir
kipraðir, og mér fannst andlitið veðurbarið
og þreytulegt.
„Það er nú fátt af fólki heima núna,
það er verið að reka búsmalann til heiða
eins og lög gera ráð fyrir. Ætlarðu ekki
að stansa?“
„Ég hefði nú kannski viljað ræða svolítið
við hreppstjórann,“ sagði pabbi, „en fyrst
hann er ekki heima held ég að best sé að
fara heimleiðis strax. Við getum hist við
kirkjuna næst þegar messað verður.“
Svo leit pabbi til mín og ég sá að það
var einhver kvíði og angur í svipnum.
Svo sneri hann sér að mér og sagði:
„Jæja, þá er nú komið að kveðjustund,
drengurinn minn. Ég vona þú verðir bæði
duglegur og hlýðinn - en gleymir þó aldrei
að hugsa vel um hvað best sé og réttast
þegar einhvem vanda ber að höndum.
Við pabbi föðmuðust. Svo leysti hann
fataböggulinn frá hnakknum á Gusti og
rétti konunni hann.
Ég vona þetta endist honum ffarn til
haustsins - og vertu nú sæl og sjáðu
vel um drenginn. Ég bið að heilsa
hreppstjóranum!“
Það kom brátt í Ijós að á bænum var
ijölbreytt og litskrúðugt mannlíf. A
jörðinni var tvíbýli. Flreppstjórinn, Friðrik
Ambjömsson, bjó á öðra býlinu ásamt
konu sinni, Ingibjörgu Þorvaldsdóttur og
bömum þeirra, tveimur sonum, Böðvari og
Guðmundi og tveimur dætram, Hólmffíði
(Fríðu) og Sigurlaugu (Löllu).
A hinu búinu var systkinabúskapur;
þar bjuggu fjögur systkini Friðriks einu
búi, öll komin vel til aldurs, bræður tveir,
Eggert og Jón, og tvær systur, Hólmfríður
og Sigurlaug; að auki var Jón, sonur
hreppstjórahjónanna alinn upp hjá þeim
en vann utan heimilisins þetta sumar. Ég
var ráðinn til snúninga, eins og það var
kallað, á heimili hreppstjórahjónanna.
Orðið starf þótti ekki við hæfi um athafnir
þær sem snúningagutti eins og ég var
hafður til. Ég var orðinn ellefú ára og
mér fannst gaman að sjá til fullorðna
fólksins og ræða við það þegar tóm og
tækifæri gáfúst og taka eftir því sem fyrir
augu og eyra bar. A sveitabæ á þessari
tíð með blönduðu búi var mörgu að sinna
og snúningastrákur var til margra hluta
nytsamlegur, ekki síst fyrir það fólk sem
komið var nokkuð til aldurs. Að morgni að
loknum mjöltum var mitt fyrsta verk að láta
kýmar út og reka þær i haga; að því loknu
var farið heim og neytt morgunverðar í
eldhúskjallaranum hjá Ingibjörgu. Svo
var aftur farið í fjósið, hjálpað til við
þrif og flórmokstur og kálfúm sinnt sem
vegna aldurs síns höfðu enn ekki fengið
útgönguleyfi. Þá var kominn tími til að
huga að hrossum. Þau vora sjaldnast í
sjónmáli að morgni dags og tók stundum
talsverðan tíma að fínna þau, enda var
þeim auðvelt að leynast bak við hóla og
hæðir austur á hálsinum ofan bæjarins.
Nauðsyn bar til að hrossin héldu sig þar
sem þau sæjust frá bænum því að oft
þurfti að ná í þau með litlum fyrirvara.
Friðrik hreppstjóri þurfti oft að skreppa
af bæ margvíslegra erinda því að á hann
höfðu hlaðist flest störf stjómsýslunnar
sem um var að ræða í einu hreppsfélagi.
84 Heima er bezt