Heimili og skóli - 01.04.1947, Síða 8

30
HEIMILI OG SKÖLl
Þessa dagana hef ég ekki með öllu
getað hrint þessum hugrenningum frá
mér. Börnin kafa snjóinn í skólann á
hverjum morgni. Þau fara að heiman
í myrkri á morgnana og konia lieim á
kvöldin í rökkrinu. Skammdegisdag-
urinn er svo stuttur. Og spurningárn-
ar vakna hver af annand: Hvað býður
skóli þinn nemendum sínum? Svarar
það kostnaði fyrir þá að sækja hann
langan veg í misjöfnum veðrum og
færð? Er þeim ekki betra að vera
heima hjá pabha og mömmu, hjálpa
til við heimilisverkin og fá svo í stað-
inn einhverja tilsögn hjá þeim? Verð-
ur þú ekki sjálfur veginn og léttvæg-
ur fundinn innan skamms af þínum
eigin nemendum?
Þannig getur hver og einn spurt
sjálfan sig spjörunum úr. En svörin
verða samt ekki á reiðum höndum,
enda sjálfsagt að láta þau bíða að
sinni. En samt sem áður er hollt að
velta fyrir sér slíkum spumingum
sem þessari einstaka sinnum.
Kennarastétt Islands er ung og enn
að rnestu óreynd. Barnakennarar liafa
starfað í landinu fáa áratugi aðeins.
En landið liefur verið byggt í meira
en þúsund ár. Þess vegna liefur minua
reynt ennþá á þessa stétt en flestar
aðrar stéttir þjóðfélagsins. En vonandi
vegnar henni vel, svo að lnin verði
langlíf í landinu.
Barnakennarar hafa með höndum
mikið og vandasamt hlutverk. Það er
mikils af þeim krafist, þeim er óðfluga
falin rneiri ogmeiri umsjón með æsku-
lýð landsins. Með skólalöggjöfinni
nýju er uppeldi og fræðslu ungmenna
að mjög miklu leyti kornið í hendur
kennaranna. Um leið er lögð á herðar
þeirra óhemjuþung ábyrgð. Aður
hxíldi uppeldis- og fræðsluskylda á
heimilunum fyrst og fremst — feðrum
og mæðrum —, og að nokkru var það
í höndum prestanna. H\að heifur
gerzt? Það, sem þúsundir heimila og
enn fleiri einstaklingar höfðu áður
með höndum, hvílir nú á herðum
kennaranna að langmestu leyti. En
hópur þeiria er fámennur, aðeins
nokkur hundruð. Nti hvílir svo mikil
ábyrgð á herðum þeirra, að þeiin er
kennt um það, sem aflaga fer i upp-
eldismálum þjóðarinnar. Og eftir það,
að skólalöggjöfin nýja gengur í gildi,
er enn meiri ástæða til þess en áður.
Margir barnakennarar eru vel
menntir, og þeir liafa nokkra sér-
þekkingu. Þeir munu og yfirleitt inna
af höndum störf sín með alúð og sam-
vizkusemi. En að einu leyti að minnsta
kosti hata þeir erfiðari aðstöðu en aðr-
ir skólamenn landsins. Nemendahóp-
arnir sækja ekki skóla þeirra af fús-
um og frjálsum vilja. Þeir eru skvld-
aðir til þess. Sumir fara þangað sár-
nauðugir. Von er, að árangurinn verði
misjafn, þegar þannig er í pottinn bú-
ið. Við slík skilyrði sem þessi keppa
kennarar að því niarki, að ala upp
nýja kynslóð, sem að manndómi á að
standa frámar þeirri, sem á undan fer,
og þeim, sem áður liafa lifað í land-
inu. Á kennarastéttinni veltur svo
mjög, hvort okkur miðar
„. . . . afturábak,
ellegar nokkuð á leið.“
En af því að meira er nú gert fyrir
æsku landsins en nokkru sinni fyrr,
mætti vænta þess, að henni miðaði