Heimili og skóli - 01.02.1956, Blaðsíða 9

HEIMILI OG SKÓLI
3
fjölda mörg dæmi, að frá fátækum
heimilum koma frábærlega vel upp-
alin börn. Hin ástæðan er sljóleiki,
bein vánræksla, oftast þó óviljandi.
Það er tekið vettlingatökum á öllu
uppeldi. Það er ekki litið á börnin
sem miðdepil heimilisins, sem gefur
því raun og veru tilgang. Ein afleiðing
af þessu viðhorfi eru ýmsar slæmar
heimilisvenjur, sem ekki er hirt um að
lagfæra, svo sem drykkjuskapur, alls
konar óreiða og óregla önnur. Þarna
getnr ekkert barn fengið gott uppeldi.
Já, venjurnar í heimilinu hafa geysi-
lega mikilvægu hlutverki að gegna.
Næst því að búa heimilið hinum allra
brýnustu húsgögnum og tækjum, svo
að þar sé hægt að lifa mannsæmandi
lífi, eiga ungu hjónin að leggja allt
kapp á að byggja upp góðan heimilis-
anda og hollar og góðar lieimilisvenj-
vxr. Til þess þarf enga uppeldisfræði,
enga peninga, aðeins heilbrigða skyn-
semi, góðan vilja og ríka ábyrgðartil-
finningu. Við þessar venjur á barnið
að búa allt sitt langa mótunarskeið.
Venjurnar á heimilinu fylgja barninu,
kannski alla ævi þess. Hér er því mikið
í húfi.
Það er fjarska gott að kynna sér
helstu grundvallaratriði uppeldisfræð-
innar, lesa góðar bækur um þau efni.
En ekki hef ég samt enn sem komið
er trú á uppeldi, sem byggist eingöngu
á forskriftum uppeldisfræðinga. Til
þess eru þeir enn of ósammála um ým-
is mikilvæg atriði. Og til þess er upp-
eldisfræðin of mjög háð ýmsum sveifl-
um ára og alda. Hitt er meha vert, að
foreldrarnir skilji hlutverk sitt, finni
til ábyrgðar sinnar. Hafi meðfæddan
grun um, livað það er helzt, seni þeim
ber að rækta í fari barna sinna. Með
því er sannarlega verið að leggja
grundvöll að hamingju þeirra.
Og hvað er það þá helzt, sem þarna
þarf að rækta. Það geta að vísu verið
skiptar skoðanir um, hvað mikilvægast
er, en mér dettur einna fyrst í hug
góðvild til allra manna og dýra. Mér
dettur í hug trúarþelið, sem bindur
barnið við himinn guðs, kannski alla
ævi, sér til ómetanlegrar blessunar, og
í því sambandi kemur manni í hug
lotningin fyrir því, sem háleitt er og
göfugt. Þetta og margt fleira, að
ógleymdum góðum og hollum heim-
ilisvenjum, gætum við sagt að væri
grundvöllur góðs uppeldis.
Fyrir nokkru kom til mín faðir, sem
var mjög áhyggjufullur yfir barni sínu.
Það hafði tekið upp ýmsar slæmar
venjur. Hann trúði mér fyrir því, að
ef hann ætlaði að vanda um við barnið,
tæki móðirin alltaf málstað þess, og
teldi enga þörf neinna umvandana.
Nú getur verið, að þessi faðir hafi
verið ósanngjarn, og verður því ekki
hér dæmt í máli þessara foreidra. En
hér hefur verið brotið eitt af grund-
vallaratriðum góðs uppeldis. Foreldr-
arnir þurfa alltaf að vera samtaka.
Annað má ekki rífa niður, það sem
hitt byggir upp.
Uppeldi má ekki ofskipuleggja, og
það má heldur ekki vera neitt handa-
hóf. Með of miklu skipulagi, foskrift-
um og reglum verður uppeldið eins
konar verksmiðjuiðnaður. Feguist
vex'ður það og bezt í öllum sínum ein-
faldleik, þegar það streymir á hljóð-
látan hátt frá góðum, umhyggjusöm
um og skilningsríkum foreldrum.
Barnið verður að lifa.við ein lög, en